بدن ما به خواب احتیاج دارد

همه ی ما می پنداریم هر زمان که احساس خستگی به ما دست می دهد، می توانیم بخوابیم یا هر موقع دل مان خواست می توانیم از خواب بیدار شویم. شما هم حتما احساس کرده اید که نمی توانید با ساعت بیولوژیک بدن خود مبارزه کنید. شاید بتوانید با خوردن چای، قهوه یا خواندن کتاب و نشریات خودتان را سرگرم کنید، اما نمی توانید با ساز و کار خوابیدن خود مبارزه کنید. بدن ما مثل ماشین پیچیده یی است و دانشمندان هنوز تا کشف دقیق نحوه ی عملکرد این ماشین راه زیادی در پیش دارند. اما چرا ما به خواب احتیاج داریم؟ بر اساس یک نظریه ی علمی، بدن برای تجدید انرژی به خواب می رود (مثل خرس ها که به خواب زمستانی فرو می روند). هنگامی که ما به خواب فرو می رویم، تمامی دستگاه های بدن از جمله پوست، خود را ترمیم می کنند و به همین خاطر است که بعد از یک خواب شبانه ی آرام، به شما احساس نشاط و تازگی دست می دهد؛ حتی رنگ پوست تان روشن تر به نظر می رسد و چشم های تان درخشندگی بیشتری دارند. اما خواب فقط یک دراز کشیدن ساده نیست، بلکه به هنگام خواب تمامی دستگاه های بدن به کار خودشان ادامه می دهند؛ حتی مغز شما فعال تر از زمانی است که شما بیدار هستید.

مرحله خواب
 

در مرحله ی REM مغز شما بسیار فعال است. جریان های الکتریکی مغز از سلولی به سلول دیگر می روند، در حالی که هر لحظه به سرعت و شدت آنها اضافه می شود. تقریبا تمامی اعضای بدن شما به جز پاها و دست های تان در این حالت فلج می شوند. برخی از متخصصان بیولوژی می گویند بدن شما این کار را به طور خودکار انجام می دهد تا شما را از آسیب ها حفظ کند. در غیر این صورت شما حرکاتی را که در خواب می بینید، عملا انجام خواهید داد. این امر گاهی اوقات برای افرادی که در خواب راه می روند، اتفاق می افتد. در حقیقت خواب REM به قدری بدن را بی حس می کند که حتی اسب ها هم در این حالت نمی توانند ایستاده بخوابند و مجبورند که روی زمین دراز بکشند. چرخه ی خواب NREM و بعد ازآن خواب REM در هر هشت ساعت خواب معمولا پنج بار تکرار می شود. وقتی خواب NREM به تدریج کوتاه تر می شود، خواب REM بیشتر طول می کشد. در حالی که هنوز در ابتدای خواب تان هستید، بیشتر در مورد اتفاقاتی که اخیرا برای شما رخ داده است، خواب می بینید و هر چه به نیمه های شب نزدیک تر می شوید، ذهن تان به وقایع گذشته باز می گردد.

رؤیا
 

اگر مدت زمانی را که شما در شب خواب می بینید، حساب کنیم، تقریباً به حدود دو ساعت می رسد. با این حال، خواب دیدن موضوع مهمی است. بعضی ها ادعا می کنند که اصلا خواب نمی بینند، در صورتی که این طور نیست. حقیقت این است که آنها خواب های شان را به یاد نمی آورند. معمای خواب REM هنوز کشف نشده است، اما نظریات زیادی وجود دارد. همان طور که مرحله خواب عمیق باعث شادابی بدن می شود، خواب دیدن عمیق باعث شادابی بدن می شود، خواب دیدن نیز به روح ما آرامش می بخشد. بعضی از دانشمندان می گویند که ما در طول روز با اتفاقات زیادی روبه رو می شویم و آنها را تجربه می کنیم و لازم است که تعدادی از آنها را با خواب دیدن از ذهن مان بیرون کنیم. اما پیروان روانکاوی «زیگموند فروید» معتقدند که رؤیاها دارای تعبیرات مختلفی هستند که رازهایی را در مورد شخصیت واقعی ما آشکار می کنند. خواب بسیار پراهمیت است. مطالعات علمی نشان می دهد که کمبود خواب در فرد باعث کاهش عکس العمل و تمرکز حواس می شود. در بدن شما ساعتی وجود دارد که با آن پا به این دنیا گذاشته اید، پس به جای اینکه با ساعت بدن خود بجنگید سعی کنید با آن کنار بیایید. اگر این کار را بکنید، نقطه ی پایانی بر روزهای شلوغ و پر از هیجان تان گذاشته اید.

