به گزارش خبرنگار مهر، مرکز مطالعات فضای مجازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی که مراحل اولیه راه‌اندازی خود را طی می‌کند، در نشستی با حضور صاحب‌نظران این حوزه، مسائل فضای مجازی را به بحث و بررسی گذاشت.
خبرگزاری مهر در قالب سلسله مطالبی اهم نکات طرح شده از سوی صاحب‌نظران و کارشناسان حاضر در این نشست با موضوع «الزامات و نکات مطالعات فضای مجازی» مرور خواهد کرد.
محمدرضا فرجی‌پور جانشین فرمانده قرارگاه پدافند غیرعامل سایبری کشور در این نشست با تصریح بر اینکه «ما امروز در کشور نسبت به فضای مجازی، مشکل معرفتی داریم که اتفاقا مشکل عمیقی است» سخنان خود را اینگونه ادامه داد: بدتر از آن هم اینکه خیلی از ما که دچار این مشکل معرفتی هستیم، احساس می‌کنیم که خیلی خوب نسبت به این مقوله شناخت داریم. آنچه عرض می‌کنم حاصل مطالعاتی است که طی هفت سال باتوجه به مأموریت‌هایی که داشته‌ایم صورت گرفته و این مطالعات هم بیشتر جنبه تطبیقی و شناخت فیزیکی این فضا داشته است.
وی ادامه داد: براساس همین شناخت احساس می‌کنم داستان ما و فضای مجازی امروز شبیه داستان فیل در تاریکی مولانا است. آنقدر ابعاد این فضا پیچیده است و روز به روز هم پیچیده‌تر می‌شود که گویی همه ما در درون بادکنکی اسیر شده‌ایم که هرچه بیشتر باد می‌شود و برای ماکه درون آن هستیم بیشتر صورت مجهول پیدا می‌کند. از این منظر ما گرفتار جهل نسبت به فضای مجازی هستیم و ابتدا باید این جهل را رفع بکنیم؛ تا این اتفاق رخ ندهد هیچ بنای تازه‌ای را نمی‌توانیم بر مبنای این جهل بنا کنیم.
فرجی‌پور با اظهار تأسف از اینکه این جهل در بدنه افرادی که فعالیت‌های راهبردی و مدیریتی در این حوزه دارند بیشتر است، گفت: گویی جریان دانش در کشور ما جریانی معکوس شده است به این معنا که از منظر کاربردی گویی دانش از پایین به بالا جریان دارد و امروز نوجوانان و جوانان ما شناخت بیشتری نسبت به ابعاد کاربری فضای مجازی دارند. همین کاربری هم باعث می‌شود این قشر اشراف فنی مناسب‌تری هم نسبت به این پدیده پیدا کنند.
وی افزود: آنانی که این فضا را طراحی کرده‌اند عمدا کشورهایی مانند ما را غرقه در مقولات «کاربری» می‌کنند تا فرصت تأمل درآنچه در ورای این کارکردها در جریان است پیدا نکنیم. این فضا به گونه‌ای برای قشر جوان و نوجوان ما طراحی شده‌است که تا سال‌های سال صرفا «کاربر» باشند، از آن لذت ببرند و نیازی نداشته باشند به فکر کردن درباره اینکه در پشت این جریان چه خبر است. در چنین فضایی آنان که در مصادر امور تصمیم‌گیری در این حوزه هستند، حتی در حوزه کاربری هم از فرزندان خود عقب‌تر هستند، چه برسد به مباحث مدیریتی و فلسفه وجودی فضای مجازی!
جانشین فرمانده قرارگاه پدافند غیرعامل سایبری کشور تأکید کرد: مدیران ما غالبا متوجه نیستند که پشت این فضای مجازی چه برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته و چه چیزهایی در جریان است. برخی معتقدند این‌ها به واسطه فضای مجازی می‌خواهند حاکم جهان شوند، اما اجازه دهید عرض کنم که این‌ها همین امروز در حال اعمال حکمرانی جهانی خود به واسطه فضای مجازی هستند. این واقعیت یا برای ما ملموس نیست یا فرصت تأمل در آن را پیدا نمی‌کنیم.
وی افزود: با توجه به پرشتاب بودن تحولات در فضای مجازی، ناگزیر ما هم می‌بایست سرعت اشراف و مطالعات خود در این حوزه را بیشتر کنیم. روش‌های سنتی به ویژه در حوزه علوم انسانی، ملازم با نوعی تأنی و آرامش است که به نظر می‌رسد ما را در فضای مجازی به جایی نخواهد رساند. ما در این حوزه نیازمند جهش‌های بلند هستیم. بهتر است از الگوهای مرسوم پژوهش و تحقیق در این زمینه فاصله بگیریم و بیشتر به فکر جبران خلاءهای موجود و عقب‌افتادگی‌ها باشیم. نباید به گونه‌ای عمل کنیم که وقتی پس از 5 سال سرمایه‌گزاری مطالعاتی به نتیجه‌ای خاص رسیدیم، ببینیم نسخه‌ای آماده کرده‌ایم که به درد 5 سال قبل می‌خورد و امروز دیگر کارایی لازم را ندارد.
فرجی‌پور در پایان ضمن اشاره به اهمیت استفاده از «ظرفیت‌های مردمی» گفت: معمولا در چرخه دانش، برتری را به دانشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها می‌دهیم اما در حوزه فضای مجازی معتقدم به شدت باید از ظرفیت‌های مردمی استفاده کرد. ظرافت‌ها و زوایای پنهانی امروز در فضای مجازی وجود دارد که هکرهای جوان و نوجوان کشور خیلی بیشتر از بنده نوعی برآن اشراف دارند. شاید این نیروهای جوان نتوانند این دانسته‌ها را در سطح راهبردی تحلیل کنند ،اما از ظرفیت فکری و توان آن‌ها می‌توانیم استفاده کنیم.
