افزایش ذخایر قابل بازیافت ٤٤٠٠میلیون بشکه نفت در مناطق نفت‌خیز

بیژن عالی پور در گفت و گو با ایسنا، با تاکید بر اینکه شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب بزرگترین تولید کننده نفت خام کشور است، در مورد مهمترین دستاورد این شرکت در سال‌های اخیر توضیح داد: مهمترین دستاورد شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب تحقق نزدیک به  100 درصدی اهداف تولید و تضمین پایداری آن با لحاظ اصل صیانت از منابع نفت و گاز است.

وی با اشاره به بهبود وضعیت تولید شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب در دولت یازدهم، اظهار کرد: توفیقات در صنعت نفت در دوران پسابرجام  و این که دولت تدبیر و امید توانست میزان تولید نفت و گاز کشور را تا سقف قبل از تحریم‌ها افزایش دهد، نتیجه دستاوردی اتفاقی نبود، بلکه نتیجه حداقل دو یا سه سال برنامه‌ریزی دقیق برای حفظ توان تولید در قالب یک طرح مدون جهادی بود که کارشناسان صنعت نفت توانستند مهم‌ترین موانع موجود بر سر راه تولید نفت کشور را بردارند و صنعت نفت را در وضعیتی قرار دهند که به محض برداشتن تحریم‌ها، در کمترین زمان ممکن کشور بتواند سهم خود را از بازار جهانی نفت بازپس بگیرد.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در ادامه درمورد پیشرفت بخش تاسیسات سطح الارضی توضیح داد: تکمیل و راه اندازی بخشی از تاسیسات راهبردی مرتبط با تولید، مهم‌ترین دستاورد حاصل از برنامه‌ریزی برای تکمیل طرح‌های اولویت دار بود. با توجه به کمبود نقدینگی و ضرورت اولویت بندی و اختصاص بودجه به طرح های موثر در تولید، تصمیم گرفتیم بخشی از پروژه های نیمه تمام مرتبط با تولید را در قالب یک برنامه زمان بندی به سرانجام رسانده و به بهره برداری برسانیم. از جمله این پروژه ها طرح های نمکزدایی است که نقش مهمی در فراهم کردن ظرفیت برای فراورش و تولید کیفی نفت نمکی دارند. احداث و راه اندازی واحدهای نمکزدایی 55 هزار بشکه ای هفت شهیدان، 30 هزار بشکه ای لب سفید و پیش راه اندازی واحد 45 هزار بشکه ای هفتکل- نفت سفید (هرسه در حوزه مسجدسلیمان)، تکمیل و راه اندازی واحد 75 هزار بشکه ای بهره برداری و نمکزدایی منصوری در حوزه کارون، پیش راه اندازی واحد نمکزدایی 110 هزاربشکه‌ای گچساران 3، از جمله طرح های اولویت دار به شمار می روند.

عالی پور با اشاره به قدمت و  فرسایش برخی از خطوط لوله جریانی و صادراتی، درمورد اقداماتی که در زمینه‌ی بهبود خطوط لوله انجام شده، اظهار کرد: طرح جامع بازرسی و تعمیر خطوط لوله یکی از طرح‌های عمده در بخش مهندسی و ساختمان بوده که عمده وظایف آن اجرای برنامه‌های آسیب شناسی و رفع مشکلات خطوط اصلی و صادرات و انتقال نفت در حوزه عملیات شرکت‌های بهره بردار است. یکی از مهمترین پروژه‌هایی که در قالب این طرح اجرا شد، پروژه احداث خط لوله انتقال نفت اهواز به پالایشگاه آبادان بود که مقارن با برداشتن تحریم‌ها تکمیل و راه اندازی شد.

