انقلابی گری، منظومه فکری معمار انقلاب و مقام معظم رهبری

1.انقلابی گری در کلام امام خمینی ره

بنیانگذار انقلاب یا به تعبیر مقام معظم رهبری آن «مومن متعبد انقلابی» نیز بارها درباره انقلابی بودن سخن گفته اند و می توان شاخص هایی را از کلام ایشان استخراج کرد.

حفظ حدود و ثغور

چه آنکه بعد از انقلاب، داشتن شخصیت انقلابی و انقلابی بودن در بحبوبه مبارزات انقلابی، امری بدیهی برای رسیدن به هدف بود اما در همان سال‌های ابتدایی انقلاب، هرج و مرج‌های یکسری از گروه‌های تندرو، این بیانات امام(ره) را در پی داشت: «شما خیال نکنید که حالائی که انقلاب شده پس ما هر کاری دلمان می خواهد بکنیم. ضد انقلابی‌ها جزء شماها می‌شوند، شما هم نمی‌شناسید آن‌ها را، تحریک هم می‌کنند، می‌ریزید می‌شکنید و یک مملکت را اینطوری نمایش می‌دهید که اینجا هرج و مرج است، یک مملکت هرج و مرجی است...آداب اسلامی این است که هر کسی موظف بداند خودش را به این‌که حفظ حدود و ثغور را بکند، نه این‌که هرکس هر کاری، هر کمیته‌ای دلش می‌خواهد هر کاری بکند، از او بپرسند چرا، می‌گوید انقلاب است. هر پاسداری هر کاری دلش می‌خواهد بکند از او بپرسند، می‌گوید این انقلاب است. هر جوانی هر کاری می‌خواهد بکند، بگوید انقلاب است، معنایش این است که اصلاً انقلاب آن هم انقلاب اسلامی هرج و مرج است، انقلاب اسلامی حکومت جنگل است. این غلط است باید موازین داشته باشد»[1]

ساده زیستی و نفی اشرافیت

یکی دیگر از مولفه‌های انقلابی گری از دیدگاه امام(ره) را می توان ساده زیستی و نفی اشرافیت دانست؛ ایشان در پیامی به مناسبت گشایش دومین دوره مجلس شورای اسلامی تاکید کردند: «اگر بخواهید بی‌خوف و هراس در مقابل باطل بایستید و از حق دفاع کنید و ابرقدرتان و سلاح‌های پیشرفته آنان و شیاطین و توطئه‌های آنان در روح شما اثر نگذارد و شما را ازمیدان به در نکند خود را به ساده زیستن عادت دهید و از تعلق قلب به مال و منال و جاه و مقام بپرهیزید...»[2]

داشتن روحیه استقلال طلبی

اما یکی از مهم ترین ویژگی‌های یک فرد انقلابی را می‌توان داشتن روحیه استقلال طلبی و نداشتن وابستگی به قدرت‌های خارجی دانست. موضوعی که در مصاحبه امام با خبرگزاری رویترز در سال 57 در نوفل لوشاتو به خوبی مشهود است که ایشان می‌فرمایند: «..شاه استقلال سیاسی؛ نظامی،فرهنگی و اقتصادی ما را از بین برده است و ایران را در همه ابعاد وابسته به غرب و شرق کرده است...»[3]

مردمی بودن و با مردم بودن

مردمی بودن و خود را از مردم جدا نکردن نیز از دیگر مولفه های مورد تاکید امام است که می توان آن را نیز در زمره ویژگی های یک فرد انقلابی دانست. امام در این رابطه در دیدار با هیات بحرینی و پاسداران می فرمایند: «امروز روزی است که باید حفظ کنید شما اسلام را، اسلام را باید حفظ کنید. حفظ اسلام به این است که اعمالتان را تعدیل کنید، با مردم رفتار خوب بکنید، برادر باشید با مردم، مردم را اینطور حساب نکنید. رژیم‌های سابق مردم را از خودشان جدا می‌دانستند. آن‌ها در یک طرف بودند، مردم هم در یک طرف بودند. آن‌ها مردم را می‌کوبیدند، مردم هم آن‌ها را اگر می‌توانستند. امروز که مردم جدا نیستند از پاسداران اسلام، حکومت اسلام که از مردم جدا نیست... از همین مردم و از همین جمعیت است شما هم از همین مردمید، از همین جمعیتید، شما کاری نکنید که مردم از شما بترسند، شما کاری بکنید که مردم به شما متوجه بشوند، کاری بکنید که مردم محبت به شما بکنند، پشتیبان شما باشند. اگر مردم پشتبیان یک حکومتی باشند، این حکومت سقوط ندارد، اگر یک ملت پشتیبان یک رژیمی باشند، آن رژیم از بین نخواهد رفت».[4]

