یک دهه از حضور پارکبان‌ها گذشته است
یک دهه قبل توافقاتی بین پلیس راهنمایی‌ورانندگی و شهرداری تهران برای ساماندهی و توزیع عادلانه پارک حاشیه‌ای خودرو انجام شد که نهایتا این توافقات منجر به ایجاد و پدید آمدن پارکبان‌ها در سطح شهر و معابر پایتخت شد. افرادی که به نام «پارکبان» لقب گرفتند در راستای ساماندهی پارک‌های حاشیه‌ای خودرو و توزیع عادلانه جای پارک و تا اندازه‌ای نیز در حوزه تأمین امنیت خودروها فعالیت می‌کردند.
مردم با همه کمی و کاستی‌ها، بحث‌ها و جدل‌ها بالاخره حضور افرادی به‌عنوان پارکبان را در معابر شهر تهران قبول کردند اما به دلیل برخی رفتارهای پارکبانان ازجمله دریافت وجه بیشتر از رانندگان کم‌کم زمینه اعتراض مردمی ایجاد شد؛ یکی از مهمترین تخلفات پارکبان‌های شهر تهران، دریافت عوارض بیشتر از میزان مصوب است. حتی نیم‌ساعت‌های رایگانی که برای پارک حاشیه‌ای در نظر گرفته شده نیز توسط این دست افراد نادیده گرفته شده و رانندگان ملزم به پرداخت رقم‌هایی فراتر از میزانی هستند که روی برگه‌های در دست پارکبان‌ها درج شده است.
آییننامه حضور پارکبان‌ها
اواخر سال 1394بود که هیأت وزیران در جلسه‌ای به پیشنهاد شورایعالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور با همکاری شورایعالی استان‌ها و به استناد اصل ٨13 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و تبصره یک ماده 15 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی را تصویب کرده که این قانون به (پارک حاشیه‌ای) معروف شده است.
در این آییننامه توقف وسایل نقلیه در محدوده زمانی 7 تا 21 در محل‌هایی که برای پارک حاشیه‌ای مدیریت شده، تعیین شده است که پارک در این محل‌ها در نیم ساعت نخست رایگان خواهد بود. دریافت حق توقف در معابر یادشده برای مازاد بر نیم ساعت، با احتساب نیم ساعت نخست محاسبه و دریافت می‌شود. براساس تبصره 2 این ماده، قیمت‌گذاری هزینه توقف در حاشیه معابر طبق مقررات اخذ عوارض با محاسبه هزینه‌های عملیاتی اجرا (نصب و نگهداری تجهیزات موردنیاز)، تامین نیروی انسانی و مدیریت طرح با ملاحظه منطقه‌بندی و اهمیت معابر تعیین شود و قیمت‌گذاری پارکینگ‌های حاشیه‌ای باید به گونه‌ای باشد که شهروندان به کاهش زمان توقف، کاهش استفاده از وسیله نقلیه شخصی یا ترجیح استفاده از پارکینگ‌های عمومی غیرحاشیه‌ای ترغیب شوند.
براساس این قانون پارکبان کسی است که برای تسهیل استفاده قانونمند شهروندان از فضای پارک حاشیه‌ای به کار گرفته می‌شوند.
در ماده7 این قانون آمده است که شهرداری‌ها موکلفند در معابر شهری پرترافیک مصوب، پس از اطلاع‌رسانی به شهروندان نسبت به مشخص کردن فضاهای پارک حاشیه‌ای مدیریت شده اقدام کرده و با استفاده از تجهیزات و لوازم سنجش توقف یا از طریق پارکبانان نسبت به مدیریت پارک حاشیه‌ای و اخذ هزینه توقف اقدام کنند.
طبق این ماده فعالیت پارکبان‌ها به‌طور قطع قانونی است و هیچ مشکلی ندارد. اما طبق همین ماده می‌شود استنباط کرد که این فعالیت قانونی دایمی نیست، چراکه این کارکنان یکی از راه‌های اخذ هزینه توقف هستند. این موضوع را تبصره یک همین ماده به روشنی توضیح می‌دهد. طبق تبصره یک ماده 7 دریافت حق توقف و انجام هرگونه تراکنش مالی توسط رانندگان و پارکبانان از ابتدای سال 1395 با استفاده از سامانه‌های پرداخت الکترونیک برون خط (آفلاین) با رعایت قوانین و مقررات نظام بانکداری الکترونیکی انجام می‌شود.
این یعنی اگر در محل پارک‌های حاشیه‌ای دستگاه‌های پارکومتر یا ایست سنج نصب شود، دیگر نیازی به پارکبان‌ها برای اخذ هزینه توقف نیست و وجود این افراد صرفا برای آموزش استفاده از این سیستم و نظارت بر پرداخت حق توقف توسط رانندگان است. دیگر پارکبانان نقش واسطه‌گری مالی میان مردم و شهرداری‌ها ایفا نخواهند کرد و مردم هم از شر قیمت‌های گاها غیرواقعی و درگیری با پارکبانان خلاص شده و اما و اگر‌ها تمام می‌شود و البته سرعت، دقت و صحت در این امور بالا می‌رود.
