مردم لبنان، در چنین روزی در سال 61 هجری یعنی 1317 سال پیش امام حسین (ع) فرزند علی و فاطمه و سبط پیامبر اعظم (ص)، با همۀ خویشان و یارانش کشته شده بود و بدن های پاره پارۀ آنان بر روی خاک کربلا در معرض بادهای داغ و تابش سوزان خورشید و ماسه های روان قرار داشت و خانوادۀ او و خانوادۀ همۀ کسانی که با او همراه بودند، برای رفتن به اسارت و سفر به شهرهای دوردست در سخت ترین اوضاع و احوال آماده می شدند.
در ایـن زمـان و ایـن مکـان پـرچـم هـای انقـلابـی عصـیانگر برافراشته شد؛ انقلابی که بالنده شد و حکومت طاغوتیان را در هم کوبید و تخت پادشاهیشان را به لرزه انداخت و همة آثار آنان را از زمین و تاریخ ریشه کن ساخت. انقلابی که از کربلا برخاست و جان ها را فراگرفت و به افق های نزدیک و دور رسید، تنها بخشی از آثار شهادت امام حسین و تنها شعله ای کوچک از مشعل حسینی است که پس از نیمۀ قرن نخست هجری برافراشته شد.
عرصۀ حقیقی ای که حماسۀ عاشورا در آن رخ داد، عرصۀ ارزش های انسانی است که از ایمان جدا نمی شود. ابعاد این حماسه در امتداد زندگی انسان در هر زمان و هر مکانی، دیوارهای زندان نفس او را ویران می کند و میان او و همنوعانش پیوند می دهد و از او موجودی بزرگ می سازد که فرا تر از مرزهای زمان و مکان و فرا تر از توانایی ها و شایستگی های او باشد.
حسین (ع) با شهادت خود ارزش ها را حفظ کرد و با مرگ خویش آن ها را زنده ساخت و با خونش آن ها را بر پیشانی روزگار نقش زد و پس از آنکه با فاجعۀ شهادت خویش آن ها را سخت تکان داد، در ژرفای دل ها و عقل ها وارد ساخت.
انسان در عصر امام حسین (ع) در نهایت درجۀ انحراف عمومی به سر می برد، انحرافی که با انحراف حکومت آغاز و سپس به همۀ بخش های جامعه و در نهایت به جان مردم کشیده شد و بر وجدان ها پیروز گردید یا آن ها را مسخر خویش کرد و به ملکیت خود درآورد یا بر آن چیره شد و تمایلاتشان را تغییر داد.
خلافت مسئولانه بدل به پادشاهی موروثی ای شد که به هر چه می خواست حکم می کرد و هر چه می خواست صورت می داد. جهاد که دری از درهای بهشت بود تبدیل به ماجراجویی برای کسب روزی و راهی برای ارتزاق تبدیل شد.
اموال عمومی از بیت المال به خزانۀ حاکم برده شد و پست ها از انسان های شایسته و پرهیزگار گرفته و به مزدوران حاکم سپرده شد. اگر حاکم بر فردی خشم می گرفت، انسانیت و آزادی و حیات او بی ارزش می شد و در مرج عذراء به قتل می رسید یا به ربذه تبعید می شد و یا مورد حملۀ حدیثی ساختۀ مزدوری قرار می گرفت که عصر نخست اسلام را درک کرده بود. این حوادث رخ می دهد و کارهای حرام و بدعت آمیز تکرار می شود و در برابر خود هیچ مخالف یا معترض یا دست کم پرسشگری نمی یابد.
امـا امسال در لبنـان بزرگداشت عاشورا ابعاد جدید دیگری به خود می گیرد که برخاسته از طبیعت تعامل میان تاریخ و جغرافیا در مسائل مربوط به زندگی عمومی انسان هاست. پس از محنت داخلی که ارزش ها در آن به شهادت رسید، همان ارزش هایی که شهادت حسین (ع) آن ها را زنده کرد، چگونه می توان با این مناسبت و معانی بلند آن همزیستی کرد و از آن درس گرفت؟
در برابر این نقطۀ منفی یک نقطۀ مثبت است که آن نیز با وجود بُعد جهانی خود، بعدی لبنانی نیز دارد. سالروز شهادت امام حسین (ع) به روز میلاد منجی حضرت مسیح (ع) نزدیک شده است؛ روزی که علی رغم محدودیت های مادی و اوضاع منطقی حاکم بر تاریخ، ارزش های والای معنوی را تعالی می بخشد و این ارزش ها به عمق انسان ها نفوذ و احساسات و وجدان آنان را بیدار می کند؛ روزی که آکنده از معانی صلح و بلکه روز صلح است.