وی ادامه داد: در فاز یک این پروژه، 42 کیلومتر خط لوله 26 اینچی از پالایشگاه آبادان تا چندراهه دارخوین کشیده شد. در فاز دوم این پروژه نیز 90 کیلومتر خط 26 اینچ در حد فاصل دارخوین تا واحد بهره برداری شماره 4 اهواز احداث و راه‌اندازی شد. تکمیل و راه‌اندازی خطوط لوله 26 اینچ انتقال نفت آسماری از بهره‌برداری شماره 2اهواز- آبادان (به بهمن شیر شمالی) و احداث خطوط لوله رو زمینی 12 و 16 اینچ جدید پارسی‌کلاستر به بهره‌برداری کرنج در محدوده شرکت نفت و گاز آغاجاری از جمله این پروژه‌ها است. تعویض 15 کیلومتر خط لوله  42اینچ و مقاوم سازی 35 کیلومتر خط 48 اینچ صادراتی حد واسط امیدیه تا گوره، تعمیر بخشی از خط 26 اینچ انتقال گاز مورد نیاز برای تزریق در میدان گچساران بخش دیگری از این فعالیت‌ها محسوب می‌شود. در مجموع 3000 مورد تعمیر، ترمیم و تعویض، توپک رانی  و ایمن سازی خطوط اصلی صادراتی، پالایشگاهی و خطوط فرعی انتقال نفت و گاز، برنامه گسترده ضخامت سنجی خطوط لوله، چاه‌ها و مخازن کار مهمی است که در این مدت انجام شده است.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب با بیان اینکه مطالعه جامع میادین هیدروکربوری یکی از دستاوردهای مناطق نفت خیزجنوب طی چهار سال گذشته است، تصریح کرد: این شرکت از سال 1392 به بعد موفق به انجام 37 مورد مطالعات مهندسی مربوط به میادین و مخازن هیدروکربوری شده که نتیجه حاصل از این مطالعات، افزایش ذخایر قابل بازیافت نفت و گاز به میزان  4400 میلیون بشکه نفت و بیش از 10 تریلیون فوت مکعب گاز است. همچنین برای اولین بار تولید نفت از کوهانک شرقی مخزن بنگستان بی‌بی‌ حکیمه از طریق حفر و تولیدی کردن چاه  167 این میدان محقق شد.

عالی پور با بیان اینکه مخزن بنگستان دارای  دو کوهانک شرقی و غربی و بسیار پیچیده است، افزود: با تولید از این مخزن، ذخیره قابل بازیافت نفت خام مناطق نفت خیز جنوب به میزانی قابل ملاحظه افزایش یافته و پیش بینی می‌شود با توسعه این کوهانک، امکان حفر حداقل پنج حلقه چاه دیگر نیز فراهم گردد. طی دو سال اخیر با تلاش متخصصان اداره عملیات مهندسی مخازن مناطق نفت خیز جنوب تولید از مخزن بنگستان منصورآباد نیز برای نخستین بار محقق شده و تولید مخزن آسماری میدان رودک هم از سر گرفته شد.

سفارش ساخت 75 درصد قطعات و کالاهای مورد نیاز به سازندگان داخلی

وی در ادامه با تاکید بر اینکه مهم‌ترین چالش مناطق نفت‌خیز جنوب و هر یک از شرکت‌های تابع شرکت ملی نفت ایران در دوران تحریم و حتی قبل و بعد از آن محدودیت منابع و مشکلات مالی است، تصریح کرد: مدیریت امور مالی در چهار سال گذشته  با کنترل و نظارت بر کلیه دریافت‌ها و پرداخت‌های سرمایه ای و جاری، پایش و اندازه گیری بودجه مورد نیاز شرکت و برنامه‌ریزی درست و اعمال ساز و کاری ویژه برای اولویت بندی پرداخت‌ها، توانسته است کالا، مواد، تجهیزات و خدمات مورد نیاز خود را از سازندگان و پیمانکاران داخلی تأمین کند.  

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب ادامه داد: مهم‌ترین هدف پیش بینی شده در فرآیند ساخت داخل کالا در این شرکت قطع رشته های وابستگی  به خارج از طریق شناسایی اقلام پرمصرف و حیاتی و برنامه ریزی برای ساخت حداکثری  تجهیزات، مواد و ماشین آلات فرایندی از طریق شرکت های دانش محور داخلی و تدوین دانش فنی است. اولویت های ساخت داخل مناطق نفتخیزجنوب، از ابتدای دولت یازدهم در قالب چهار گروه کالایی مورد نظر وزارت نفت، شامل مته های حفاری (ROCK BIT & PDC)، تجهیزات سر چاهی ( W/H & X-MAS)، پمپ های درون چاهی میله ای- مکشی ( SRP ) و توربین های گازی قابل شناسایی است. به طور خلاصه تولید اقلام مستمر و پر مصرف مکانیکی، حفاری، برق و ابزاردقیق و شیمیایی و پلیمری و نیز شناسایی سازندگان توانمند داخلی و توسعه منابع ساخت برای تمامی کالاهای مصرفی صنعت نفت در دستور کار مدیریت کالای شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب قرار دارد.

عالی پور با بیان اینکه شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در راستای سیاست‌های وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران طرح ها و پروژه های متعددی در بخش بومی سازی تجهیزات صنعت نفت به مرحله اجرا گذاشته است، تصریح کرد:در نتیجه اقدامات صورت گرفته از سوی این شرکت در 10 سال اخیر بیش از 8000 قلم کالای استراتژیک صنعت نفت بومی سازی شده است. بر این اساس و با توجه به برنامه ریزی های صورت گرفته، در صورت تأمین منابع داخلی، در سال 1395 و 1396  حدود 4000 قلم کالای مورد نیاز این شرکت، از قبیل قطعات مورد نیاز حفاری، ماشین آلات دوار(توربین، پمپ و کمپرسور) مواد شیمیایی و قطعات یدکی در دست بررسی و اقدام جهت تولید و تأمین به فراخوان مناقصات داخلی قرار گرفته است. هم اکنون سفارش ساخت 75 درصد قطعات و کالاهای مورد نیاز این شرکت اعم از تجهیزات سرچاهی و انواع ولوها نیز به بخش داخلی سفارش داده می شود.