2.انقلابی گری در کلام و منظومه فکری رهبر معظم انقلاب اسلامی

رهبرانقلاب اسلامی در سه سخنرانی مهم:

1.مراسم رحلت امام،

2.در جمع دانشجویان

3.در جمع مسؤولان کشور در ماه مبارک رمضان،

مقام معظم رهبری سه موضع فوق بیان داشتند و مسائل بسیار مهمی را بیان داشتند که مخاطبان گرامی را به مطالعه متن کامل این سخنان توصیه می کنیم. ایشان در این سه سخنرانی مهم، بسیاری از مسائل اصلی کشور و محورهای مهم مورد نیاز کنونی جامعه را مورد توجه قرار دادند که طبیعتا ذکر همه ی این محورها و تحلیل همه ی آن ها در این متن مختصر ممکن نیست اما به نظر می رسد که چون آشنایی با منظومه فکری رهبر معظم انقلاب اسلامی برای همه ی دلسوزان انقلاب لازم است، شایسته است که با یک نگاه کلی به مهم ترین محور و اصلی ترین موضوع مجموعه ی این سه سخنرانی (که خود معظم له نیز بر اهمیت و کلیدی بودن محتوای آن تأکید داشته اند) بپردازیم. مطالعه ی مکرر این بیانات نشان از آن دارد که مهم ترین نکته ی مورد توجه رهبر معظم انقلاب در آن ها، مسأله انقلابی بودن، انقلابی ماندن و به نتیجه رساندن انقلاب اسلامی است.

الف: مهم ترین محور سخنان رهبرانقلاب در مراسم رحلت امام:

1.روحیه و ذهن و عمل انقلابی، مهم ترین درس امام به ملت و مسؤولان

بیانات رهبرانقلاب اسلامی در مراسم بیست و هشتمین سالروز رحلت حضرت امام خمینی(رحمه الله) شامل محورهای مهم فراوانی بود اما ایشان خود در این سخنرانی در خلاصه کردن بحث های خویش می فرمایند: «من خلاصه کنم: بزرگ ترین درسی که امام بزرگوار به ما داد، درس روحیّه و ذهن و عمل انقلابی است؛ این را باید فراموش نکنیم. امام میراث فرهنگی نیست؛ بعضی به امام به چشم میراث فرهنگی نگاه می کنند. امام زنده است؛ امام، امام ما است؛ امام، پیشوای ما است؛ امام، در مقابل ما است. بله، جسم امام نیست، امّا سخن امام و راه امام و فکر امام و نفَس امام زنده است؛ با این چشم به امام نگاه کنید و از او بیاموزید.»

2.انقلابی بودن هزینه دارد اما سازش و انقلابی نبودن بیشتر هزینه دارد

در تکمیل نکته ی اول، رهبر معظم انقلاب متذکر شدند که برخی تصور می کنند که انقلابی بودن به واسطه ی هزینه هایی که دارد، راه خوبی برای آینده ی کشور نیست حال آن که ایشان بیان داشتند: «بعضی عقلانیّت را در این می دانند و می گویند که «چالش با قدرتها هزینه دارد» - [البتّه ] اشتباه می کنند- بله، چالش هزینه دارد، امّا سازش هم هزینه دارد. شما ملاحظه کنید دولت سعودی برای این که با رئیس جمهور جدید آمریکا بتواند سازش بکند، مجبور می شود بیش از نیمی از ذخایرِ موجودی مالی خودش را در خدمت هدفها و طبق میل آمریکا هزینه کند. این ها هزینه نیست؟ سازش هم هزینه دارد. چالش اگر عقلائی باشد، چالش اگر منطبق با منطق باشد، اگر با اعتمادبه نفس باشد، هزینه اش به مراتب کمتر از هزینه ی سازش است.»

