امام باقر(ع) در کلمات امام و رهبری

امام باقر علیه السلام بالاترین شخصیت تاریخ:

امام خمینی(ره): ما مفتخریم که «باقر العلوم» بالاترین شخصیت تاریخ است و کسی جز خدای تعالی و رسول  صلی اللَّه علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام مقام او را درک نکرده و نتوانند درک کرد، از ماست.[1]

الگوی کامل تلاش و مبارزه:

 مقام معظم رهبری: شایسته است که به مناسبت امروز و برای درس گرفتن، اشاره ی کوتاهی به زندگی امام  باقر علیه السّلام بشود. این بزرگوار که حدود هیجده سال دوران امامتشان طول کشید،  الگوی کامل تلاش و مبارزه و مجاهدت خستگی ناپذیر و پُر از مشکلات برای اشاعه ی دین و کلمه ی حق و راه انداختن جریان فکری درست در دنیای آن روز بودند. هدفی که امروز ملت ایران برای آن تلاش می کند - یعنی زنده کردن سخن حق در دنیای مادّی و منحط و گمراه کننده و غرق در فساد - کاری است که امام  باقر علیه السّلام یک تنه به کمک  معدودی از اصحاب خود، در دنیای بزرگ آن روز اسلام انجام می داد.[2]

سه تکلیف بسیار مهم و دشوار مؤمنین :

مقام معظم رهبری:حضرت باقر سلام الله علیه فرمود: «ثلاث مِن اشدّ ما عمل العباد»؛ سه چیز هست که جزو تکالیف بسیار مهم و دشوار مؤمنین است؛ کارهای سخت.

یکی، «انصاف المؤمن من نفسه»؛ اینکه انسان در قبال دیگران انصاف به خرج بدهد. یعنی آنجایی که امر دائر می شود بین اینکه حق را به خاطر خود زیر پا بگذارد یا خود را به خاطر حق زیر پا بگذارد، این دومی را انجام بدهد. آنجایی که حق به طرفِ مقابل هست و شما حق ندارید، منصفانه حق را به او بدهید. خودتان را اگر چنانچه موجب کوچک شدن و زیر پا گذاشتن است، زیر پا بگذارید. این کار سختی است؛ اما کار مهمی است. امام  باقر می گوید این، جزو مهم ترین کارهاست؛ البته سخت است. و هیچ کار خوب و بزرگی بدون سختی که امکان ندارد.

دوم، «و مواساة المرء اخاه»؛ مواسات ورزیدن با برادر مؤمن. مواسات با مساوات فرق دارد؛ برابری نیست. مواسات یعنی همراهی کردن و کمک کردن به برادر مؤمن در همه ی امور. انسان وظیفه بداند؛ کمک فکری، کمک مالی، کمک جسمانی، کمک آبروئی. این مواسات است.

سوم، «و ذکر اللَّه علی کلّ حال»؛ در همه حال ذاکر خدای متعال باشد. ذکر این است.

آن وقت حضرت باقر علیه السلام در همین روایت، «ذکر اللَّه علی کلّ حال» را معنا کرده اند: «و هو ان یذکر اللَّه عزّ و جلّ عند المعصیة یهمّ بها»؛ وقتی که می رود به سمت معصیت، ذکر خدا او را مانع بشود. ذکر؛ یاد کند خدا را و این معصیت را انجام ندهد؛ انواع معاصی را؛ خلاف واقع گفتن، دروغ گفتن، غیبت کردن، حق را پوشاندن، بی انصافی کردن، اهانت کردن، مال مردم را، مال بیت المال را، مال ضعفا را تصرف کردن یا در باره ی آن ها بی اهتمامی به خرج دادن. این ها گناهان گوناگون است. در همه ی این ها، انسان توجه کند به خدا؛ ذکر خدا مانع بشود از اینکه انسان به سمت این گناه برود.

«فیحول ذکر اللَّه بینه و بین تلک المعصیة و هو قول اللَّه عزّ و جلّ انّ الّذین اتّقوا اذا مسّهم طائف من الشّیطان تذکّروا». بعد حضرت می فرمایند که این، تفسیر آن آیه است که فرمود: «انّ الّذین اتّقوا اذا مسّهم طائف من الشّیطان»؛ وقتی شیطان به این ها تنه می زند، گذرنده ی شیطان این ها را مس می کند؛ یعنی هنوز درست به جانش هم نیفتاده، «تذکّروا»؛ فوراً این ها متذکر می شوند. «فإذا هم مبصرون»؛ این ذکر موجب می شود که چشم این ها، بصیرت این ها باز بشود. معنای «ذکر اللَّه علی کلّ حال» این است.

در صدر روایت بعدی که مورد توجه من است، تقریباً عباراتش شبیه همین روایتی است که خواندم و همان سه چیز را ذکر می کند. در آن روایت، «و ذکر اللَّه علی کلّ حال» را داشت.[3]

پیام شهادت امام باقر علیه السلام

مقام معظم رهبری : این روزها روزهای نشاندار و بزرگی است: شهادت امام  باقر علیه السّلام که یک شهادت دارای پیام بود؛ لذا خود امام  باقر وصیت کرد که بعد از او تا ده سال در منا به مناسبت این رحلت، یادبود برپا شود. در میان ائمه ی ما این بی سابقه است، بی نظیر است. یاد امام  باقر، یعنی یاد سر برآوردن حیات دوباره ی جریان اصیل اسلامی در مقابله ی با تحریفها و مسخهائی که انجام گرفته بود.[4]