غذاهای مسمومی که شبانه روز می بلعیم

اثرات سمی شیمیایی در مواد خوراکی و محیط زیست
 

درجهانی که با کمبود منابع غذایی مواجه است و مردمان بسیاری از گرسنگی رنج می برند دیگر کشاورزی به روش سنتی و فقط به عنوان شغلی برای امرارمعاش تنها یک خانواده کارایی اش را از دست داده است.ماجرای «تأمین غذا»نگاه تازه ای به کشاورزی می طلبد. پرورش گیاهان زراعی وباغی امروزه یک فعالیت مهم وگسترده تولیدی است.دراین کار، ضرورت افزاتیش محصول اهمیت پیدامی کند. کشاورزی مدرن باید بتواند محصولات خود را ازخطرنابودی حفظ کند تا غذای میلیون ها گرسنه را درسراسرجهان تأمین کند.امابرایحفظ محصولات کشاورزی از گزند آفات در مزارع وانبارها،مقادیر زیادی آفت کش مصرف می شودکه این سموم علاوه برآلودگی های زیست محیطی ازجمله آلودگی منابع آب و خاک سلامت مصرف کنندگان را به دلیل اثرات باقیمانده درموادغذایی با منشا گیاهی تهدید می کند.
سموم شیمیایی (آفت کش ها، قارچ کش ها و علف کش ها)موادی هستند که برای پیشگیری، نابودی یا دفع آفات (مثل حشرات و نرم تنان زیان آور)بیماری های گیاهی و علف های هرز مصرف می شوند.مواد موثرسموم متنوع بوده و آنها را براساس نوع مواد موثرطبقه بندی می کنند که به عنوان مثال می توان به سموم آلی کلردار(ارگانو کلره)، فسفردار(ارگانوفسفره)و یا کاربامات ها اشاره کرد این گونه سموم، درآزمایشگاه تولید می شوند و به دلیل پایداری درمحیط، به شدت محیط زیست را آلوده می کنند.به این نوع سموم، سنتتیک می گویند.اما گروه های دیگری از سموم که طبیعی هستند، سمیت کمتری درمقایسه با گروه قبلی دارند.این گروه از موادی تشکیل شده که منشا گیاهی دارند.همچنین گروه دیگری از سموم که به نام حشره کش های میکروبی خوانده می شوند و به صورت تجاری برای مبارزه بالا رو و نوزاد آفات به فروش می رسد خطرات سموم سنتتیک را در پی ندارند.استفاده از این گونه مواد بهترین راه جلوگیری از آلودگی محیط زیست است.

راه های ورود آفت کش ها به محیط زیست
 

محیط زیست ازاجزای زنده و غیره زنده تشکیل شده است.اجزای زنده همان موجودات زنده (ارگانیسم ها)هستند که با هم و با بخش غیر زنده درتقابل اند واجزای غیرزنده شامل آب، هوا و غذا و مکان زیست و تقابل ارگانیسم ها با خود و محیط شان است.آلودگی شیمیایی محیط زیست معمولاازطریق آب، هوا و خاک صورت می گیرد.آفت کش ها یا ازطریق تبخیرو یا مستقیما ازطریق هواد وارد اتمسفر می شوند. آب های سطحی، پساب های صنعتی و شهری و کاربرد مستقیم آفت کش ها برای کنترل آفات آبزی، از راه های ورود سموم به منابع آبی است.خاک نیزازطریق گیاهان تیمار شده با سموم، باران، دفن غیر اصولی ظروف خالی سم و همین طور استفاده مسقیم آنها روی خاک برای کنترل آفات خاکزی آلوده می شود.
اما درباره اثرات باقیمانده سموم درغذا، موضوع جالب ترمی شود.امنیت غذایی یکی از مسائل مهم انسان امروزاست.به موازات این مسأله موضوع سلامت غذا هم مورد توجه مصرف کنندگان محصولات کشاورزی مورد توجه قرارگرفته است.با توجه به جمعیت رو به رشد جهان و کمبود منابع غذایی و نیاز به تامین غذا برای ساکنان گرسنه زمین، حفاظت از تولیدات کشاورزی دربرابرنابودی دراثرخسارات خشکسالی و همین طور آفات و بیماری ها بیش از پیش ضروری به نظر می رسد.تمت این افزایش تولید برای ما هزینه های بسیاری سوای هزینه های اقتصادی داشته است.زارعین در همه جای دنیا برای مبارزه با عوامل زنده کاهش تولید (آفات و بیماری ها)ناچارند به انواع مواد شیمیایی آفت زدا روی آورند.این سموم نه تنها روی سطح محصولات می ماند، بلکه
به داخل بافت میوه ها، سبزی ها و حتی دانه های غلات نفوذ کرده ودرآن باقی می مانند.هرچند شستن میوه یا گرفتن پوست آنها می تواند در کاهش آلودگی های سطحی موثر باشد اما زدودن آفت کش هایی که به بافت مسوه نفوذ کرده اند تقیربا غیر ممکن است.