3.انقلابی بودن یعنی رضایت مردم را کسب کنید نه رضایت مستکبران

سومین نکته ی مهم و کلیدی در سخنرانی رهبرانقلاب در حرم امام این بود که خاطرنشان کردند: «انقلابی گری یعنی مسؤولین کشور، هدفشان را راضی کردن قدرتهای مستکبر قرار ندهند؛ مسؤولان کشور، هدفشان را راضی کردن مردم، به کار گرفتن نیروهای داخلی، تقویت عناصر فعّال در داخل کشور قرار بدهند؛ این انقلابی گری است. معنای انقلابی گری این است که کشور و مسؤولان، تسلیم هیچ زورگویی ای نشوند، دچار انفعال نشوند، دچار ضعف نفْس نشوند؛ نه زورگویی و قلدری را از طرف مقابل قبول کنند، نه فریب او را بخورند - چون قدرتها با وجود این که زورگویند و قلدرند و دستشان پُر از اسلحه است، از فریب هم دریغ نمی کنند؛ آن جایی که ممکن باشد، اهل خدعه و فریب و دُور زدن و این حرفها هم هستند- این ها معنای انقلابی گری است.»

4.کشور نیازمند روحیه، منش، شعار، اصول و مبانی انقلابی امام است

رهبرانقلاب در جمع بندی سخنان خویش در حرم امام متذکر می شوند: «عرض من این شد: برادران عزیز، خواهران عزیز، جوانهای عزیز در سراسر کشور و مسؤولین محترم کشور! همه بدانید که ما امروز به روحیّه ی انقلابی، به ممشای انقلابی، به شعار انقلابی، به اصول و مبانی انقلاب امام بزرگوارمان نیازمندیم؛ کشور احتیاج به این دارد. انقلابی گری را با عنوان افراطی گری و مانند این حرفها، نفی نکنید؛ انقلابی گری، نیاز امروز کشور است. این همان درسی است که امام بزرگوار به ما داد و از این درس باید استفاده کنیم. این بحث اوّل و بحث اصلی و عمده ی من.»

ب:مهم ترین محور سخنان رهبرانقلاب در دیدار دانشجویان:

5.دانشگاه نباید از وظایف خود در عرصه ی انقلابی بودن و انقلابی ماندن غافل شود

اگر بیانات رهبری در دیدار جمعی از دانشجویان در دوازدهمین روز از ماه مبارک رمضان را نیز به خوبی مورد مداقه قرار دهیم، مشاهده می کنیم که رهبری ابتدا به تبیینی از حرکت نظام سلطه در برابر نظام اسلامی می پردازند و با ذکر تاریخ مختصری از تلاش های سلطه گران بر ایجاد دوگانه های مختلف و قرار دادن ملت های ما در وضعیت تحت سلطه، در نهایت به این نکته ی اصلی می رسند که انقلاب اسلامی در واقع حرکتی انقلابی برای مقابله با سلطه گری بیگانگان بوده و هست و در این میان دانشگاه و دانشجو به علت جایگاه و خصوصیاتی که دارند، نباید وظایف خود را در عرصه ی انقلابی بودن و انقلابی ماندن فراموش کنند. ایشان بعد از همه ی این نکات مهم و تبیین های جدی، به این نکته می رسند که «آنچه من می خواهم عرض بکنم این است که در این سالها، علیه دانشگاه و برای خارج کردن دانشگاه از این صحنه ی مبارزه، خیلی تلاش کردند؛ علّتش هم این است که دانشگاه مهم است. دانشگاه اگر در خدمت انقلاب باشد، خیلی مهم است؛ از خیلی از قشرهای دیگر تأثیرش بیشتر است. اوّلاً همه جوانند، کم تعلّقند، آماده به کارند، ذهن فعّالی دارند، فهیمند؛ این ها خیلی نکات مهمّی است؛ بعد هم بر روی محیط جامعه تأثیر دارند؛ یعنی دانشجوی انقلابی می تواند روی محیط پیرامونی خودش اثر بگذارد؛ اوّلش خانواده است، بعد مرتبطینند، بعد دوستان، و در محیط اجتماعی اثر می گذارد؛ لذا برای این که دانشگاه را از هویّت انقلابی خالی کنند و خلاص بکنند، خیلی تلاش کردند، خیلی کار کردند، خیلی سیاست ورزی کردند در این زمینه. متأسّفانه از داخل خود ما هم در مواردی کمک شد به این ها که بتوانند دانشگاه را انقلاب زدایی کنند؛ یعنی روحیّه ی انقلابی، روحیّه ی حزب اللّهی، روحیّه ی مبارزه از محیط دانشجویی گرفته بشود. این ها مقدّمه بود»

