جایگاه اعتدال در اسلام

یکی از ویژگی های بارز دین مقدس اسلام که آن را از ادیان دیگر متمایز می سازد، اعتدال و میانه روی است. قرآن مجید، امت اسلامی را (امت وسط) نامیده است: (و کذلک جعلناکم امة وسطاً؛3 ما شما را امتی وسط قرار دادیم). و در آیه ای دیگر، امت اسلامی را بهترین امت پدید آمده از میان مردم می داند. [1]
 
امام صادق(ع) در تبیین بهترین امت می فرماید: آنها امتی هستند که خداوند در بین آنها و از میان آنها و به سوی آنها برانگیخت و آنها مردمی میانه رو هستند؛ از این رو بهترین امتی هستند که برای مردم فرستاده شده اند. [2]
 
جایگاه اعتدال با نمونه های زیر روشن تر می شود:
 
1 اعتدال، شیوه معصومان: در فرهنگ دینی پیشوایان دین، اعتدال به حدی مورد توجه است که به داشتن آن افتخار نموده و در مقام تعریف، خویشتن را با آن معرفی می کنند. امام باقر(ع) می فرماید: (نحن الامة الوسط؛[3] ما امت وسط و میانه هستیم.)
 
2 اعتدال، بهترین خط مشی: از نظر اسلام تعادل و اعتدال، یکی از دوست داشتنی ترین و بهترین امور محسوب می شود. رسول اکرم(ص) می فرماید: (خیار الامور اوسطها و لیکن احب الامور الیک اوسطها فی الحق؛[4] بهترین کاره، معتدل ترین آنهاست و باید دوست داشتنی ترین امور در نزد تو، معتدل ترین آنها در کارهای حق باشد.)
 
3 اعتدال، صفت مؤمن: امام علی(ع) یکی از صفات مؤمن را اعتدال در زندگی می داند و می فرماید: (المؤمن سیرته القصد؛[5] شیوه مؤمن، میانه روی است.)
 
4 اعتدال، هدیه الهی: از روایات معصومین بر می آید که همه افراد نمی توانند خود را به صفت اعتدال بیارایند، بلکه تنها شامل کسانی می شود که از لطف الهی برخوردارند. امیرمؤمنان علی(ع) می فرماید: زمانی که خداوند متعال اراده کند به بنده اش خیری برساند، میانه روی و تدبیر را به او الهام می کند و بی تدبیری و زیاده روی را از او دور می سازد[6].