کوتاهی قد؛علل و راه‌حل
به‌طورکلی، می‌توان علل کوتاهی قد کودکان را به این شکل طبقه‌بندی کرد: کوتاهی قد سرشتی، کوتاهی قد فامیلی، کوتاهی قد توام با ناهنجاری ژنتیکی، کوتاهی قد ناشی از اختلالات هورمونی و بلوغ پیش‌رس، کوتاهی قد ناشناخته یا ایدیوپاتیک یا اولیه. برای اینکه به اهمیت موضوع پی ببرید، باید بدانید که تشخیص سریع هرگونه انحراف از منحنی رشد فرزندتان توسط پزشک، می‌تواند به پیشگیری از کوتاهی قد ناشی از اختلال هورمونی یا بلوغ پیش‌رس کمک کند.
برای دست‌یابی به چنین توفیقی کافی است که در سال اول زندگی کودک خود مراجعه ماهانه به پزشک داشته باشید و پس از آن طی فواصل 3 تا 4 ماه یک بار تا 3 سالگی و بعد از 3 سالگی هر 6 ماه یک بار به پزشک متخصص کودک خود مراجعه کنید. دو الگوی طبیعی متداول برای کوتاهی قد در سنین مختلف وجود دارد:
▪ کوتاهی قد فامیلی یا کوتاهی قد ژنتیکی:
در این رده، کودکانی قرار می‌گیرند که معمولا والدین کوتاه‌قد دارند. سرعت رشد طبیعی این کودکان موازی با منحنی رشد بوده و در سیر میزان رشد آنها اختلالی دیده نمی‌شود. تنها با معیارهایی کمتر از آن پیش می‌روند. سن استخوانی آنها مطابق سن تقویتی است و تاخیر رشد استخوانی ندارند. در سن طبیعی و به موقع بالغ می‌شوند و به قد قابل پیش‌بینی نسبت به والدین خود می‌رسند.
▪ کوتاهی قد سرشتی:
در این رده، معیارهای رشد کودک از رشد طبیعی کمتر است. کودک ریز نقش است و سن استخوانی او کمتر از سن تقویمی‌اش است. بلوغ دیرتر اتفاق می‌افتد ولی در نهایت به قد طبیعی متداول افراد خانواده که قابل پیش‌بینی است و در سابقه خویشاوندان درجه یک نظیر آن وجود داشته است و لااقل یک مورد دیده نشده باشد، می‌رسد.
طرز تشخیص و پیشگیری
پزشک پس از اندازه‌گیری معیارهای اصلی رشد شامل قد، وزن و نسبت بخش بالا تنه بدن با بخش پایینی بدن، توجه به آناتومی ظاهری بدن و معاینه عمومی در صورت دیدن انحراف از این معیارها و همچنین قد زیر منحنی 10 درصد اقدام به گرافی مچ دست کرده سن استخوانی را تعیین می‌کند و در صورت لزوم با انجام آزمایش‌هایی به شما می‌گوید که فرزند شما در محدوده دو الگوی رشد طبیعی «فامیلی یا سرشتی» که نام برده شد قرار دارد یا خیر و دستورها و توصیه‌های لازم غذایی و دارویی جانبی را به شما ابلاغ می‌کند. ولی اگر در بررسی‌ها مشکوک به مشکلات هورمونی بود اقدام به انجام آزمایش‌های هورمونی از قبیل هورمون رشد، تیرویید، غدد فوق‌کلیوی کرده و گاه نیز با مشاهده ناهنجاری‌های ظاهری بررسی‌های ژنتیک به عمل آورده و اقدامات لازم برای پیشگیری از توقف رشد کودک که به کوتاه ماندن وی منجر می‌شود، صورت می‌گیرد. اهمیت این آزمایش‌ها در این است که چنانچه اختلال عمل غدد داخلی به کوتاهی قد منجر شود، درمان شروع می‌شود. به همین جهت سرعت کار در تشخیص این مشکل نقش بسیار مهمی در دست‌یابی به ارایه راه‌حل مناسب است. البته به یاد داشته باشیم که بلوغ پیش‌رس نیز می‌تواند به کوتاهی قد منجر شود. نشانه بلوغ پیش‌رس در دخترها ظاهر شدن علایم بلوغ از قبیل رشد سینه، موی عانه و پریود پیش از 8 سالگی و در پسرها شروع علایم بلوغ مانند بزرگی بیضه‌ها و آلت، درآمدن موی صورت و کلفت شدن صدا قبل از 9 سالگی است. در صورت ظاهر شدن نشانه‌های بلوغ در کودک که دچار افزایش قد در مدتی کوتاه و بلند قدی نسبت به هم‌سالان خود شده می‌توان نگران بلوغ پیش‌رس شد، لذا در صورت مشاهده علایم بلوغ پیش‌رس باید سریع به پزشک کودک خود مراجعه کنید تا با انجام گرافی مچ دست و تعیین سن استخوانی او و در صورت لزوم آزمایش‌های هورمونی و گرفتن تصمیمات لازم پزشکی جلوی پیشرفت سریع بلوغ و کوتاهی قد ناشی از آن را بگیرید.
منبع:www.salamat.com