نام بیماری به انگلیسی: Diverticular disease
اطلاعات اولیه
شرح بیماری
بیماری دیورتیکولی دیورتیکولوز یا همان بیماری دیورتیکولی عبارت است از وجود بیرون‌زدگی‌های کوچک کیسه مانند (دیورتیکول) در دیواره روده بزرگ. وجود این دیورتیکول‌ها ممکن است علامتی به همراه نداشته باشد. دیورتیکولیت نیز یعنی التهاب دیورتیکول. دیورتیکولوز مسری یا سرطانی نیست. در 40%ـ30% افراد بالای 50 سال این دیورتیکول‌ها وجود دارند. با گذشت هر دهه از زندگی به تعداد آنها افزوده می‌شود.
علایم شایع
علایم دیورتیکولوز:
معمولاً بدون علامت است.
دل پیچه یا حساسیت به لمس در طرف چپ شکم، که با دفع گاز یا اجابت مزاج بهبود می‌یابد.
گاهی در مدفوع خون قرمز روشن وجود دارد. دیورتیکول‌های غیرعفونی گاهی خونریزی می‌کنند و گاهی یبوست.
علایم دیورتیکولیت:
درد شکمی همراه دل‌پیچه به صورت متناوب که پس از مدتی دایمی می‌شود. امکان دارد درد از همان اول ناتوان‌کننده باشد یا شاید تا چندین روز ناتوان کننده نباشد.
تب
تهوع
حساسیت به لمس در همان قسمتی که دیورتیکول در روده بزرگ وجود دارد.
علل
ناشناخته هستند، اما تا حدی ارثی است.
شواهد تازه ارایه شده نشان می‌دهند که رژیم غذایی کم حجم حاوی مواد غذایی فرآوری و پالایش شده (غذاهای فرنگی) شاید در تشکیل دیورتیکول موثر باشد. به علت کم حجم بودن غذا، در قسمت سیگمویید روده بزرگ اسپاسم ایجاد می‌شود و فشار داخل این قسمت از رود بزرگ بالا می‌رود. سرانجام به علت وارد آمدن فشار زیاد، بافت پوششی داخل روده بزرگ به شکل کیسه‌هایی کوچک از دیواره روده بزرگ بیرون می‌زند.
عوامل تشدید کننده بیماری
رژیم غذایی نامناسب که فیبر غذایی کمی دارد.
سابقه خانوادگی دیورتیکولوز
بیماری رگ‌های قلب یا بیماری کیسه صفرا
سن بالای 50 سال
چاقی
پیشگیری
در حال حاضر نمی‌توان از آن پیشگیری به عمل آورد، اما خطر را می‌توان با رعایت موارد زیر کم کرد:
خوردن غذایی پر فیبر در تمام طول زندگی
نوشیدن مایعات زیاد
زور نزدن به هنگام اجابت مزاج
حفظ آمادگی قلبی ـ عروقی مناسب. این بیماری ممکن است با اختلات عروقی ارتباط داشته باشد.
عواقب مورد انتظار
با شناسایی زودهنگام و درمان عوارض، سرانجام بیماری خوب است.
دیورتیکولوز تنها زمانی خطرناک به شمار می‌رود که عفونی شود یا خونریزی داشته باشد. دیورتیکولیت نیز با جراحی قابل معالجه است.
عوارض احتمالی
اگر دیورتیکول‌ها عفونی شوند، ممکن است شدیداً خونریزی کنند یا سوراخ شده و به بروز پریتونیت (عفونت و التهاب پرده صفاق، پرده پوشاننده سطح داخل شکم و احشاء)بیانجامند.
درمان
اصول کلی
- اقدامات تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشند: عکسبرداری به کمک اشعه ایکس و تنقیه باریم، از قسمت پایینی لوله‌گوارش؛ سیگموییدوسکپی (روش برای بررسی راست روده و قسمت پاینی روده بزرگ با یک وسیله که سر آن منبع نور قرار دارد).
- اگر علامتی وجود نداشته باشد، درمان معمولاً ضرورتی ندارد. در موارد خفیف، تغییر در رژیم غذایی و استفاده از نرم‌کننده مدفوع ممکن است کافی باشد. در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به استراحت در رختخواب، دارو، و جراحی باشد.
- سعی کنید که هر روز سر یک ساعت معین اجابت مزاج داشته باشید. حداقل 10 دقیقه صبر کنید و زور نزنید.
- اجابت مزاج را روزانه از نظر خونریزی کنترل کنید. اگر اجابت مزاج سیاه است نمونه‌ای را برای آزمایش ببرید.
- برای رفع درد و اسپاسم خفیف، یک صفحه گرم‌کننده را روی شکم قرار دهید.
- بستری شدن در بیمارستان تنها به هنگام بروز عوارض
- در صورت عفونی شدن دیورتیکول یا خونریزی شدید از آن، عمل جراحی برای برداشتن قسمتی از روده بزرگ انجام خواهد شد.
داروها
آنتی‌بیوتیک در صورتی که دیورتیکول‌ها عفونی شده باشند.
امکان دارد مصرف نرم‌کننده‌های مدفوع توصیه شود.
در صورتی که نتوانید رژیم غذایی پرفیبر داشته باشید، داروهای مسهل از نوع حجیم‌کننده‌های مدفوع ممکن است تجویز شوند. توجه داشته باشید که از مصرف داروهای مسهل مگر به دستور پزشک باید خودداری کرد.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
اگر تب یا درد شدید دارید، در رختخواب استراحت کنید. با روبه بهبود گذاشتن علایم، فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری های عادی خود را تدریجاً از سر گیرید.
رژیم غذایی
یک رژیم غذایی متعادل که فیبر زیاد، نمک کم، و چربی کم داشته باشد.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علایم دیورتیکولوز یا دیورتیکولیت را دارید.
اگر علی‌رغم درمان، درد شدید ادامه دارد.
اگر در اجابت مزاج خون ظاهر شده است.
اگر تب، استفراغ، یا تورم شکمی به هنگام درمان رخ دهند.
منبع: www.irteb.com
ae