پس مسأله اصلی این سخنرانی که در آن نکات مهم فراوان دیگری نیز ذکر شده و شایسته است که مخاطبان به متن کامل آن مراجعه کنند این است که رهبری می فرمایند: «من می گویم شما دانشجوها باید خودتان را در صفوف مقدّم این مبارزه حس کنید. یک مبارزه ای است، وجود دارد، تمام نشده، ممکن است حالاحالاها هم تمام نشود، ادامه داشته باشد؛ در صفوف مقدّم این مبارزه باید خودتان را احساس کنید و قرار بدهید. صحنه ی درگیری را ببینید. یکی از اشکالات بزرگ این است که بعضی درگیری را حس نمی کنند، صحنه ی درگیری را نمی بینند، نمی فهمند که ما درگیری داریم. ارتباط این مبارزه با خودتان را مدّنظر داشته باشید. دانشجو باید احساس مسؤولیّت انسانی، احساس مسؤولیّت ملّی، احساس مسؤولیّت دینی و اجتماعی و بین المللی بکند؛ این چیزی است که از دانشجو توقّع می رود.»

ج:مهم ترین محور سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار مسؤولان نظام:

6.منافع ملی بر اساس هویت ملی تعیین می شود

رهبرانقلاب در دیدار مسؤولان نظام در هفدهمین روز از ماه مبارک رمضان نیز مسائل مهم متعددی را متذکر شدند که در آن میان آنچه کلیدی و اساسی تر و در راستای تکمیل دو سخنرانی قبلی بود این بود که به مسؤولان کشور در باب منافع ملی و چگونگی درک و تحصیل آن خاطرنشان کردند که منافع ملی کشور باید بر اساس هویت ملی تعریف شود و «هر آن چیزی که با این هویّت در تعارض باشد، منافع ملّی نیست، ولو ما تصوّر کنیم که این یک سودی است برای ملّت یا منفعتی است برای ملّت؛ نه، هرچه با اسلام ما، با انقلاب ما، با گذشته و سابقه ی تاریخی دیرینه ی ما، معارضه داشته باشد، جزو منافع ملّی به حساب نمی آید... البتّه از این حرف، برداشت اشتباه نشود؛ این معنایش این نیست که ما خودمان را از پیشرفتهای علمی دنیا یا پیشرفت های گوناگون بشری محروم کنیم؛ نه، چون این روزها معمول شده، هر یک کلمه حرفی که از دهان مسؤولین صادر می شود، در یک سطح وسیعی - از رادیوی انگلیسی گرفته تا نمی دانم فلان پایگاه اینترنتی - مرتّب به میل خودشان تفسیر می کنند، تأویل می کنند؛ باز تأویل نکنند این حرف را که ما گفتیم چون انقلاب کردیم، چون مسلمان هستیم، چون سابقه ی تاریخی داریم، بنابراین باب استفاده از پیشرفت های بشری را به روی خودمان می بندیم! نخیر، پیشرفت های بشری مال همه است، مال کَس خاصّی نیست؛ همه ی بشریّت حق دارند از این پیشرفت ها استفاده کنند. هر کسی عاقل تر باشد، زرنگ تر باشد، بلدتر باشد، بیشتر استفاده می کند؛ ما مایلیم که عاقل تر و بلدتر باشیم، ان شاءالله بیشتر هم استفاده خواهیم کرد. این حرف معنایش این است که منافع ملّی ما ذیل تلقین سیاست های خارجی نباید قرار بگیرد. ما باید خودمان منافع ملّی را تعریف کنیم؛ تحمیل نباید وجود داشته باشد.»