از سویی دیگر، این دو مناسبت میان آغاز سال هجری و آغاز سال میلادی قرار گرفته اند و گویا سرآغاز تاریخ جدید لبنان که به خون شهیدان آغشته شده است، خبر از تولد صلح و شادی و شکوه الهی می دهد. این حال و هوا ما را از بدبینی دور می کند، هرچند بدبینی به سبب ارزش هایی که در کنار پیکرهای عزیزانی بی گناه بر زمین افتاد، خود را بر ما تحمیل کند. تحولات حیرت انگیز جدید در منطقۀ ما یکی از نشانه های روشن نزاع قدرت های بزرگ و جنگ سرد میان آن ها در این بخش از سرزمین است.
ورود در جنگی نابرابر از نظر سلاح و تجهیزات و تاکتیک و هماهنگی ـ که یکی از آثار آن اختلافات داخلی بود ـ جهان عرب را به خود مشغول کرد تا جنگ سرد بتواند به اهداف خود دست یابد.
اکنون ما در شامگاه عاشوراییم که گویا تذکری است ویژه از سوی آفریدگار روزگاران و فرستندۀ رسولان و شرایع برای ما در لبنان که به ما می آموزد که چگونه محنت خود را درمان کنیم و بر زخم هایمان مرهم گذاریم و صفوفمان را یکپارچه کنیم و با حوادث منطقه روبه رو شویم.
عنایت خداوندی بند بند همین نقشه را برای ما ترسیم می کند: فداکاری در دیدگاه ها، موضع گیری ها، پیامدهای حوادث و حتی منافع شخصی و گروهی تا ارزش ها را زنده کنیم، چرا که تنها ارزش هاست که وجود انسان را یکپارچه و گسترده می کند. با رو آوردن به حیات ارزش ها، صلح در آفاق و انفس و در آسمان و زمین و در میان مردم متولد می شود.
این صلح، اتحادی تاریخی و حتمی میان مسیحیان و مسلمانان است، زیرا از نظر تاریخ، هم گرایی میان اسلام و مسیحیت امری حتمی بوده است، به ویژه وقتی صهیونیسم در افق ظاهر می شود و دندان نشان می دهد و پنجه به سوی ما دراز می کند، نه فقط برای آنکه آتش فرقه گرایی را درکشور و منطقة ما شعله ور کند و منطقه را به مخزنی آمادۀ انفجار و مرکزی برای دولت گونه های فرقه ای تبدیل سازد و نه فقط برای آنکه دین آسمانی خود را که ما به آن احترام می گذاریم و پیامبر امین آن را مقدس می شماریم، بدنام کند؛ بلکه برای آنکه میراث مسیحیت و اسلام، هر دو، و تاریخ و تمدن و فرهنگ و ارزش های آن ها را دوباره بازیچه قرار دهد. ولی این بار تفاوتی بزرگ دارد، چون بازی های یهود در طول تاریخ دیرینه اش و در طول تاریخ دیرینة ما از جانب افراد و سازمان ها بود، ولی این بار بازیگرْ دولتی است که همۀ افراد و سازمان ها را بر گرد هم متمرکز کرده است و همة تجربه های پیشین را به کار می گیرد و از گمراه گران جهان که اکثریت غالب انسان ها هستند، یاری می طلبد.
مناسبت های امسـال و، به ویـژه در لبنان، به مـا بشارتـی الهـی می دهد و بر ما آیاتی را تلاوت می کند که می گوید: نزدیک ترین مردم به مسلمانان، مسیحیان اند و یهودیانِ صهیونیسم و مشرکان دورترین ها هستند.
این مناسبت ها به ما فرمان می دهد که برای ایجاد صلح و مهرورزی و برپایی ارزش ها فداکاری کنیم و همبستگی کامل ملی داشته باشیم تا میهن خود و جنوب عزیز را که در معرض تهدید است و همة آنچه را داریم از خطرهایی که ما را احاطه کرده است، حفظ کنیم و پشتیبان برادرانی باشیم که می خواهند صلحی عادلانه و شرافتمندانه برقرار کنند و نمی خواهند زیر بار نقشۀ صلح موذیانه و مشکوک اسرائیل بروند.
در پایان و در این اوضاع دشوار به برادرانی کـه به آزادسازی سرزمین فلسطین و مسئلۀ برحق خود مشغول اند توصیه می کنیم که خود را وقف آزادی فلسطین کنند که در این صورت بذر دل هایمان و میوۀ عقل هایمان و تلاش و دعایمان را نثار آنان می کنیم.
برادران، پیش به سوی فداکاری و صلح و همبستگی ملی و رستاخیز لبنان و مقابله با هر آنچه راه آن را می بندد و یا آن را بدنام می سازد و یا در نطفه خفه می کند. والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.
