چرا «حل مشکلات معیشتی مردم» یک «آرمان انقلابی» است؟

«عدّه ای از آن طرف درمی آیند که امام فرمود: انقلابِ ما انقلاب نان نیست، برای نان نیست! بله؛ انقلاب اکتبر روسیه که در سال ۱۹۱۷ پیدا شد، به خاطر قطع شدن نان در شهرهای اصلی آن روز -مثلاً مسکو- بود

«انقلاب» ما برای نان نبود اما...

«عدّه ای از آن طرف درمی آیند که امام فرمود: انقلابِ ما انقلاب نان نیست، برای نان نیست! بله؛ انقلاب اکتبر روسیه که در سال 1917 پیدا شد، به خاطر قطع شدن نان در شهرهای اصلی آن روز -مثلاً مسکو- بود... انقلاب ما این گونه نبود، انقلاب ما براساس یک ایمان بود؛ اما معنایش این نیست که انقلاب نباید به زندگی مردم، به اقتصاد، به نان و به رفاه مردم بپردازد. این چه حرفی است!؟ امام به این مسائل میپرداخت و دستور میداد و آنچه در درجه ی اوّل، مورد نظر امام بود، عبارت بود از طبقات محروم و مستضعف.[1]

به راستی پیشرفت اقتصاد کشور و حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم در منظومه ی اصولی و آرمانی انقلاب و نظام اسلامی چه جایگاهی دارد؟ چرا این روزها رهبر انقلاب اسلامی مکرراً مسائل و مشکلات اقتصادی و معیشتیِ مردم را مورد تأکید قرار داده و حل این مشکلات را از مسئولان کشور مطالبه می کنند؟

این سؤالات از مهم ترین سؤال های پیش روی مردم، مسئولان و نخبگان کشور است. برای فهم و تبیین موضوع باید به «منظومه ی آرمانی و ارزشی انقلاب اسلامی» و جایگاه مسئله در این نظام ارزشی نگاهی داشته باشیم و در کنار آن وضعیت امروز کشور را مورد توجه قرار دهیم.

«معیشتِ مردم» یکی از خطوط اصلی انقلاب است

از نگاه رهبر انقلاب اسلامی «آرمان های نظام اسلامی» یک «منظومه» است: «آرمانهای نظام اسلامی -که در حقیقت آرمانهای اسلامی است- یک منظومه ای است، یک مجموعه ای است، مراتب مختلفی هم دارد؛ بعضی از اینها اهداف غائی تر و نهائی ترند، بعضی ها اهداف کوتاه مدتند، اما جزو آرمانهایند؛ همه ی اینها را باید دنبال کرد»[2]

در سطح کلان، ساختن جامعه ی اسلامیِ برخوردار از سه ویژگی «پیشرفت»، «عدالت» و «معنویت» یک هدف غایی و نهایی است اما ذیل این هدفِ کلان، موضوعات دیگری چون: «اقتصاد مقاومتی» و... نیز به نوبه ی خود ازجمله آرمان های نظام اسلامی است: «یک آرمان دیگر، اقتصاد مقاومتی است... مجموعه ای که فرض کنیم در راه اقتصاد مقاومتی کار میکند، یا آن مجموعه ای که در زمینه ی گسترش فرهنگ انقلابی و اسلامی در دنیای اسلام تلاش میکند، اینها همه دارند کار آرمانی میکنند»[3] بنابراین: «وقتی میگوئیم آرمان، ذهن ما به یک امر غیر قابل تعریفِ دور از دسترسی نرود؛ آرمان یعنی اینها، اینها همه آرمانهایند؛ البته در درجات مختلف»[4] و البته یکی از اصلی ترین مسائل در اقتصاد مقاومتی «گشایش اقتصادی و بهبود معیشت مردم» است چراکه: «گشایش اقتصادی و بهبود معیشت و رفع معضلات کنونی جز با جدّی گرفتن و پیگیری همه جانبه ی اقتصاد مقاومتی میسّر نخواهد شـد»[5]

اهمیت موضوع «معیشتِ مردم» در «منظومه ی ارزشی انقلاب اسلامی» تا آنجاست که رهبری بر اساس سخنان امام خمینی (رحمه الله) آن را یکی از «خطوط اصلی انقلاب» معرفی می کنند: «براساس سخنان امام رحمه الله، موضوع «مردم»، «استقلال کشور»، «تدین و پایبندی به مبانی اسلامی»، «مبارزه با استکبار و زورگویی»، «مسئله ی فلسطین»، «موضوع معیشت مردم»، «توجه به مستضعفین و رفع فقر»، خطوط اصلی انقلاب هستند که از ترکیب آنها «هندسه ی انقلاب» به دست می آید»[6]

امروز مسئله اوّل کشور «اقتصاد» است

علاوه بر این امروز دشمن برای ناکام کردن ملت ایران در مسیر پیشرفت و تعالی به یک «جنگ اقتصادی» علیه ما روی آورده: «امروز عرصه ی اقتصاد، به خاطر سیاستهای خصمانه ی آمریکا، یک عرصه ی کارزار است، یک عرصه ی جنگ است، جنگی از نوع خاص»[7]