7.نظام سلطه، هنجارهای غرب ساخته را به اسم هنجارهای بین المللی

نظام سلطه، هنجارهای غرب ساخته را به اسم هنجارهای بین المللی در برابر انقلابی بودن تحمیل می کند

نکته مهم دیگر این سخنان آن بود که دشمنان ملت ایران و نظام سلطه برای تحمیل خواسته ی خود به ملت انقلابی ایران و برای کنار زدن عمل و ذهنیت انقلابی، هنجارهایی ساختگی را به اسم هنجارهای بین المللی تحمیل می کنند:«البتّه قدرت های استکباری آرام نمی نشینند؛ آن ها برای تحمیل خواست های خودشان، شیوه های مختلفی دارند. می نشینند یک چیزهایی را به عنوان هنجارهای بین المللی تعریف می کنند. امروز مثلاً آمریکا یک چیزی را به عنوان هنجار بین المللی تعریف می کند؛ فرض کنید «منافع آمریکا در همه ی نقاط عالم باید رعایت بشود»؛ این شد یک هنجار بین المللی. اگر کسی در فلان نقطه ی دوردست عالم - که از آمریکا هزاران کیلومتر یا فرسنگ فاصله دارد- منافعش با منافع آمریکا در تعارض بود و خواست منفعت خودش را تأمین بکند، می گویند برخلاف هنجار بین المللی عمل کرده.»

8.تصمیم سازان و تصمیم گیران کشور، انقلابی عمل کنند و بدانند که این به منفعت ملت است

آخرین نکته ای که در این مجال اندک بر آن تأکید می شود این است که رهبرانقلاب اسلامی به همه ی تصمیم سازان و تصمیم گیران کشور توصیه می کنند و تذکر می دهند که در تصمیم گیری برای کشور دچار خطای در تحلیل نشوند و آنچه را غرب و به خصوص آمریکا تحمیل می کند، منافع کشور نپندارند و بدانند که هر آن چه با هویت ما در تعارض باشد، نمی تواند منفعت ما تلقی شود: «بنابراین حرف اصلی ما در مورد بحث تصمیم سازی و تصمیم گیری شد این؛ منافع ملّی، ملاک صحّت تصمیم گیری ها است و منفعت ملّی آن چیزی است که با هویّت ملّت ایران هیچ گونه معارضه ای نداشته باشد و از آن برکنار هم نباشد؛ یعنی برخاسته ی از این هویّت باشد؛ این می شود منفعت ملّت ایران. این را مسؤولین کشور، دولت محترم، قوّه ی قضائیّه، قوّه ی مقنّنه، این کسانی که تصمیم های کلان را برای کشور می گیرند، باید همواره در نظر داشته باشند؛ هر چیزی که شائبه ی ضدّیّت با اسلام یا بیگانگی از اسلام، ضدّیّت با انقلاب یا بیگانگی از انقلاب، ضدّیّت با ریشه ی تاریخی ملّت ایران یا بیگانه ی از آن، یا هر چیزی ازاین قبیل باشد، جزو منافع ملّی نیست و مورد تصمیم نمی تواند قرار بگیرد.»در پایان یکبار دیگر مخاطبان گرامی و همه ی دلسوزان انقلاب را به مطالعه ی دقیق و مکرر این سه سخنرانی مهم دعوت می کنیم.

فرازی از سخنان مقام معظم رهبری

انقلابیگری یعنی مسئولین کشور، هدفشان را راضی کردن قدرتهای مستکبر قرار ندهند؛ مسئولان کشور، هدفشان را راضی کردن مردم، به کار گرفتن نیروهای داخلی، تقویت عناصر فعّال در داخل کشور قرار بدهند؛ این انقلابیگری است. معنای انقلابیگری این است که کشور و مسئولان، تسلیم هیچ زورگویی‌ای نشوند، دچار انفعال نشوند، دچار ضعف نفْس نشوند؛ نه زورگویی و قلدری را از طرف مقابل قبول کنند، نه فریب او را بخورند -چون قدرتها با وجود اینکه زورگویند و قلدرند و دستشان پُر از اسلحه‌ است، از فریب هم دریغ نمیکنند؛ آنجایی که ممکن باشد، اهل خدعه و فریب و دُور زدن و این حرفها هم هستند- اینها معنای انقلابیگری است.[5]

پی نوشت ها

[1] صحیفه نور، جلد 10 صفحه 137

[2] صحیفه نور جلد 19 ص11

[3] صحیفه نور جلد 3 ص164

[4] صحیفه نور جلد 7 ص253

[5] بیانات در مراسم بیست و هشتمین سالروز رحلت حضرت امام خمینی(رحمه‌الله)