در درون انسان یک آینه شفاف است که فیض خدا را نشان می دهد، انسان اگر یک آینه شفاف بشود و سرش را خم بکند، این آینه را نگاه کند فیض خدا را می بیند، خدا دیدنی نیست ولی فیض او، وجه او، لطف او، آثار او دیدنی است، آن وقت راحت است؛ نه بیراهه می رود نه راه کسی را می بندد، چون آن جمال محض به انسان فرصت خلاف نمی دهد و اخلاق برای این است.این ماه رجب که فرا رسید بعد ماه شعبان و ماه مبارک رمضان، اینها فرصت این کارهاست اگر توفیقی داشتید ـ ان شاءالله ـ در اعتکاف شرکت کردید برای همین کار است، آنگاه احساس می کنید که راحت شدید، بار از دوشتان افتاد، وقتی انسان زیر بار سنگین باشد، همیشه عرق می کند، خیس عرق است اما وقتی سبک بار باشد آزاد می شود.
یک بیان نورانی از حضرت امیر(ع) است فرمود من یک انسان آزاد می خواهم که مانده لای دندان دیگری را رها کند، این در بیانات نورانی حضرت در نهج البلاغه هست: «أَلاَ حُرٌّ یدَعُ هذِهِ اللُّمَاظَةَ» آیا یک انسان آزادمرد، آزادزن پیدا می شود که مانده لای دندان دیگری را رها کند؛ لُماظه این است که اگر کسی غذایی خورد چیزی لای دندانش ماند، بعد این را تُف کرد، انداخت؛ این را می گویند لماظه؛ وجود مبارک حضرت امیر فرمود: آنچه در دست شماست قبلاً در دست دیگران بود مخصوصاً قسمت نو آن را اول آنها استعمال کردند، بهره برداری کردند حالا دست دوم و سوم به شما رسید، این لماظه آنهاست، شما برای این لماظه چرا این قدر جان می کنید؟ یک انسان آزاده می خواهم که مانده لای دندان نسل قبل را رها کند. [1]
فضیلت استغفار در این ماه
ماه رجب، ماه استغفار است. وجود مبارک پیغمبر(ص) فرمود خودتان را با استغفار معطّر کنید: (تعطّروا بالإستغفار لا تفضحنّکم روائحُ الذنوب) بوی بد گناه شما را رسوا نکند، انسان کاری می کند، حرفی می زند، جایی می رود، چیزی می نویسد، چیزی امضا می کند که آبرویش ریخته است فرمود: (تعطّروا بالإستغفار لا تفضحنّکم روائح الذنوب)
همه ما باید مواظب باشیم که این فضای دهان را مطهّر نگه بداریم فرمود: (طهّروا أفواهکم فإنّها طُرُق القرآن) فرمود دهانتان را پاک کنید. اگر غذای شبهه ناک وارد بشود، حرف شبهه ناک بیرون بیاید، این فضا را آلوده می کند. فرمود: اگر از فضای آلوده، قرآن بیرون بیاید اثر ندارد.مگر نمی خواهید قرآن بخوانید، مگر نمی خواهید با آیات الهی مردم را روشن کنید؟ اگر شما از سرچشمه، آب زلال گرفتید ولی در یک کانال و مَجرا و شیر آلوده ریختید، آلوده می شود، آلوده هم اثر ندارد: «طهّروا أفواهکم فإنّها طُرُق القرآن» فرمود دهان را پاک کنید.