خواب را به خودتان تحمیل نکنید
 

بعضی وقت ها به رختخواب رفتن برای شما مشکل است. ممکن است روزکاری مملو از هیجان و استرسی را پشت سر گذاشته باشید و شب متوجه شوید که نمی توانید با آرامش بخوابید، یا ممکن است شب گذشته زیاده از حد خوابیده باشید. شما نمی توانید خواب را به خودتان تحمیل کنید. پس هر چه بیشتر تلاش کنید، بیشتر ناامید خواهید شد. پس لازم است توصیه های زیر را برای رفع بی خوابی بکار گیرید:
1 ـ قبل ازاینکه به رختخواب بروید زمانی را برای آرام شدن خود اختصاص دهید. خودتان را با چیزهای لذت بخش مشغول کنید. کتاب بخوانید، ناخن های تان را کوتاه کنید، به موزیک ملایم گوش دهید، حمام بروید یا اینکه جدول کلمات متقاطع را حل کنید.
2 ـ اگر از چیزی عصبانی هستید سعی کنید آن را روی کاغذ بنویسید. آوردن مشکلات بر روی کاغذ خیلی بهتر از این است که تمام شب در رختخواب تان از این پهلو به آن پهلو بشوید. نوشتن فرصتی به شما می دهد که احساسات درونی تان را رها کنید و کمتر دچار ناراحتی و اضطراب بشوید.
3 ـ مدت زیادی در رختخواب دراز نکشید. اگر می بینید که خواب تان نمی برد، از رختخواب بیرون بیایید و کار مفیدی انجام دهید. توجه داشته باشید که همه افراد به هشت ساعت خواب احتیاج ندارند. آن قدر صبر کنید تا این احساس در شما به وجود بیاید که برای خواب آماده اید.
4 ـ همان طور که در رختخواب هستید، چند حرکت کششی سبک انجام دهید و به چیزهای مثبت فکر کنید؛ یا اینکه اول چند لحظه ماهیچه های تان را سفت کنید و بعد آنها را به آرامی شل کنید. از همان روش تخیلی قدیمی استفاده کنید ؛ شمردن گوسفندها!
5 ـ قرص های خواب آور راه حل مناسبی نیستند. این قرص ها واقعاً مضرند، مگر اینکه پزشک آنها را تجویز کرده باشد. قرص های خواب آور اعتیاد آورند، ضمن اینکه چه بسا مصرف بی رویه ی آنها ممکن است خطر جانی در بر داشته باشد.
6 ـ اگر شب ناآرامی را پشت سر گذاشتید، صبح درست سر ساعتی که هر روز بلند می شوید، بیدارشوید و از خوابیدن در اواسط روز خودداری کنید، چون این کار برنامه ی بیداری و خواب بدن شما را بر هم می زند.
7 ـ به یاد داشته باشید که هر کس حدود ده تا پانزده بار در شب بیدار می شود. اگر جزو آن افرادی هستید که دیر به خواب می روند احتمالا در این مورد کاری از دست تان بر نمی آید، پس ماهیچه های تان را شل کنید و بگذارید که خواب بر بی خوابی شما غلبه کند.

مراحل خواب
 

دو نوع خواب وجود دارد که ممکن است درباره ی آن چیزهایی شنیده باشید. یکی از آنها (REM ) نام دارد. در این مرحله، چشم شما زیر پلک تان حرکت می کند و به این طرف و آن طرف می رود. نوع دوم از خواب را (NREM ) می نامند و در این مرحله از خواب چشم ها هیچ حرکتی ندارند. وقتی که شما به خواب می روید، تقریباً حدود نود دقیقه ی اول، خواب REM را تجربه می کنید، سپس چهار مرحله ی خواب را پشت سر می گذارید تا از خواب سبک وارد خواب سنگین بشوید (خواب سنگین خوابی است که به سختی می توان از آن بیدار شد).در مرحله ی NREM هورمون های ترشح شده به تمامی قسمت های بدن می رسند و به همین علت است که خواب برای بدن مفید است. بعد از نود دقیقه خواب NREM، بدن شما به مدت پنج دقیقه با خواب REM دست و پنجه نرم می کند و این درست همان زمانی است که بیشتر رؤیاهای شما اتفاق می افتد.

چه کارکنیم که صبح ها به سختی از خواب بیدار نشویم
 

1 ـ وقتی که ساعت شما زنگ می زند با دست بر روی آن نکوبید و آن را خاموش نکنید. مطالعات نشان داده است که اگر برای چند دقیقه یی به خوابی پریشان فرو بروید، در طول روز بیشتر دچار حواس پرتی خواهید شد.
2 ـ‌صبح زود بلند شوید، چرا که صبح زود وقت مناسبی برای ورزش کردن است. قبل از اینکه از رختخواب بیرون بیایید، کمی حرکت کششی انجام دهید، تا وقتی که سریع از رختخواب بیرون می آیید ماهیچه هایتان دچار گرفتگی نشوند.
3 ـ هنگام خواب، پنجره ی اتاق تان را باز بگذارید یا اینکه پرده ها را کنار بزنید. نور خورشید باعث خواهد شد که ساعت بدن شما، سر وقت شما را از خواب بیدار کند.
4 ـ پنجره ها را باز کنید. نسیم خنکی که به صورت شما می وزد، کسالت شما را از بین می برد.
5 ـ این روش ها را هم امتحان کنید:
پنجه های تان را حرکت دهید، کشش های آرام انجام دهید، نفس عمیق بکشید، کمرتان را خم کنید و دستان تان را به هم بمالید تا جریان خون را در بدن تان تسریع کنید؛ سپس بلند شوید و روز فوق العاده یی را شروع کنید.
منبع:نشریه 7روز زندگی، شماره100.