صابون ها از قدیمی ترین محصولات بهداشتی هستند که مورد استفاده عموم قرار دارند. اصولاً صابون ها در جهت پاک کردن سطح پوست از تعریق، چربی ها، باکتری ها، گرد و غبار و سایر آلاینده های محیطی تجمع یافته طی روز بر سطح پوست مورد استفاده قرار می گیرند. درواقع صابون ها به علت مخلوط شدن با آب، در تماس مستقیم با سطح پوست قرار دارند و قادرند مواد ذکر شده فوق را امولسیفیه نموده و با اثر شستشوی آب آنها را از سطح پوست پاک کنند. صابون ها نمک های سدیمی و پتاسیمی اسیدی چرب هستند که در سطح پوست ایجاد محیط یا PH قلیایی می کنند. صابون ها با نمک سدیمی اسیدهای چرب، صابون های سخت نام دارند و نمک های پتاسیمی اسیدی چرب نرم تر بوده و در صابونهای مایع و کرم های اصلاح بیشتر استفاده می شوند.
در صابون های امروزی موادی به نام سورفاکتانت اضافه می شوند که به آن خواص متعددی از جمله پاک کنندگی، حل کنندگی، کف کنندگی و تثبیت کنندگی می بخشند. سورفاکتانت ها به چهار دسته آنیونیک، کاتیونیک، غیریونی و دو خصلتی یا آمفوتریک تقسیم می شوند که هرکدام یک مصرفی در پوست دارند. صابون ها به علت برداشتن چربی ها و آلاینده های موجود در پوست قادرند در صورت استفاده نادرست، چربی های مفید را از سطح پوست بردارند و همین باعث افزایش خروج آب از سطح اپیدرم می شود که باعث خشکی و احتمال تهاجم میکروب هایی که به طور معمول در سطح پوست زندگی می کنند را فراهم می آورد و در صورت استمرار مصرف نابجای آن می تواند آسیب ذکر شده را جدی تر نماید. پوست به طور طبیعی دارای PH اسیدی ضعیف است که در محدوده 5 تا 6 قرار دارند. همین امر منجر می شود پوست بدن ما در مقابل میکروب ها مقاومت کند.
صابونها معمولاً PH اسیدی پوست را به قلیایی قوی تغییر می دهند و در نهایت باعث از بین رفتن PH اسیدی سطح پوست شده و گرچه این روند ظرف نیم ساعت تا یک ساعت با فعالیت مضاعف بخش اپیدروم جبران می شود، اما در صورت انتخاب نابجا باعث بروز عوارض ذکر شده می گردد.
در این خصوص به ذکر نکاتی می پردازیم:
1- از مصرف صابون های معمولی برای افراد با پوست خشک و حساس پرهیز کنیم و به جای آن از صابون هایی با PH اسیدی که سیندنت نامیده می شوند، استفاده کنیم که در این صورت صابون ایده آلی برای مصارف شستشوی روزمره افراد با پوست خشک و حساس خواهد شد.
لازم است برای پوست های خشک و حساس بدون عارضه، از صابون هایی با PH بین 3 و 6 استفاده کرد.
2- برای شیرخواران بهتر است از صابون هایی با PH خنثی که عوامل چرب فوق الذکر به آنها افزوده شده و تحت عنوان صابون های با PH خنثی چرب نامیده می شود، استفاده کرد.
3- صابون های آنتی باکتریال برای پوست های بدون عارضه و طبیعی، مناسب نیست.
4- افراد مبتلا به آکنه( جوش) نیز برحسب این که تحت درمان تجویزی پزشک قرار دارند یا قرار ندارند، می توانند با مراجعه به پزشک، نسبت به نوع خاص صابون ها اقدام کنند.
5- از هر محصول شوینده ای که استفاده می کنید، باید در پایان حتماً پوست را با مقدار مناسبی آب بشویید تا کف و مواد باقیمانده از پوست پاک شوند.
6- بهتر است پس از هربار استفاده از شوینده ها، حداکثر به فاصله 3 تا 5 دقیقه از کرم های مرطوب کننده( به استثنای پوست های چرب) استفاده کنید.
منبع: کوچه ما، شماره 10.