در چنین شرایطی فهرستی از مشکلات اقتصادی و معیشتیِ مردم شامل بیکاری و گرانی و... پیش روی مسئولان است: «ما امروز دچار مشکلیم، نمیشود مشکلات مردم و گلایه های مردم را نادیده گرفت؛ مسئولین باید جدّی بگیرند. مسئله ی بیکاری مهم است، مسئله ی رکود مهم است، مسئله ی گرانی مهم است؛ اینها مسائلی است که وجود دارد»[8] که بخش عمده ی این مشکلات نیز به «مدیریت» برمی گردد: «مشکلات اقتصادی کشور ممکن است بیست درصد، سی درصد، چهل درصد مربوط باشد به تحریمها [امّا] بقیّه مربوط به مدیریّت ما است؛ ما باید مدیریّت کنیم، ما بایستی درست عمل کنیم»[9]

امروز مشکلات اقتصادی و معیشتی زمینه ساز «گله مندی مردم» شده است: «مردم گله مندند؛ از بسیاری از چیزهایی که در کشور میگذرد، مردم گله مندند»[10] مردم انتظارات به حقی دارند: «انتظار به حقّ مردم ما، این است که از یک اقتصاد شکوفا برخوردار باشند، رفاه عمومی باشد، طبقه ی ضعیف از وضعیّت غیر قابل قبول خارج بشود، از مشکلات نجات پیدا کند؛ اینها انتظارات مردم ما است و این انتظارات به حق است»[11]

مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم تا حدی است که رهبر انقلاب در طول سالیان اخیر بارها و بارها دغدغه مندی خود نسبت به آن ها را اعلام کرده تا آنجا که بیکاری یک جوان را موجب «خجلت و شرمندگی نظام» دانستند: «این خجلت و شرمندگی نظام از بیکاری جوان، از خجلت خود آن جوان در داخل خانه بیشتر است؛ این را شما بدانید. بنده خودم وقتی که به فکر این جوان بیکار می افتم [شرمنده میشوم »[12]

در این چارچوب و با درک این شرایط به این جمع بندی می رسیم که اقتصاد «مسئله ی اصلی کشور» است: «امروز مسئله ی اوّل کشور، مسئله ی اقتصاد و مسائل اقتصادی و مشکلات و گره های اقتصادی است که اینها بایستی حل بشود»[13]

دولتی که بخواهد «خدمت» کند...

ریشه ی مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم در «فعال نبودن تولید داخلی» است: «وقتی تولید داخلی خوابید، همین وضعی پیش می آید که امروز هست: جوان ما بیکار میشود، اشتغال ما کم میشود، رکود بر کشور حاکم میشود، وضع زندگی و معیشت مردم دشوار میشود. اینها را که دیگر از طریق ارتباط با آمریکا و با اروپا نمیشود حل کرد، اینها را خودمان باید حل بکنیم. اینها کارهایی است که به عهده ی خود ما است»[14]

و حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم تنها با «رونقِ اقتصاد کشور» میسّر است: «هر دولتی که بخواهد به مردمِ خودش خدمت کند، اولین مسئله اش، مسئله ی معیشت مردم است، که بتواند مردم را اداره کند. خب، این به اقتصاد وابسته است. یک اقتصاد خوب، سالم، وافر و پیشرو میتواند وضع زندگی مردم را خوب کند»[15]

کمک به اقتصاد، «حرکت جهادی» است

فهم جایگاه و اهمیت موضوع در «منظومه ی آرمانی انقلاب اسلامی»، درک ابعادِ «توطئه ی دشمن» و همچنین «فهرست مشکلاتِ اقتصادی و معیشتی مردم» این گزاره را در برابر همگان قرار می دهد که: «اقتصاد کشور نیازمند یک حرکت جدّی و یک کار بزرگ است»[16] چراکه: «ما اگر نتوانیم مشکلات این کشور را حل کنیم، نمی توانیم انقلاب را حفظ کنیم و طبعاً نمی توانیم آن را صادر نماییم»[17]

بر این اساس است که آیت الله خامنه ای «کمک به اقتصاد کشور» را «جهاد» معرفی کرده اند: «امروز هر کسی بتواند به اقتصاد کشور کمک بکند، یک حرکت جهادی انجام داده است. این جهاد است.»[18] و «بزرگ ترین مبارزه با آمریکا» را «کار کردن برای اصلاح امور و حل مشکلات معیشتیِ مردم» می دانند: «بزرگ ترین مبارزه ی با آمریکا کار کردن در این کشور است؛ کار، کار، تلاش، مجاهدت برای اصلاح امور کشور. این بزرگ ترین مبارزه ی با آمریکاست. چون آمریکاییها این را نمیخواهند. مسئولان دولتی و بخشهای مختلف باید برای ایجاد اشتغال و مبارزه با فساد و باز کردن گره های امور معیشت مردم و رونق دادن به اقتصاد کشور، حقیقتاً کار و تلاش کنند. هر کس در این زمینه ها مجاهدت و کار کند، بزرگ ترین مبارزه را با آمریکا کرده است.[19]

پی نوشت ها

[1] بیانات در خطبه های نمازجمعه 1378/3/14

[2] بیانات در دیدار دانشجویان 1392/5/6

[3] بیانات در دیدار دانشجویان 1392/5/6

[4] بیانات در دیدار دانشجویان 1392/5/6

[5] نامه رهبر انقلاب به رئیس جمهور درباره الزامات اجرای برجام 1394/7/29

[6] دیدار دبیر و کارشناسان دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی با رهبر انقلاب 1394/11/14

[7] بیانات در حرم مطهر رضوی 1394/1/1

[8] بیانات در دیدار مردم آذربایجان شرقی 1395/11/27

[9] بیانات در دیدار دست اندرکاران برگزاری انتخابات 1394/10/30

[10] بیانات در دیدار مردم آذربایجان شرقی 1395/11/27

[11] بیانات در حرم مطهر رضوی 1394/1/1