اسلام، فکر جدایی از زندگی دنیا و گوشه نشینی و کناره گیری از مردم و به تعبیر دیگر رهبانیت را باطل و ناپسند می داند، اما اعتکاف را به عنوان فرصتی برای بازگشت به خویش و خدای خویش قرار داد، تا کسانی که از هیاهو و جنجالهای زندگی مادی خسته می شوند، بتوانند چند صباحی با خدای خود خلوت کنند و جان و روح خود را با خالق هستی ارتباط دهند. اعتکاف شرایطی را فراهم می کند تا انسانها با توشه معنوی و اعتقادی راسخ و ایمان و امیدی بیشتر، به زندگی خود ادامه داده، خود را برای صحنه های خطر و جهاد در راه خدا آماده سازند، همیشه با یاد خدا تلاش کنند، خود را در محضر پروردگار ببینند، از نافرمانی او بپرهیزند و به سوی سعادت دنیا و آخرت گام بردارند. در این نوشتار و در آستانه ایام «اعتکاف» را از نگاه آیات عظام و بزرگان دین در این باره فراروی شما مخاطبان گرامی قرار دارد.
آیت ا... وحید خـراسانی: اعتکاف حبس نفس است
اعتکاف حبس نفس است. باید از خواب غفلت بیدار شویم زیرا حقیقت اعتکاف در واقع حبس نفس است. باید هر چه زودتر از خواب غفلت بیدار شویم و آنچه را که فراموش کرده ایم را به یاد بیاوریم.
اعتکاف وقتی اعتکاف است که معتکف در مسجد وارد شود و ارتباطش با دو نقطه تمام شود؛ یکی از آن دو ذات قدوس حق تعالی است و دیگری ولی عصر امام زمان(عج) است.
ما همه یک نطفه بوده ایم و خداوند نطفه گندیده را در وجود مادر قرار داد و این قوا را به ما عطا کرد و معتکف باید بداند از کجا آمده و لطف و عنایت چه کسی نطفه را بدین صورت در آورده است.
آنچه هست به طفیل اوست، من و تو حق حیات نداریم. باید بدانیم از اول صبح که برخاستیم چقدر به فکر خدا هستیم و چقدر به فکر خودمان.
همه الطاف به برکت کسی است که تمام وجودش محض فی ا... است و او ولی عصر(عج) است.
بالاترین کار در اعتکاف قرائت قرآن است و معتکف نباید از این مسأله مهم غفلت کند.نماز، حرف زدن ما با خدا و قرآن حرف زدن خدا با ماست و اگر معتکف ختم قرآن را به امام زمان(عج) هدیه کند، هدیه او هدیه به همه انبیاست.
قرائت زیارت «سلام علی آل یاسین» اکسیر اعظم است و همه معتکفان باید قرائت این زیارت را جزو اولین برنامه های خود قرار دهند. زیارت آل یاسین و سوره یاسین برای معتکف به خدا فتح باب می کند و همه اینها ریشه فقهی دارد.اگر اعتکاف با این اعمال تمام شود، آهن به مسجد می رود و وقتی برمی گردد طلای احمر می شود.
آیت ا... جوادی آملی: اعتکاف برای رفع مشکلات است
اعتکاف در اسلام یک اصل مقدس و عبادتی مستقل است و همچون نماز، حج و عمره اهمیت دارد.
مهمانان خدا زمانی که معتکف می شوند هدایایی از خدا دریافت می کنند، بنابراین باید در جایی باشند که دیگران نیز از این هدایا بهره مند شوند نه اینکه در خلوتی معتکف شوند وکسی از آنها خبر نداشته باشد.
ملت و مملکتی که اعتکاف دارد باید سرآمد جهان باشد، چون در اعتکاف هم پیام ا... به مردم می رسد و هم پیام مردم به ا... خواهد رسید.
اعتکاف برای رفع مشکلات مردم و جامعه است نه اینکه از جامعه جدا شوند، پس پیام اعتکاف حل مشکلات جامعه است.
معتکفان پس از 3 روز نه بیراهه می روند و نه راه کسی را می بندند و همین موضوع فضای جامعه را عطرانگیز می کند، این پیام فرهنگی اعتکاف است.
مسأله حجاب و عفاف و مسایل اخلاقی جامعه در همین اعتکافها حل می شود و البته همه نسبت به امر به معروف ونهی از منکر مسؤول هستیم، ولی اعتکاف چون آب پاکی است که مطهر جامعه است و طهارت روح می آورد و جامعه از نظر اخلاقی ایمن می شود.
خداوند به ابراهیم خلیل و فرزندش اسماعیل دستور داد 3 گروه از مهمانانش که وارد حرم می شوند، احترام کنند و حرم را برای آنها تطهیر نمایند، آن مهمانان حجاج، نمازگزاران و معتکفان هستندکه خدا حرم امن خود را برای این سه گروه تطهیر کرده است.
جریان اعتکاف در کنار حج و عمره و نماز است و زیر پوشش هیچ یک نیست، بلکه صوم و صلاه زیر پوشش اعتکاف است و یکی از شرایط آن محسوب می شود.
اعتکاف از هدایای الهی است؛ همان طور که پیامبر اکرم (ص) تسبیح صد ذکری را به دخترش هدیه داد، خداوند اعتکاف را به امت اسلامی هدیه داد، پس باید از آن بهره برداری نماییم.
اعتکاف چنان عظمتی دارد که یکی از شرایط و اجزای آن روزه است، این درحالی است که روزه از زیربناهای اسلام است.
اعتکاف دارای آثار مثبت و خوب اجتماعی است و این مراسم معنوی باید به گونه ای برپا شود که جوانان زمانی که از این مراسم بیرون می آیند بدانند در نظام اسلامی باید چگونه باشد.
