پژوهش و حوزه: آیا شورای عالی مدیریت حوزه، در مورد سؤال هایی که نه تنها در داخل، بلکه در سطح جهان مطرح می شود، سیاست گذاری هایی دارد که حوزه، پاسخ های معتبر بدان سؤال ها بدهد؟
حجة الاسلام والمسلمین غروی: ال آن بعضی تشکیلات پژوهشی در حوزه راه افتاده است که بنایش بر این است که به سؤالات در سطوح مختلف پاسخ بدهد؛ اما هنوز آن طور کارآمد نیست. عملا ما باید به این وضع و سطح برسیم. یک وقت در سطح جزئی است و یک وقت در سطح بسیار کلی. قطع نظر از این جواب های جزئی، در مورد مسائل مختلف فقهی یا اصولی، حتی اعتقادی، و مسائلی که امروزه برای مردم مطرح است در سطح کلی تر، در سطح نظام که باید چگونه باشد و چه جهت گیری هایی باید وجود داشته باشد، عملا این کارهای کارشناسی می تواند بسیار مهم باشد و وقتی به فقها منتقل بشود، فقها در این موارد می توانند مواضع خوبی را اتخاذ کنند و این تعامل می تواند کم کم فقه ما را که کارآمد هست، کارآمدتر بکند و زمینه ای فراهم نشود که عده ای جرات پیدا بکنند که بگویند اسلام در زمینه نظام اقتصادی، حقوقی و... چیزی ندارد؛ به عبارت دیگر اگر ما در این موارد کار بایسته ای انجام می دادیم، جلو یک سلسله حرف هایی که براساس تحقیق نیست، گرفته می شود؛ حرف هایی که بر اساس این است که چیزی را که درخور فهم آن ها هست، می بینند و چون در اختیارشان قرار نگرفته است، خیال می کنند فقه ما نمی تواند کارآمد باشد یا ما نمی توانیم نظام اسلامی در نظام ها و سیستم های مختلف داشته باشیم. علت این اشکالات، مقداری مربوط به ضعف پژوهش در این زمینه است و باید تا اندازه ای هم این را طبیعی بدانیم. اگر ما خود وضعیت انقلاب و پیروزی آن و وقعیت خود حوزه را در گذشته در نظر بگیریم و مشکلاتی که برای خود حوزه پیش آمد و علما درگیر مسائل اجرایی و مسائل حکومتی شدند و مشکلات دیگری مثل جنگ و... را مجموعا در نظر بگیریم، ممکن است این ضعف را قابل فهم بدانیم و حمل بر تقصیر نکنیم؛ ولی به نظر من از حالا به بعد، این زمینه ها خوب فراهم است. هم افرادی هستند که می توانند در این تحقیقات و پژوهش ها به ما کمک بکنند و پژوهشگرهای خوبی باشند و بحمدالله کارهایی هم شروع شده و هم امکانات فراهم آمده است.
البته در این مورد باید این نکته را بگویم امروزه صرف طرح و برنامه و... نمی تواند کافی باشد. بسیاری از کارها در حوزه می خواهد انجام بگیرد، بودجه می خواهد. بودجه جدی هم می خواهد و حوزه این بودجه را ندارد که صرف بکند و بنای حوزه هم این است که وابسته به دولت نباشد، مستقل باشد. چون اگر بنا باشد وابسته به دولت باشد، طبعا بعضی از اهرم های سیاسی می تواند در جهت گیری های حوزه اثر بگذارد. این از افتخارات حوزه بوده و هست که مستقل است. گاهی اوقات نشان دادن یک فیلم، در بودجه یک دستگاهی اثر می گذارد که چهار میلیارد از بودجه اش را کسر می کنند.گاهی برای این که در مسیر اهداف یک جریان سیاسی قرار نمی گیرد، به راحتی - خودشان قبول دارند که فلان دستگاه این مقدار هزینه دارد - بیست و چند میلیارد را می خواهند از بودجه اش کسر کنند و ما انتظار داریم حوزه مثلا با بودجه دولتی اداره بشود! این ها تعارف ندارد. این که حضرت امام(ره) و بزرگان دیگر از اول فرمودند و مقام معظم رهبری هم نظرشان این است که حوزه مستقل باشد، برای این جهت است. البته علل حکیمانه دیگری نیز وجود دارد. باید عده ای از کسانی که اهل خیر و خدمات هستند، در این مورد سرمایه گذاری کنند؛ یعنی حتی کسانی که در زمینه های فرهنگی سرمایه گذاری می کنند بیایند در زمینه های پژوهشی سرمایه گذاری کنند که این از کارهای زیربنایی است و حتی مشروط بکنند که این پرداخت مثلا در این زمینه ها صرف شود.
به نظر من باید بودجه حوزه بودجه ای باشد که بتواند این کارها را انجام بدهد. ال آن برای من خیلی روشن است که نیروهای مدیریت حوزه و نیروهایی که به گونه ای مدیریت حوزه را کمک می کنند و معاونت های مختلف، طرح های بسیار خوبی دارند، اما اجرای آن طرح ها نیاز به بودجه دارد. آقایان مراجع هم تا اندازه ای که می توانند کمک می کنند. بقیه اش هم باید به شهریه بسیار اندک طلاب اختصاص بیابد. در نتیجه لازم است افرادی که از راه صحیح به ثروتی دست یافته اند و دلشان می خواهد در زمینه های فرهنگی و اسلامی سرمایه گذاری بکنند، سرمایه گذاری شان را منعطف بکنند به این قسمت ها و در اختیار مراجع قرار بدهند و احیانا از آن ها بخواهند که بخشی از این سرمایه در زمینه های پژوهشی حوزه صرف شود.
من این را لازم می دانم بگویم که خیلی از کارها را می توان انجام داد؛ اما وقتی بودجه نباشد نمی توان انجام داد، به خصوص در قسمت پژوهش. بد نیست بعضی از کسانی که گاهی حرف هایی می زنند ملاحظه کنند که آیا کل بودجه حوزه علمیه قم، بلکه همه حوزه های شهرستان ها به اندازه یک دانشگاه تهران هست یا نه؟ نه تنها نیست، بلکه به مراتب کمتر است. این مساله بسیار مهمی است. از این رو باید در این مورد سرمایه گذاری شود.
