پیوند صورتک هایی که حس دارند

زمان نمایش فیلم تغییر چهره (face off) در سال 1997، کسی فکر نمی کرد ایده این فیلم روزی به حقیقت بپیوندد. اما تنها 8 سال پس از خلق این فیلم، با پیوند قسمتی از صورت یک زن فرانسوی، اولین قدم برای تحقق این رویا برداشته شد. البته تا اجرای کامل ایده این فیلم، یعنی پیوند کامل صورت، مسیر طولانی ای باقی مانده بود که آن هم با تلاش و رقابت متخصصان مطرح پیوند اعضا درسراسر جهان، عملی شد وهفته گذشته دستاورد آنها به نمایش عموم درآمد.
سال 1954 با پیوند یک کلیه اهدایی به بیمار داوطلب، اولین پیوند موفقیت آمیز اعضای بدن انسان انجام شد و خیلی سریع پیوند اعضای دیگر بدن هم امکان پذیر شدند. به طور کلی اعضای قابل پیوند شامل قلب، کلیه، ریه، پانکراس، غده تیموس، تخمدان و رحم و نسوج قابل پیوند هم شامل استخوان، تاندون ها، قرنیه، پوست، رگ های قلب و عروق خونی می شوند. اما پیوند زدن دست و پا و از آنها مهم تر صورت را باید موفقیتی استثنایی در علم جراحی دانست.

● گام به گام تا پیوند کامل صورت
 

اولین جراحی پیوند جزیی صورت سال 2005 در فرانسه انجام شد و طی آن زنی 38 ساله که صورتش توسط حمله سگ بشدت آسیب دیده بود، مورد جراحی قرار گرفت و گونه، بینی و لب های جدیدی دریافت کرد. البته جراحان این بیمار تاکید داشتند این یک عمل پیوند کامل صورت نبوده، بلکه تنها شامل بخش هایی از صورت این بیمار می شده است. آنها هدف نهایی خود را، استفاده از تکنیک پیوند کامل جراحی برای قربانیان سوختگی های شدید بیان داشتند و در عین حال اعتراف کردند هنوز راه حلی برای مشکلات این نوع پیوند پیدا نکرده اند.
بعد از این جراحی، چندین جراحی پیوند جزیی صورت در ایالات متحده آمریکا و چین نیز انجام شد. در واقع تنها 4 ماه بعد از انجام اولین پیوند صورت در فرانسه، جراحان چینی خبری منتشر کردند که نشان از یک مسابقه علمی و پزشکی در جهان داشت. آنها اعلام کردند دومین عمل جراحی پیوند صورت جهان را روی یک مرد چینی انجام داده اند. در این پیوند هم که بافت پیوندی صورت از یک مرد دچار مرگ مغزی گرفته شده بود، بافت جدید در قسمت میانی صورت، زیر چشم ها و بالای دهان قرار گرفت.
بعد از فرانسه و چین، جراحان برای اولین بار در آمریکا توانستند80 درصد از صورت یک زن را با استفاده از پوست و ماهیچه های گرفته شده یک جسد بازسازی کنند. به این ترتیب و با انجام این عمل جراحی، کل صورت این زن عوض و انسان یک گام دیگر به ایده تخیلی فیلم مشهور Face Off نزدیک تر شد. البته طی این سال ها، در دنیای پیوند صورت تا حدی پیشرفت ایجاد شد که در دستاوردی جدید، پزشکان نه تنها موفق شده اند رویای پیوند کامل صورت را تحقق ببخشند، بلکه حس بویایی بیمار را هم به او بازگرداندند. به این ترتیب در کمال ناباوری، دریافت کننده اولین پیوند کامل صورت در یک کنفرانس خبری شرکت کرد و گفت برای نخستین بار حس بویایی را بازیافته است.
در طول دست کم 20 نوبت جراحی که به تعبیر بسیاری از جراحان مطرح جهان به معنی درنوردیدن حد و مرزهای تازه در زمینه جراحی ترمیمی بوده است دالاس وینز آمریکایی که صورتش سال 2008 در اثر اتصال برق سوخت، صورتی جدید پیدا کرد. نکته جالب این که وینز اعلام کرده صورتش احساسی طبیعی دارد و حس می کند صورت خودش است. البته با آن که پزشکان نتوانستند بینایی وینز را به او بازگردانند و او با عینک آفتابی سیاهرنگی در اجتماع حاضر می شود، اما معتقد است بازیافتن حس بویایی و توانایی نفس کشیدن از طریق بینی، بهترین بخش درمان بوده است.