در این‌جا باید گفته شود که شهرداری اراک در نصب این دستگاه‌ها کوتاهی کرده است و باید به سرعت در این مبحث اقدامات لازم را انجام دهد، البته با توجه به این‌که از زمان یاد شده در قانون تنها یک‌سال گذشته است، دور از انصاف است که این کوتاهی شهرداری را بزرگ تلقی کنیم. آنچه فعلا مشخص است به علت عدم وجود دستگاه‌های پارکومتر در اراک توقف‌های شما برای پارک خودروی‌تان باعث کسب درآمد قانونی برای پارکبان‌هاست.
رئیس پلیس راهور فعالیت پارکبان‌ها را غیرقانونی می‌داند
جانشین رئیس پلیس راهور پایتخت چندی پیش بابت این‌که مردم نباید به صورت دستی پولی بابت پارک حاشیه خودرو پرداخت کنند، گفت: با توجه به اصل بودن اخذ مکانیزه هزینه پارک حاشیه‌ای، پلیس هیچ‌گونه اعمال قانونی درخصوص اماکنی که دستگاه‌های پارکومتر ندارند، نخواهد کرد. از نظر پلیس اخذ دستی پول توسط پارکبان‌ها هیچ توجیهی ندارد و ما تاکید ویژه‌ای در اخذ الکترونیکی و مکانیزه پارک‌های حاشیه‌ای داریم.
جانشین رئیس پلیس راهور تهران بزرگ همچنین اعلام کرد: مردم باید بدانند با توجه به اصل بودن اخذ الکترونیکی هزینه پارک حاشیه‌ای خودرو، پلیس هیچ‌گونه اعمال قانونی درخصوص اماکنی که به دستگاه‌های مکانیزه و پارکومتر مجهز نیستند، انجام نخواهد داد. از نظر ما اخذ دستی پول پارک خودرو در حاشیه معابر توسط پارکبان‌ها هیچ توجیهی ندارد.
با توجه به گفته عابدی، پلیس پیگیر اخذ مکانیزه هزینه پارک حاشیه‌ای خودرو و نصب تجهیزات مکانیزه و الکترونیکی در اماکنی که نیاز به نصب این تجهیزات دارند، خواهد بود. اخذ دستی وجه نقد به پارکبان‌ها در حاشیه برخی معابر پایتخت درحالی انجام می‌شود که زمان پارک، مبلغ و حتی قبوض افرادی که با عنوان پارکبان، اقدام به اخذ پول از مردم می‌کنند، وجود ندارد.
قرارداد پارکبان‌ها با شرکت‌های‌شان تمام شد
در کش‌وقوس پرداخت یا عدم پرداخت پول به پارکبان‌ها، معاون حمل‌ونقل ترافیک شهرداری تهران که یکی از متولیان ساماندهی پارکبان‌ها نیز هست، بعد دیگر این فعالیت را فاش کرد و عنوان داشت که فعالیت این پارکبان‌ها به دلیل فسخ قرارداد شرکت‌شان بیش از یک‌سال است که غیرقانونی است.
مازیار حسینی در مورد وضع پارکبان‌ها با بیان این‌که عملا از سال94 تاکنون سازمان حمل‌ونقل و ترافیک قراردادی با پارکبان‌ها ندارد، گفت: پولی که بابت پارک حاشیه‌ای اخذ می‌شود به حساب خزانه و نه شهرداری ریخته می‌شود. البته با گسترش پارکومترها در سراسر شهر وجود پارکبان معنا و مفهومی ندارد هرچند طی مکاتبه با شرکت شهربان درخواست کردیم که بررسی لازم صورت گیرد تا به تدریج شاهد حذف پارکبان‌ها باشیم.
درحالی معاون شهردار تهران حذف پارکبان‌ها را در گرو گسترش پارکومتر می‌داند که براساس آخرین مصوبه شورای ترافیک تهران باید 20هزار پارکومتر دیگر تا سال آینده در معابر شهر تهران نصب شود و به نظر می‌رسد به‌زودی منتظر نصب پارکومترهای جدید در حاشیه معابر تهران و خداحافظی پارکبان‌ها از سطح معابر شهر باشیم، چراکه به دلیل عملکرد و تخلفات برخی از پارکبان و همچنین مکانیزه شدن مدیریت پارک حاشیه‌ای دیگر لزومی به افرادی تحت عنوان «پارکبان» نباشیم و باید دید که آیا پارکومترها می‌توانند جای پارکبان‌ها را پر کنند؟