دهان با چه چیزی پاک می شود؟ تنها دندان که نیست، زبان هست، کام هست، دندان هست، فضا هست، همه اینها را می گویند دهان؛ اگر غذای بد برود یا حرف بد بیرون بیاید این دیگر آلوده می کند. به ما گفتند: (وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ) اینها رجس و پلیدی است، آن وقت اخلاق کاری می کند که انسان واجد این شرایط می شود، آن وقت وقتی دعا کرد برای بیداری خاورمیانه، آن دعا اثر دارد، وقتی دعا کرد برای استقلال کشورش، اثر دارد، دعا کرد برای حلّ مشکلات مسلمان ها اثر دارد.[2]
اهمیت دعا در ماه رجب
هر کدام از دعاهای ماه پربرکت رجب، منزلی از منازل سائرین الی الله است. کم نبودند افرادی که این سه ماه را پشت سر هم روزه می گرفتند، ماه رجب و شعبان و ماه مبارک رمضان را در این فصل که تقریباً هوا گرم است یا خیلی از آقایان به درس و بحث اشتغال دارند ممکن است به مزاج آسیب برسد ولی بالأخره آن حداقل روزها نظیر اعتکاف و اینها آن سه روز را مثلاً آدم غفلت نکند و امثال ذلک.[3]
تا می توانید مخصوصاً کسی که قدرت جوانی دارد، روزه های این ایام، مخصوصاً مبعث و ایام اعتکاف فراموش نشود؛ درس و بحث گوشه ای از راه است، اساس راه جای دیگر است. اگر آن اساس را ما رعایت کنیم، آ ن وقت لذّت علم را آدم می چشد، لذّت طهارت را می چشد، اگر لذّت طهارت را چشید، با هیچ چیزی آن را معاوضه نمی کند، عالَم را به او بدهی برای آنها، گزنده است، بوی بد ماسوا را هم استشمام می کند؛ ماه رجب چنین خصیصه ای دارد. فرمود اینها همه تحت ولایت من هستند، پس همه امور را که شما حساب کنید؛ آسمان و زمین و باد و باران همه را حساب کنید، قرآن تنظیم کرده و فرمود شما بیراهه نروید، همه چیز را من تأمین می کنم، این وعده صریح قرآن کریم است. بنابراین اگر درباره عده ای فرمود: (قَیضْنا لَهُمْ قُرَناءَ)؛ درباره عده دیگر هم فرمود: (تَتَنَزَّلُ عَلَیهِمُ الْمَلائِکةُ).[4]
افزایش ظرفیت معنوی در رجب
رجب ماه درخواست انسان برای ارتقاء ظرفیت رشد معنوی می باشد؛ درست است بعضی از کارهای بدی که انجام داده ایم، ظرفیت را از ما گرفته است، ولی ظرفیت دِه، همچنان بخشنده است؛ لذا از او ظرفیت طلب کنید، استحقاق طلب کنید، لیاقت طلب کنید و بعد از خداوند مسئلت کنید که به این ظرفیت، پاسخ مثبت بدهد و مظروف را عطا کند.
ماه پاکسازی دل
ماه پربرکت رجب فرصتی برای تطهیر قلوب است. راز خلقت، عبادت است؛ اصل عبادت این است که انسان در همۀ شئون زندگی بنده خدا باشد و برای این بندگی یک راز و رمزی است که وجود مبارک پیامبر اکرم(ص) فرمود: انسان طوری باید با خدا سخن بگوید که گویا او را می بیند.
قرآن کریم، شفابخش است و در ماه مبارک رجب باید اُنس بیشتر با قرآن برقرار گردد.خداوند می فرماید: ما قرآن را فرستادیم که شفابخش است؛ ما شفا آوردیم نه دوا؛ ما طب نیاوردیم ما دوا نیاوردیم؛ ما عصارۀ حیات بخشی آوردیم که شفاست.
اگر انسان گوهر هستی خود را شناخت، خود را ارزان نمی فروشد؛ چیزی که غیر لقای حق باشد، غیر ابدی باشد، انسان را رها کند و افسوسش بماند؛ این در شأن انسان نیست. اگر انسان این گوهر ابدی را شناخت، باید برای تهیۀ ره توشه ابدی، زادراه ابدی، مرکب ابدی، راحله ابدی فکر کند.
پی نوشت
[1] درس اخلاق 91/3/4
[2] درس اخلاق 11/3/91
[3] درس خارج فقه، 3/3/91
[4] درس تفسیر، 30/1/94