انباشت زیستی
 

ورود سم ازطریق گیاه به بدن حیوانات اهلی که گوشت و شیرآنها مورد استفاده انسان قرار می گیرد نیز از راه های آلوده شدن به سموم است؛ مثلا تجمع سموم بسیاری نامحلول درآب مانند سم کلران که در ارگانیسم ها باقی می ماند و با گذشت زمان مقدار آن افزایش می یابد. اگرجانوری که این سموم در بدنش موجود است توسط جانور بزرگ تری که توانایی حفظ این سم را دارد خورده شود، مقدار سم در بدن این موجود زنده از مقدار آن درآب محل زندگی بیشتر خواهد شد.این حد برای ماهی ها ممکن است صدها تا هزاران برابر بیشتر از مقدار موجود درآب برای همان سم باشد.این تجمع به نام انباشت زیستی نامیده می شود.انسان ها درانتهای زنجیره غذایی در طبیعت هستند و به سبب خوردن غذاهایی با منشا حیوانی و گیاهی که حاوی سموم و مواد آلی شیمیایی هستند، این مواد در بدنشان تجمع پیدا کرده و بنابراین در معرض مقادیر بالای سم خواهد بود.

دوام آفت کش ها
 

امروزه آفت کش ها با حجم وسیعی در مراحل تولید مواد غذایی با منشا گیاهی به کار می روند.کلمه آفت کش دراین نوشتار یک اصطلاح عمومی است و شامل حشره کش ها، قارچ کش ها، علف کش ها و...می شود.محصولات تیمار شده با این مواد مقادیری پس مانده دارند.این مواد شیمیایی، حتی درمحصولات فرآوری شده مانند آب سیب یا رب گوجه فرنگی نیز کشف شده اند.اکثرآفت کش ها ثبات زیادی دارند و با داشتن ترکیبات شیمیایی پیچیده به آسانی در طبیعت تجزیه نمی شوند.بنابراین ضمن تأثیری روی آفات گیاهی، آلودگی محیط زیست و تولیدات کشاورزی را نیز درپی دارند.ترکیبات سمی با دوامی مثل د.د.ت یا لینیدین، در خاک، آب، هوا، چربی انسان ها و حیوانات قابل مشاهده هستند.همچنین باقیمانده سموم در میوه ها، سبزی ها، گوشت، شیر، آب آلوده و...درمدت طولانی موجب مسمومیت دراثرمصرف مقادیرجزئی، اما متوالی پس مانده های آفت کش ها درمواد غذایی است.اکثر مواد شیمیایی آفت زدا سرطان زا بوده و وجود انواع سرطان ها درجوامع امروز زنگ خطر را برای کاهش پس ماندهای سموم درمواد غذایی به صدا درآورده است.شاید تعجب کنید اگر بشنوید دراروپا میوه های سمپاشی نشده حتی با وجود داشتن آثار آفت زدگی، گران تر هستند.

اقدام آگاهانه
 

خوشبختانه امروزه با افزایش آگاهی های عمومی، اکثر مردم از زبان های ناشی از مصرف سموم آگاه هستند.ولی درعمل گاهی چنان وقت برای نجات یک گیاه یا یک محصول تنگ می شود که حتی انسان آگاه به مضرات آفت کش ها، ناچارمی شود ازاین سموم استفاده کند.دراین گونه مواقع باید با رعایت نکاتی از خطرات زیست محیطی سموم تا حد ممکن کاست.

میوه های مسموم
 

جالب است که بدانید میوه گیلاس درباغ تا زمان مصرف حدود هفت باربا مواد آفت کش، اسپری می شود یا اینکه لیمو را با سم «توفوردی» یعنی یکی از ترکیبات عمده سم مرگباری که در طول جنگ ویتنام برای ازبین بردن جنگل ها به کار می رفت، اسپری می کنند.
آلودگی میوه ها و سبزی ها به مواد شیمیایی ما را در معرض بلع مداوم ترکیبات شیمیایی قرار می دهد که فاقد بو، رنگ یا مزه اند و یا آنکه غذا را به چشم ما خوشایند جلوه می دهند خود بالقوه برای بدن سمی هستند.
بسیاری ازمردم خبرندارند که میوه های تازه وارداتی که خریداری می کنند برای نگهداری طولانی مدت درانبار قبلا با انواع حشره کش ها و قارچ کش ها اسپری شده اند.
برخلاف آفت کش های مورد استفاده درمزارع که تا حدی توسط باد و باران شسته شده و هنگام برداشت محصول و نیز شست و شوی پس از برداشت زدوده می شود، قارچ کش های به کار رفته درانبارها و سردخانه ها عمدا طوری طراحی شده اند که براحتی زدوده نشوند و اغلب به وسیله پوشش موم اندود محافظت می شوند.

مدارکی از آلوده شدن وسیع محیط زیست توسط آفت کش ها
 

آلودگی آب باران تازه، با آفت کش ها درنقاط مرتفع هیمالیا مشاهده شده است.
تحقیقات دانشمندان ثابت کرده که دراقیانوس منجمد شمالی هم برف ها با آفت کش ها آلوده شده اند.
درمورد آلودگی هوا، دانشمندان آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکایی می گویند سمپاشی هوایی د.د.ت،(90)درصد اکسیژن محیط را از بین می برد.
منبع:دانستنیها شماره 23..