رکسانا خوشابی؛ کارشناس ارشد مشاوره
یکی از بزرگ‌ترین افسوس‌های من برای کودکان و حتی نوجوانان زمان ما این است که بسیاری از آنها ناچارند هنوز تابستان شروع نشده، مدرسه سال تحصیلی آینده خود را انتخاب کرده و حتی یکی دو ماه به کلاس‌های آموزشی و تقویتی این مدارس بروند.
آن هم درست در فصل گرما و استراحت که باید برای سال تحصیلی بعد آماده شوند. چرا که بخشی از بهترین خاطرات یک کودک یا نوجوان، مربوط به زمانی است که تعطیلات بین ترم‌ها یا بین سال‌های تحصیلی را می‌گذراند.
زمانی که می‌تواند آن را صرف کسب تجربه‌های عملی، سفرهای هیجان انگیز به شهرهای جدید، بازی‌های فکری و بودن در کنار خانواده کند.
وقتی از مدیران مدارس، درباره این موضوع سوال می‌کنیم که چرا تابستان کودکان و نوجوانان را با درس‌های سال آینده پر می‌کنند، آنها هم با نارضایتی پاسخی به ما می‌دهند که شگفت آورتر است!
آنها می‌گویند این والدین هستند که گمان می‌کنند یک مدرسه خوب مدرسه ای است که کلاس‌های درسی- تقویتی تابستانه داشته باشد و ما هم ناچاریم برای جلب رضایت والدین، چنین کلاس‌هایی را دایر کنیم!
واقعا جای تاسف دارد که والدین و مدیران مدارس، با نارضایتی دست به دست هم داده‌اند تا کودکان و نوجوانان را در گرمای تابستان به مدارس بکشانند و حال آن که تجربه نشان می‌دهد که درس خواندن در تابستان به جای استراحت و بازی، هرگز باعث کسب معلومات و اطلاعات بیشتر نشده و متاسفانه نتیجه ای جز خستگی جسمانی و روانی به ارمغان نمی‌آورد!
بنابراین به خاطر داشته باشیم که بهترین تابستان برای فرزندان ما تابستانی است که در آن بین یادگیری با بازی و استراحت تعادل وجود داشته باشد.
کلاس‌های غیر درسی
کلاس‌های غیر درسی برای کودکان و نوجوانان، مانند کلاس‌های ورزشی، زبان انگلیسی، دوره‌های آموزش هنری و مشابه این‌ها حتما باید با توجه به استعداد و علاقه آنها انتخاب شوند.
شرکت در این کلاس‌ها نباید با زور و اجبار یا به منظور عقب نیفتادن از بچه‌های فامیل یا از روی چشم هم چشمی باشد. والدین باید استعداد فرزندان خود را بشناسند و قائل به وجود تفاوت‌های آنها باشند.
برای یک کودک، ممکن است شنا کردن لذت بخش باشد و برای کودک دیگر نقاشی کردن. در نتیجه کلاس‌هایی که برای آنها انتخاب می‌کنیم حتما باید برای شکوفایی و رشد توانمندی‌های آنها و با نظر موافق خود آنها انتخاب شوند.
نظارت والدین بر اوقات فراغت فرزندان
گرچه کلاس‌های آموزشی اجباری برای فرزندان ما جنبه‌های منفی و مشکل سازی دارند اما گاهی هم شرکت بچه‌ها در این کلاس‌ها از بی‌تحرکی و انزوای اجتماعی کودک و نوجوان یا جلوی تلویزیون و کامپیوتر گذراندن تابستان و در نتیجه کسالت و خستگی آنها پیشگیری می‌کند.
همین که فرزند ما بداند مثلا هفته‌ای دو روزباید ساعت ده صبح به کلاس شنا برود، خودش ضرورت تحرک و فعالیت را احساس می‌کند.
از طرفی گاهی هم شرکت در کلاس‌های تابستانی می‌تواند موجب تقویت اعتماد به نفس و بهبود روابط اجتماعی کودکان شود. به شرطی که ساعات کلاس‌ها طولانی نباشد و همان‌طور که گفته شد انتخاب کلاس‌ها نیز درست یعنی بر اساس استعداد و علاقه فرزندانمان انجام شود.
به هر حال نباید والدین فرزندان را به حال خود رها کنند اما نباید نظارت سخت‌گیرانه‌ای هم بر ایام فراغت آنها داشته باشند. نظارت باید غیر مستقیم و غیر تحمیلی باشد.
آیا تفریحات تابستان باید گران قیمت باشند؟
برنامه ریزی اوقات فراغت لزوما یک پدیده گران قیمت نیست. این نیست که مثلا فرزندمان را در فلان کلاس با هزینه‌های بالا ثبت نام کنیم. کارهای خیلی ارزان و ساده ای هم می‌شود انجام داد.
مثلا نقاشی کردن، کاشتن و نگهداری از گل‌ها و گلدان‌ها، ساخت یک کلکسیون کبریت ساختن، جمع‌آوری مجموعه تمبر، انجام بازی‌های خانوادگی، پارک رفتن‌های دسته جمعی، چیدن پازل‌های هزار تکه‌ای، انجام بازی اسم و فامیل، منچ و شطرنج و … می‌تواند فرزندان ما را مشغول کند.
توجه به مکان و موقعیت و مجوز کار کلاس‌های تابستانی
والدین لازم است به این نکته هم توجه داشته باشند که برای ثبت نام فرزندانشان در کلاس‌های تابستانی، حتما باید تحقیق کنند و فقط به مراکزی مراجعه کنند که مجوز و پروانه کار داشته و اجازه ندهند که فرزندانشان به هر جایی بروند و با هر کادر آموزشی ناشناس سروکار داشته باشند و از تبعات بد انتخاب‌های بدون شناخت پیشگیری کنند.
همین طور هم فرستادن فرزندان برای بازی در کوچه و خیابان، یا در حیاط‌های مجتمع‌های بزرگ که نظارت بر آنها میسر نیست اشتباه است.
فرزندان خود را به هیچ وجه در معرض افرادی که نمی‌شناسید قرار ندهید و آموزش‌های لازم را برای محافظت از خود و دوری از غریبه‌ها، به کودکان ارائه دهید.
پیشگیری از گرمازدگی
مادر و پدر‌ها و صاحبان و مالکان کلاس‌های ورزشی و باشگاه‌ها با توجه به فصل گرما باید از بروز آسیب‌های گرمایی در کودکان پیشگیری کنند.
توجه به زمان فعالیت ورزشی، مصرف مایعات کافی و پوشیدن لباس مناسب کمک می‌کند تا فرزندان ما دچار گرمازدگی و تبعات آن نشوند.
همچنین بهتر است از انجام فعالیت‌های ورزشی شدید و سخت کودکان و نوجوانان در تابستان جلوگیری شود.
