خرسهای برلین با ترامپ دست به گریبان شدند!

سرویس فرهنگ و هنر مشرق- شصت و هفتمین جشنواره فیلم برلین 2017 در حالی افتتاح شد که جو ضد ترامپ وفضای سیاسی در این مراسم موج می‌زد. جشنواره برلین با فیلمی درباره آزار و اذیت جانگو راینهارت، نوازنده افسانه‌ای جز توسط نازی‌های و قول مگی جیلنهال بازیگر آمریکایی و داور بخش مسابقه بین الملل در مورد این که آمریکای‌ها آماده «مقاومت» در برابر ترامپ هستند آغاز شد. در مجموع 18 فیلم برای دریافت جایزه خرس طلای این دوره جشنواره برلین رقابت می‌کنند که برنده آن 18 فوریه(30 بهمن) مشخص می‌شود.

داوران بخش مسابقه بین الملل به ریاست پل ورهوفن سازنده فیلم‌هایی چون «روبوکاپ»، «یادآوری کامل»، غریزه اصلی» و «او» برنده جوایز این بخش را انتخاب می‌کنند. کارگردان هلندی با اشاره به این که آماده «بحث‌های داغ» با دیگر داوران است، به خبرنگاران گفت: امیدوارم کلی فیلم‌های متفاوت و بحث برانگیز ببینیم. همکاران ورهوفن در هیئت داوران بخش مسابقه بین الملل نیز فرصت را غنیمت شمردند تا رئیس جمهوری آمریکا را که این روزها به خاطر اقدامات خود بخصوص در مورد دستور منع سفر، مورد انتقاد شدید دنیای هنری قرار دارد، نشانه بگیرند. جیلنهال 35 ساله به خبرنگاران گفت: می‌خواهم مردم بدانند که خیلی خیلی از آدم‌ها در کشور من آماده مقاومت هستند. دیه‌گو لونا بازیگر و کارگردان مکزیکی و دیگر عضو هیئت داوران بخش مسابقه بین الملل نیز در همان نشست مطوعاتی با طنز از برنامه‌های دونالد ترامپ برای ساخت دیوار بین مرز آمریکا و مکزیک انتقاد کرد. بازیگر 37 ساله فیلم «سرکش: داستانی از جنگ‌های ستاره‌ِای» گفت: من اینجا آمده‌ام تا در مورد خراب کردن دیوارها تحقیق کنم. امسال حدود 4000 فیلم از 70 کشور در رویداد 10 روزه برلیناله به نمایش در می‌آیند که اولین جشنواره اروپایی مهم سال میلادی است. جشنواره برلین با «جانگو»(Django) شروع شد که اولین تجربه کارگردانی کایتن کومار فیلمنامه نویس و تهیه کننده فرانسوی است.

جانگو راینهارت یک گیتاریست و آهنگساز استاد بود که با ملودی‌های ظریف خود در سطح جهانی به شهرت رسید. او که متولد بلژیک و عضوی از اقلیت سنتی بود، مجبور شد همزمان با بازداشت کولی‌ها توسط نازی‌ها و فرستادن آن‌ها به اردوگاه‌های کار اجباری، در 1943 از پاریس تحت اشغال آلمانی‌ها فرار کند.نازی‌ها تلاش کردند از راینهارت برای فعالیت‌های تبلیغاتی و دلگرمی دادن به سربازان خود استفاده کنند، اما اصرار داشتند او از «صدای کاکاسیاهی» موسیقی خود فاصله بگیرد. نازی‌ها در نهایت راینهارت را در مرز فرانسه و سوئیس به دام انداختند. او مدتی زندانی بود و در این مدت مجبور به اجرای برنامه برای آلمانی‌ها شد. کومار به خبرگزاری فرانسه گفت جنبه تراژیک راینهارت این بود که موسیقی شخصیت او را نابینا کرده بود، به طوری که تغییرات دنیا را نمی‌دید تا این که جنگ، خودش را به او نشان داد و تنها این موقع بود که راینهارت متوجه شد چه اتفاقی افتاده است.