وی افزود:از جمله قطعات و تجهیزات استراتژیک صنعت نفت که مناطق نفتخیز جنوب اقدام به طراحی و ساخت آن ها کرده است، می توان به رشته های تکمیلی درون چاهی کلاس 7500 و10 هزار پام، بازطراحی و ساخت نخستین توربین گازی و راه اندازی و بکارگیری آن، ساخت انواع روتور و پره‌های داغ توربین های گازی، شیرهای ایمنی درون چاهی، انواع لوله ها و تسهیلات سرچاهی اشاره کرد.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب از تدوین برنامه پنج ساله ساخت کالا در این شرکت خبر داد و گفت:این برنامه طوری تهیه شده است که مهم‌ترین قطعات و تجهیزات مورد استفاده مانند توربین‌ها، کمپرسورها و پمپ های فرآیندی به ترتیب اولویت، بومی سازی شوند. کارشناسان شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب برای ساخت قطعات مورد نیاز خود سازندگان توانمند را در سطح کشور شناسایی و تجربیات و اطلاعات فنی و تخصصی قطعات و تجهیزات را به آنان منتقل می دهند. آن بخش از سازندگانی که به سفارش این شرکت پاسخ مثبت دهند، در چارچوب قوانین و مقررات، ضمن حمایت مالی، کالاهای ساخته شده توسط آنان پس از انطباق با استانداردهای صنعت نفت و انجام تست‌های آزمایشگاهی و میدانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

عالی پور ادامه داد: در دوران تحریم این شرکت با استفاده حداکثری از مزیت ترخیص بخشی از تأسیسات تولید، اقدام به بازسازی، رفع معایب کلی و جزیی و تعمیرات اساسی آنها کرد. در خصوص چاه‌های تولیدی، جهت جلوگیری از پیامدهای منفی ناشی از عدم تولید پایدار، برنامه بازگشایی تناوبی از 1738 حلقه چاه فعال تدوین و اجرا شد. ضمن اینکه تزریق گاز به مخازن هیدروکربوری با حداکثر توان ممکن تداوم یافت.

در این دوران، مجموعه مناطق نفتخیز جنوب تبدیل به یک کارگاه بزرگ تعمیرات اساسی شد به نحوی که تنها در دو سال  1393 و 1394 عملیات تعمیرات اساسی افزون بر  3600 مورد از تجهیزات فرآورشی، 780مورد اصلاحیه‌های فرآیندی، 18900 مورد اقدامات مهندسی درون چاهی، 307 مورد تعمیرات اساسی ماشین‌آلات دوار، 9400 مورد شیرآلات فرآیندی و ایمنی و صدها مورد ضخامت سنجی خطوط لوله را در پنج شرکت بهره‌بردار نفت و گاز تابع به سرانجام رسید.

وی افزود: سال 1394 از حیث تعمیرات اساسی توربین های گازی و کمپرسورها نیز سال پرکاری بود؛ در این سال بیش از150 دستگاه توربین، کمپرسور وسایرماشین آلات دوار اورهال و در مدار عملیات قرار گرفت تا زمینه ساز ثبت رکوردی جدید در از سرگیری تولید پایدار نفت در جنوب باشد. از دیگر اقداماتی که در چارچوب برنامه‌های تولید شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب طی چند سال اخیر صورت پذیرفت، بازرسی خطوط لوله اصلی صادراتی با استفاده از توپک هوشمند بود که در راستای افزایش ایمنی خطوط و اطمینان از استمرار تولید، برنامه‌ریزی و طبق برنامه زمانبندی با موفقیت انجام شده است.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز ادامه داد: طی چند سال اخیر و علیرغم وجود تحریم‌های ظالمانه، تعداد قابل توجهی از پروژه‌های مهم این شرکت شامل تجهیز واحد نمکزدایی رگ سفید2، احداث واحد بهره‌ برداری و نمکزدایی مسجدسلیمان، احداث و توسعه واحد نمکزدایی لب سفید، خرید و نصب پیش‌گرمکن‌های واحد نمکزدایی 1 تا 4 اهواز، افزایش توان تزریق گاز در میادین کرنج و پارسی، جمع‌آوری و تزریق گازهای همراه نرگسی، احداث چند راهه جدید گناوه، احداث خط لوله 26 اینچ انتقال نفت از اهواز به پالایشگاه آبادان و رفع نواقص و تکمیل واحدهای بهره‌برداری و نمکزدایی میدان منصوری، به سرانجام رسید. عملیات اجرایی پروژه‌های مهم دیگری از جمله  طرح احداث نمکزدایی 220 هزار بشکه‌ای اهواز متمرکز و نمکزدایی‌های بی بی حکیمه، گچساران 3، رگ سفید 1 و هفتکل شتاب بخشیده شد که هم اکنون در شرف تکمیل و در برنامه‌ راه‌اندازی سال قرار دارند.