● چالش های جدی پیوند صورت
 

عمل پیوند صورت دست کم 15 ساعت طول می کشد، چراکه جراحان باید برای این پیوند، تمامی رگ های خونی، ماهیچه ها و پوست اعطاکننده را به بیمار پیوند بزنند. البته کار پیوند در همین جا ختم نمی شود، چون ممکن است ماه ها طول بکشد تا اعصاب کاملا بهبود یابند، بنابراین تا آن زمان نمی توان با قطعیت از موفقیت کامل صحبت کرد.
نکته: در طول دست کم 20 نوبت جراحی که به تعبیر بسیاری از جراحان مطرح جهان به معنی درنوردیدن حد و مرزهای تازه در زمینه جراحی ترمیمی بوده است،« دالاس وینز» آمریکایی که صورتش سال 2008 در اثر اتصال برق سوخت، صورتی جدید پیدا کرد
البته حتی وقتی تمامی ورم های صورت خوابید، چهره بیمار کاملا شبیه صورت اعطاکننده نخواهد بود، چراکه ساختار استخوان متعلق به خود بیمار است و تنها پوست متعلق به شخص دیگری است. اما با وجود این، جراحی های صورت با چالش های اساسی مواجه است که از اصلی ترین آنها باید به نارضایتی اهداکنندگان اشاره کرد. در واقع داوطلبان انجام چنین پیوندی باید منتظر اعطاکننده صورت باشند و این اصلا آسان نیست، چراکه خانواده اعطاکننده وقتی در شوک و اندوه شدید است باید راضی به اهدای قسمتی از بدن او شود که بخشی اساسی از هویت عزیز از دست رفته شان است.
نکته دیگر این که حتی پیدا کردن بیماری که چنین جراحی ای روی صورتش امکان پذیر باشد هم کار دشواری است. در واقع حالات روانی بیمار پیوندی بسیار مهم است، چون طول دوره درمان بیمار بیشتر از هر چیز به تمایل وی به تطبیق با شرایط جدید بستگی دارد. به همین علت هم داوطلبان انجام این عمل، تحت سخت ترین آزمایش های روان شناسی و جسمی قرار می گیرند.
اما مشکلات این بیماران فقط به مراحل قبل از عمل یا حتی دوران نقاهت خلاصه نمی شود، چرا که تمامی بیماران پیوندی باید برای همیشه، داروهایی مصرف کنند تا به کمک آنها بدن شان بافت پیوندی را رد نکند؛ در حالی که بر اثر مصرف این داروها، سیستم ایمنی بدن بشدت ضعیف می شود. در ضمن در مقایسه با پیوند اعضایی نظیر کلیه یا کبد، خطر پس زدن پیوند پوست بسیار زیاد است و در نهایت هم علاوه بر مصرف داروهای جلوگیری از پس زدن، عمل پیوند، عمر بیمار را نزدیک به 10 سال کم می کند.

● اخلاق پزشکی در برابر ماسک های بیگانه
 

بیمارانی که صورت آنها بر اثر سرطان، سوختگی یا تصادف از شکل افتاده است می توانند از پیوند صورت بهره مند شوند. مطمئنا بازسازی صورت برای جراح بسیار دشوار است، چراکه ناحیه بازسازی شده باید امکان حرکت داشته باشد تا بیمار بتواند احساسات و عواطف خود را از طریق صورت بویژه لب، چشم و گونه بیان کند. به همین دلیل هم پیوند پوست سایر بخش های بدن بیمار به صورت او اجازه حرکت یا حساسیت را نمی دهد و در واقع تنها نقش ماسک را بازی می کند، پس این جراحی علاوه بر پوست، پیوند عضلات و اعصاب را نیز باید در بر بگیرد.
در پیوند عصب های این جراحی از فرآیندی به نام مایکرو سرجری (microsurgery) بهره می برند (نوعی جراحی که در آن از ابزار پیشرفته و ظریف و همچنین یک میکروسکوپ استفاده می شود). همچنین لازم است سرخرگ ها و سیاهرگ ها از صورت فرد اهداکننده جدا شوند. در همین حال پزشکان باید ماهیچه های صورت، پوست و چربی زیر پوست را هم از صورت دریافت کننده جدا کنند.
برای این که پیوند صورت موفقیت آمیز باشد باید اعصابی که احساس و حرکت را کنترل می کنند به درستی پیوند زده شوند. ناگفته پیداست، پیشرفت های پزشکی که به فرونشاندن واکنش سیستم دفاعی بدن نسبت به بافت های خارجی کمک می کند، احتمال موفقیت پیوند صورت را افزایش می دهد.باوجود انجام چنین اعمال سخت وحساسی برای پیوند موفق صورت، حتی پیش از آن که از نظر عملی پیوند صورت ممکن شود هم بسیاری از جراحان آن را کاری شدنی می دانستند، اما در عین حال تاکید می کردند پیش از آن که کسی عملا برای دریافت صورت از شخصی دیگر، زیر عمل جراحی قرار گیرد، ضروری است درباره جنبه های اخلاقی این موضوع جدید و متفاوت بحث شود. به عبارت دیگر، آنها معتقد بودند مساله این نیست که آیا می توان صورت را پیوند زد یا خیر، بلکه سوال این است که آیا اصولا باید چنین عملی را انجام داد یا نه.
بنابراین درحالی که مردم به طور کلی پیوند صورت را اگر به آن نیاز داشته باشند می پذیرند، اما عملا مایل نیستند صورت خود را پس از مرگ اهدا کنند.
به نظر می رسد پیش از آن که این شیوه درمان گسترش پیدا کند باید جنبه های اخلاقی آن را میان مردم به بحث گذاشت تا موانعی که سر راه اعطای صورتی جدید به بیماران قرار دارد مشخص شود
منبع:www.aftabir.com
ارسال توسط کاربر محترم سایت : msjmsj77