ردا کاتب بازیگر فیلم‌هایی چون «دور از آدم‌ها»، «30 دقیقه بامداد» و «یک پیشگو» در «جانگو» نقش راینهارت را بازی کرده است. او گفت جنبه‌های تاریخی کار را به کومار واگذار کرد و سعی کرد تمرکز خود را بر تکنیک راینهارت بگذارد. کاتب در عین حال گفت استحکام شخصیت راینهارت برایش الهام بخش بود. او گفت: در کل برای شهروندان، اعتقادات ما جایگاهمان را در زندگی خود و دیگران مشخص می‌‌کند. «جانگو» که یکی از فیلم‌های بخش مسابقه بین الملل هم هست، پیش از اولین اکران رسمی در کاخ جشنواره برای اهالی رسانه به نمایش در آمد و با استقبال روبه‌رو شد. «جانگو»‌یکی از معدود فیلم‌های پرهزینه است که به آزار اقلیت قومی روما توسط نازی‌ها می‌پردازد که حدود 500 هزار تن از آن‌ها در هولوکاست جان خود را از دست دادند.

ریچارد گیر بازیگر آمریکایی که با فیلم «شام» (The Dinner) ساخته اورن موورمن در بخش مسابقه حضور دارد، روز پنجشنبه درباره مردم تبت با آنگلا مرکل صدراعظم آلمان دیدار کرد. سال گذشته مریل استریپ رئیس داوران جشنواره برلین بود و جایزه خرس طلای جشنواره به مستند ایتالیایی‌«آتش در دریا» رسید که پرتره‌ای درباره بحران پناهندگان در جزیره مدیترانه‌ای لامپدوسا است. «آتش در دریا» نامزد اسکار بهترین مستند بلند است.امسال فیلم‌هایی با تم سیاسی بخش قابل توجهی از آثار فستیوال برلین را به خود اختصاص داده‌اند، فیلم‌هایی که یا به زندگی مهاجران و بی‌خانمان‌ها پرداخته‌اند و یا به روی کار آمدن فراط گرایان حزب راست. حتی فیلم «جنگو» هم موضوعی سیاسی داشت. فیلم «اتین کومار» داستان زندگی «جنگو راین‌هارت»‌گیتاریست و آهنگساز بلژیکی را روایت می‌کند که جزو اقلیت‌هاست و در زمان جنگ جهانی دوم از دست نیروهای نازی به فرانسه می‌گریزد. «جنگو راینهارت» از نخستین نوازندگان اروپایی موسیقی جاز و یکی از مهم‌ترین نوازندگان گیتار جاز بود و فیلم «جنگو» نیز به روایت فصلی از زندگی پرحادثه و دردناک این هنرمند می‌پردازد.

در این دوره «پل ورهوفن» کارگردان سرشناس هلندی که امسال با فیلم‌ «او» بازگشت موفقی به سینما داشت و توانست جایزه «گلدن گلوب» بهترین فیلم خارجی سال را نیز از آن خود کند، رئیس هیات داوران جشنواره برلین است. شش سینماگر شامل سه زن و سه مرد نیز اعضای هیات داوران بخش رقابتی جشنواره برلین را تشکیل می‌دهند که همگی سابقه حضور موفق در برلیناله را دارند.«مگی جیلنهال» بازیگر معروف آمریکایی، «دورا بوشاشا» تهیه کننده تونسی، «اولافور الیاسن» عکاس، نقاش و مجسمه ساز ایسلندی، «یولیا ینچ» بازیگر آلمانی، «دیه‌گو لونا»‌ بازیگر و کارگردان مکزیکی و «وانگ کوانان» کارگردان و فیلمنامه نویس چینی، شش سینماگرانی هستند که «پل ورهوفن» را برای انتخاب برندگان خرس طلا و خرس نقره‌ای در بخش رقابتی یاری خواهند داد.امسال 18 فیلم از کشورهای مختلف جهان چون آلمان، آمریکا، فرانسه، چین، مجارستان، کره جنوبی، اتریش و فنلاند برای تصاحب خرس طلا، مهمترین جایزه جشنواره رقابت می‌کنند. سینمای ایران امسال نماینده‌ای در بخش رقابتی و اصلی جشنواره برلین ندارد و فیلم «تمارض» به کارگردان«عبد آبست» که در بخش «فورم» جشنواره پذیرفته شده، تنها فیلم ایرانی حاضر در بخش‌های گوناگون این رویداد سینمایی است.