آخ... سیاتیکم گرفت
بسیاری از مردم هر وقت دچار کمردرد می شوند می گویند «سیاتیکم گرفت» در حالی که تنها علت پنج درصد کمردردها، مشکل سیاتیک است، اما این سیاتیک معروف چیست؟
عصب سیاتیک طولانی ترین عصب داخل بدن است که از نخاع جدا می شود، از لگن عبور می کند و تا انتهای پا ادامه دارد. این عصب در طول مسیر خود به شاخه های متعددی تقسیم می شود. عصب سیاتیک پس از جداشدن از نخاع، عمل عصب دهی به عضلات ناحیه کمر و باسن و عضلات این ناحیه و ارگان های لگن مثل مثانه و رحم و دستگاه تناسلی را انجام داده و پس از آن از زیر استخوان نشیمنگاهی به پاها رفته و عضلات پا و قسمت های لازم را عصب دهی می کند.
هرگونه فشار روی این عصب می تواند باعث ایجاد درد در تمام طول عصب شود. یعنی مسیری که از کمر شروع می شود و از پشت پا پایین می آید و تا پاشنه پا می رسد در ناحیه کمر انحراف جانبی ستون مهره ها، بیرون زدن دیسک بین مهره ای یا گودی کمر باعث می شود عصبی که از این ناحیه عبور می کند بین بافت های سخت استخوان ستون فقرات تحت فشار قرار گرفته و ملتهب شود. التهاب عصب باعث تورم و تحت فشار بیشتر قرار گرفتن عصب می شود. در این وضعیت در انتقال پیام های عصبی اختلال ایجاد کرده و رشته عصبی مربوط به هر منطقه از پا که باشد بدون اینکه هر گونه مشکلی در آن نقطه وجود داشته باشد علائم درد را در آنجا نشان می دهد.
سن بالا، فشار به کمر و حمل بارهای سنگین، پشت میزنشینی طولانی و دیابت از جمله عواملی است که باعث این مشکل می شود.
درمان
اولین درمان برای درد سیاتیک استراحت است. یک هفته استراحت از فشار روی عصب می کاهد؛ البته باید بدانیم استراحت زیادی می تواند زیان آور هم باشد و مشکلات دیگری به وجود آورد. داروهای ضد التهاب یکی دیگر از درمان هاست که باید با تجویز پزشک صورت گیرد.استفاده از مسکن که بسیار زیاد و اغلب خودسردانه از سوی بیمار انجام می شود فواید و ضررهای خود را دارد. مسکن درد را کاهش می دهد و ممکن است بیمار فعالیت کند و وضع او بدتر شود. توجه داشته باشیم درد یک مکانیسم طبیعی دفاعی بدن است که موجب می شود از حرکات اضافه و غیرضروری خود داری کرده و بدن را در وضعیت درد که همان شکل صحیح است نگه داریم. پزشک معمولا با تذکرات لازم و استراحت از داروهای مسکنی استفاده می کند که علاوه بر کاهش درد، خاصیت ضد التهابی نیز دارد و به درمان سرعت می بخشد. داروهای شل کننده عضلات در برخی موارد کمردرد استفاده می شود، اما اگر خود عصب سیاتیک درگیر باشد معمولا تاثیری ندارد. مگر در مواردی که انقباض عضله ای در لگن نزدیکی عصب سیاتیک قرار دارد باعث فشار بر عصب و بروز درد شده باشد.
فیزیوتراپی در مواردی که بیرون زدگی علت بیماری باشد نقش مهمی در بهبودی بیمار دارد. ورزش هایی که به طور معمول در فیزیوتراپی داده می شوند، به قرارگرفتن بدن در وضعیت صحیح کمک کرده و موجب تقویت عضلات کمر می شود.
در موارد بسیار شدید بیماری که به دارو پاسخ نمی دهد یا احتمال آسیب شدید عصب و قطع قسمتی از آن می رود عمل جراحی ضرورت پیدا می کند.
(10)فرمان
1-اگر اضافه وزن دارید وزن خود را متعادل کنید.
2-اگر کار شما به شکلی است که باید ساعت ها نشسته باشید بهتر است در فواصلی بایستید و قدم بزنید تا فشار وارد به کمرتان کم شود.
3-باکمک ورزش های مناسب می توانید عضلات پشتی خود را تقویت نمایید.
4-قدم زدن و شناکردن ورزش های بسیار خوبی برای حفظ سلامت کمر هستند.
5-اشیاء سنگین را به سرعت و با یک حرکت سریع و ناگهانی از روی زمین بلند نکنید.
6-هرگز در حالی که جسم دیگری را توسط یکی از دست هایتان بلند کرده اید، سعی نکنید با دست دیگر جسم سنگین دیگری را بلند کنید. اگر اصرار دارید هر دو بار را همزمان حمل کنید ابتدا باری را که در دست دارید زمین بگذارید و سپس هر دو جسم را به طور همزمان و با هم بلند کنید.
7-هنگام بلند کردن اشیا، نزدیک شیء قرار بگیرید و زانوها را خم کنید. این کار باعث می شود بار را با نیروی پایتان بلند کنید و به کمر کمتر فشار وارد شود. بار را بغل و تا حد ممکن به کمرتان نزدیک کنید سپس به تدریج پاهایتان را صاف نمایید و بایستید.
8-خوابیدن روی یک تشک سفت بهترین وضعیت برای کمر است ضمنا حتما از بالش استفاده کنید.
9-از چرخاندن بدن هنگام حمل بار خود داری کنید، چرخش از ناحیه کمر باعث افزایش فشار به کمر می شود.
10-و در نهایت باید توصیه کرد کمردرد را از بروز نخستین علائم جدی بگیرید و آن را پیگیری کنید، حتی اگر سیاتیک نباشد.
منبع:راه کمال شماره 29مجله روانشناسی خانواده