هر موقع روزه صحیح باشد، اعتکاف صحیح است، ولی در هر جایی نمی توان معتکف شد و باید مساجد 4 گانه یا مسجد جامع یا مسجد جماعت باشد، البته منظور از مسجد جماعت جایی نیست که نماز جماعت خوانده می شود، بلکه جایی است که مورد رجوع جامعه و اکثریت مردم است و جماعتی در آن حضور دارند.
اگر مسؤولان، اعتکاف سه روز ماه رجب را به ده روز ماه مبارک ارتقا دهند، فضای معنوی جامعه دو چندان و معطر می گردد.
آیت ا... مکارم شیرازی: «اعتکاف» از جهاتی شبیه مراسم حج است
در دنیای پرغوغای مادّی، که جاذبه ها به سوی مادیت است، بر قلب و روح انسان زنگار می نشیند، زنگاری از غفلت و دوری از خدا که اگر با نیایش و عبادت برطرف نگردد، ممکن است روحانیت و معنویت را از وجود انسان برچیند و اینکه در روایات اسلامی نماز تشبیه به نهر آب پاکیزه ای شده که انسان در هر شبانه روز پنج بار خود را در آن شست وشو می دهد. اشاره به همین نکته است.
در میان عبادات «اعتکاف» ویژگی خاصی دارد و از جهاتی شبیه مراسم حج و احرام است که انسان را به جهاتی مملو از روحانیت و معنویت سوق می دهد. در محیط یک مسجد جامع سه روز مانده، روزه گرفتن و به عبادت پرداختن و در خودسازی کوشیدن و به غیر خدا نیندیشیدن، تحوّل عظیمی در روح انسان پدید می آورد که صفا و نورانیت آن بی نظیر است. بحمدا... در سالهای اخیر اعتکاف از سوی قشر جوان و بویژه دانشجویان عزیز، مورد استقبال واقع شده و لذّت و آثار این عبادت روحانی را دریافته اند و ما این استقبال عظیم را به آنها تبریک می گوییم.
امیدواریم جوانان عزیز بخصوص دانشجویان در این امر که وسیلة مؤثری برای قرب پروردگار است، نیز نسبت به دیگران پیشگام باشند و از نتایج معنوی آن کاملاً بهره مند شوند.
اینجانب به سهم خود از زحمت دست اندرکاران که مقدّمات انجام این عبادت مهم الهی را فراهم کرده اند متشکر و سپاسگزارم و ان شاءا... ذخیرة یوم المعاد آنها خواهد بود.
آیت ا... سبحانی: اعتکاف به ماه رجب خلاصه نشود
اعتکاف را نباید به ماه رجب خلاصه کنیم و در ماه های شعبان و رمضان هم باید مراسم باشکوه اعتکاف برگزار شود.
پیامبر اکرم(ص) هر سال در ایام اعتکاف 10 روز معتکف می شدند و خود را از انسانها جدا کرده و به راز و نیاز با خداوند می پرداختند.
معتکفان در سه روز اعتکاف باید فقط به راز و نیاز با خداوند بپردازند و از دنیا و مسایل دنیوی پرهیز کنند، اعتکاف به نماز و دعا خواندن خلاصه نمی شود، بلکه نتیجه مهم است و انسانها باید در اعتکاف معنویات خود را افزایش دهند.اعتکاف را نباید به ماه رجب خلاصه کنیم، بلکه در ماه های شعبان و ماه رمضان هم می توان معتکف شد، البته اعتکاف در ماه رجب از فضیلت بالایی برخوردار است و معتکفان در این سه روز باید به خودسازی و دوری از گناهان بپردازند.
کشوری که جوانانش متحول شده و معنویت آنها افزایش یابد، به آبادانی این کشور امیدوار خواهند بود، خوشبختانه در ایران معنویات و ابعاد دینی جوانان محفوظ و استقبال گسترده جوانان از فضیلت اعتکاف گواه این موضوع است. توصیه من به معتکفان عزیز سراسر کشور این است که در این سه روز به خوردن و خوابیدن نپردازند، بلکه باید تلاش کنند خود را از تعلقات دنیوی جدا ساخته و به عبادت بپردازند و در این سه روز به یاد شهدا نیز باشند و بدانند اگر این فضیلت الهی در کشور رواج یافته به برکت خون شهیدان است.
مقام معظم رهبری:
این حرکت در دنیا نظیر ندارد «هیچ وقت در این کشور در طول سالهای گذشته، از دوران جوانی و نوجوانی ما به یاد نداریم که در ماه رمضان، در مساجد کشور یا در مسجد گوهرشاد مشهد، مردم بیایند اعتکاف بکنند.
در ایام البیض سه روزِ متعارف ماه رجب یا ماه شعبان، ما شمار معدودی در قم دیده بودیم که اعتکاف می کردند؛ آن هم غالباً طلبه ها. در غیر آن معمول نبود. امروز در ایام اعتکاف، دانشگاه ها و مساجد و سرتاسر کشور و مساجد جامع، مملو از معتکفین است؛ افزون بر آن، در دهه آخر ماه رمضان، جمعیت عظیمی مشغول اعتکاف بودند.
چه کسانی؟ پیرمردها؟ پیرزن ها؟ نه، همین جوانها، جوان ترین ها. این دیگر در دنیا نظیر ندارد. این نسل جوان امروز ماست. امروز گرایش به دین و ارزشهای انقلابی، وجه غالب جامعه است.» ؛سخنان مقام معظم رهبری در دیدار مردم گرمسار 21/8/ 1385
