پژوهش و حوزه: درباره تمهید نیروی انسانی مساعد برای پژوهش در علوم انسانی به خصوص روان شناسی با توجه به خوانندگانی که علاقه مندند در این زمینه مشغول شوند شما چه توصیه ای دارید؟ یعنی طلاب عملا چه مراحلی را باید طی کنند تا آماده پژوهش در این زمینه شوند؟
حجة الاسلام والمسلمین غروی: حقیقت این است که باید تحصیلات حوزوی خوبی داشته باشد. من اعتقادم این است که در هر زمینه ای که بخواهیم محققانه با منابع دینی مان برخورد کنیم مایه علمی می خواهد. طبعا باید تحصیلات خوب حوزوی داشته باشند.سطح را خوب خوانده باشند. دست کم قسمت های معتنابهی از درس خارج اصول را در مباحث الفاظ و قسمت های دیگر باید دیده و خوب فهم کرده باشند. چند سالی نحوه اجتهاد را در همان زمینه هایی که در گذشته مطرح بوده است که مسائل عملی بوده ببینند که فقها چگونه اجتهاد می کردند و می کنند و یک مساله ای را چگونه از کتاب و سنت استخراج می کنند.این یک طرف مساله است. طرف دیگر آن هم این است که تا حد معتنابهی هم، با فلسفه اسلامی آشنایی داشته باشند. این هم مهم است. تا این که بتوانند تحلیل های دقیقی در ارتباط با مبانی روان شناسی داشته باشند. حتی مطالعه هایی که در زمینه های علمی ست بتوانند کشف کنند. در نتیجه ما نیاز به فلسفه داریم و با فلسفه غرب هم باید آشنا بود. برای این که در غرب، مادر این علوم - به خصوص علوم انسانی - همین فلسفه غرب بوده است و ال آن هم به گونه ای از آن الهام می گیرد. غیر از همه این ها باید روان شناسی را به عنوان علم، جدی تلقی کنند.حقیقت این است که نمی توانیم فرض کنیم با دیدن یک روان شناسی عمومی و مطالعه آن، به روان شناسی پی برده ایم. دست کم باید واحدهایی زیادی را انسان ببیند و از استادش استفاده کند تا این که با روان شناسی به طور عمیق آشنا شود. از جمله زمینه هایی که در کارهای تحقیقی مان لازم است، این است که دست کم یک زبان خارجی را بلد باشیم; زیرا همچنان که در علوم اسلامی،زبان عربی زبان علمی آن است در روان شناسی هم، مثلا زبان انگلیسی زبان علمی است.اگر ما بخواهیم کار تحقیقاتی بکنیم و بخواهیم از متون علمی استفاده کنیم به زبان علمی آن نیاز داریم همچنان که اگر بخواهیم در زمینه های پژوهش حوزوی وارد شویم باید به زبان علمی علوم حوزوی و اسلامی مسلح باشیم.