اقدامات مناطق نفت خیز جنوب در راستای حفاظت از محیط زیست

عالی پور در ادامه درمورد اقدامات شرکت ملی مناطق نفت خیز در زمینه حفاظت از محیط زیست توضیح داد: تکمیل فاز دوم و راه اندازی کامل بزرگترین طرح زیست محیطی صنعت نفت ایران در استان خوزستان درقالب طرح آماک گردآوری و شیرین سازی و مصرف بهینه 241 میلیون فوت مکعب گازهای ترش همراه نفت بنگستان از چهار میدان بزرگ کشور (اهواز، مارون، منصوری، کوپال) اقدام مهمی بود که د سال جدید انجام شد. اجرای 30 پروژه جمع آوری گازهای همراه و تکمیل آنها تا پایان سال 1397در قالب طرح (‌NO FLARING)، مشارکت در اجرای طرح تثبیت شن‌های روان، طرح درختکاری بیابان زدایی در مناطق بحرانی حاشیه تاسیسات نفتی استان خوزستان به مساحت دویست هزار هکتار  با هدف فرونشاندن گرد و غبار، اجرای طرح تزریق پساب واحدهای نمکزدایی به چاه های دفعی و حذف کامل آلاینده های خاک، طراحی، ساخت و به کارگیری 13  دستگاه تفکیک گر سیار سرچاهی با عنوان صنعتی MOT و MOS  به منظور جلوگیری از سوزاندن مواد نفتی و بازیافت اقتصادی آن در هنگام تعمیر و احیای چاهها، استفاده از فن آوری نوین قطع جریان روی خطوط لوله حامل نفت عبوری از سطح رودها در هنگام بروز نشت، عبور دادن خطوط  لوله اصلی انتقال نفت  از زیر بستر رودخانه ها تحت عنوان پروژه HDD برای اولین بار در مناطق نفت خیز جنوب، انجام شد.

وی ادامه داد: تجهیز پنج دکل حفاری به سیستم Zero discharge با هدف بازیافت و تصفیه گل حفاری، تصفیه و بازیافت رسوبات نفتی کف مخازن با استفاده از نیتروژن (فن آوری NGS )، پاک سازی پسماندهای گل حفاری پایه روغنی در کارخانه گل حفاری روغنی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب با استفاده از باکتری های نفتخوار، احداث فضای سبز حاشیه بلوار نفت در سطح 64000 مترمربع  با مشارکت شهرداری اهواز، احداث فضای سبز حریم چاه های نفت در سطح 40000 مترمربع در مناطق کوی ملت، شهرک نفت و کوی قائم، طراحی، مهندسی و ساخت گودال های عایق کاری شده گل و پساب حفاری با توجه به ویژگی های زیست محیطی منطقه، استفاده از لایه های ژئوممبران و ژئوتکستال جهت جلوگیری از نشت و نفوذ به لایه های آب زیرزمینی، ایجاد 10 ایستگاه پایش سنجش آلودگی هوا در سطح شهر اهواز به درخواست اداره کل حفاظت محیط زیست استان خوزستان از دیگر اقدامات انجام شده است.

عالی پور درمورد برنامه های مهار گازهای همراه ارسالی به مشعل نیز گفت:طرح جامعی در این زمینه وجود دارد اما به لحاظ مشکلات نقدینگی فراز و فرود داشته است. با این وجود برای  جمع آوری کلیه گازهای ارسالی به مشعل در شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، پروژه های مربوط مصوب و در مراحل مطالعه و یا اجرا قرار دارند.

 با توجه به زمانبر بودن تکمیل این پروژه ها و به عنوان یک اقدام عاجل و در راستای تاکید وزیر نفت مبنی بر استفاده هرچه بیشتر از سرمایه و توانایی های بخش خصوصی در طرح های جلوگیری از سوختن گازهای همراه نفت و همچنین دستور مدیر عامل م شرکت ملی نفت ایران در خصوص دعوت از سرمایه گذاران در این زمینه، اقدامات لازم در ارتباط با تعیین چارچوب مزایده فروش گازهای همراه، فراخوان از طریق رسانه ها، بازدیدهای میدانی، برگزاری جلسات با مزایده گران و تهیه پیش نویس قرارداد صورت پذیرفته و سایر پیگیری های لازم نیز در این خصوص در حال انجام است.