شواهد روز افزون نشان از آن دارند که رادیکالهای آزاد علت ریشهای تمام بیماریهای دژنراتیو یا فرساینده میباشند. مقدار بیش از حد این مولکولهای اکسیژن ناپایدار در بدن، موجب پیری و آسیب بافت، همراه با مساعدت در مشکلات پیچیده مربوط به سلامت میشود. آنها در اغلب موارد محصولات فرعی حاصل از فرآیند اکسیداسیون بوده و در موارد شدید منجر به بیماریهای شدیدی مانند سرطان میگردند.
رادیکالهای آزاد مولکولهای اکسیژن به شدت ناپایداری هستند، که اغلب به عنوان محصولات فرعی حاصل از فرآیند اکسیداسیون و دیگر واکنشهای شیمیایی که در بدن رخ میدهد، تولید میشوند. پس آنها چگونه به بدن آسیب میرسانند؟ یک سلول جزء سازندهی بدن بوده و میلیونها میلیون سلول کل بدن ما را تشکیل میدهند. رادیکالهای آزاد به سلولهای سالم آسیب رسانده، در نهایت منجر به آسیب و خرابی بافت و پوست شده و انبوهی از مشکلات دیگر را ببار میآورند. این فرایند به طور دقیق توضیح داده خواهد شد.
آسیب رادیکالهای آزاد میتواند به بدن برسد
رادیکالهای آزاد بسیار واکنشپذیر بوده و اتمها و یا مولکولهای اکسیژن شارژ نشده میباشند. (نکته: دو یا چند اتم با یکدیگر ترکیب شده و یک مولکول را تشکیل میدهند، و مولکولها به نوبهی خود ترکیب شده تا یک سلول را تشکیل دهند. اندامهای بدن ما متشکل از بافتهای متشکل از سلولها میباشند.). رادیکالهای آزاد مولکولهای شارژ نشدهای هستند که یک جفت الکترون جفت نشده را شامل میشوند که جهت پایدار شدن به یک الکترون نیاز دارند که این کار را با ربودن از دیگر مولکولهای پایدار مجاور انجام میدهند.
رادیکالهای آزاد چگونه تشکیل میشوند
هر اتم در یک مولکول برای پایدار بودن بایستی تعدادی برابر یا متعادل از الکترون داشته باشد. اگر آخرین مدار یک الکترون کم داشته باشد، مولکول آن را از مولکولهای مجاور طلب میکند که این امر منجر به فرایندی شیمیایی شده و رادیکالهای آزاد را به عنوان محصولات فرعی ایجاد میکند. افزایش تعداد این رادیکالهای آزاد در بدن موجب پیری میشود، به این دلیل که ضرورت رسیدن به پایداری مولکولها را بر آن میدارد که با دیگر اتمها یا مولکولهای پایدار شروع به واکنش کنند.
اتمها اساسیترین اجزاء سلول به شمار میروند. هسته مرکز اتم را اشغال میسازد؛ که شامل پروتون و نوترون است. الکترونها بر روی مدارهایی به دور هسته میچرخند. برای پایداری، هر سلول باید به تعداد لازم از الکترون (هر مدار باید تعداد 2s2 الکترون داشته باشد که در آن 'S' تعداد پوسته یا مدار میباشد) داشته باشد. اگر یک سلول تعداد مورد نیاز الکترون را برای یک پوسته خاص نداشته باشد، تلاش میکند تا آن را از سلولهای دیگر بگیرد، و این امر منجر به واکنشهای شیمیایی میشود. این فرایند به عنوان یک واکنش زنجیرهای ادامه مییابد و منجر به ایجاد رادیکالهای آزاد بسیاری میشود. قرار گرفتن بدن در معرض اشعه ایکس، دود سیگار و آلایندههای شیمیایی صنعتی تولید رادیکالهای آزاد در بدن را بالا میبرد.
آسیب وارده
تولید رادیکالهای آزاد در بدن، یک فرایند مداوم و طبیعی است. آنها به عنوان محصولات حاصل از فرایندهای شیمیایی و آنزیمی تشکیل میشوند. مقدار بیش از حد رادیکالهای آزاد به بدن آسیب میرساند. مطالعات نشان دادهاند که آنها سهمی در پشت بیماریهای خطرناکی مانند سرطان و تصلب شرایین دارند. جنبش یا حرکت رادیکالهای آزاد در بدن باعث تشکیل تومور میشود. همچنین این باور وجود دارد که این رادیکالهای آزاد بیماریهایی مانند آسم، دیابت، زوال عقل پیری و بیماریهای دژنراتیو چشم را رواج میدهند. علاوه بر این، باعث پیری بیولوژیکی به دلیل آسیب رسیدن به بافتها میشوند. آنها گاهی اوقات در نتیجهی قرار گرفتن بیش از حد بدن در معرض اشعه UV خورشید، که به طور بالقوه میتواند به DNA آسیب برساند، تولید میشوند. گفته شده است که، این عناصر همیشه به بدن صدمه نمیزنند. رادیکالهای آزاد اکسیژن برای فرایند بلوغ سلولها ضروری است، و باید یک تعداد مورد نیاز از این عناصر در بدن وجود داشته باشند. همچنین هنگامی که سلولهای سفید خون آنها را جهت از بین بردن حملات بیماریزا، به عنوان بخشی از سیستم دفاعی بدن آزاد میکند، تولید میشوند.
آنتی اکسیدانها برای مقابله با رادیکالهای آزاد
تعداد آنتی اکسیدانها و رادیکالهای آزاد باید متعادل باشد. جهت مقابله با اثرات رادیکالهای آزاد، بدن باید به اندازه کافی از آنتی اکسیدانها تولید کند. آنتی اکسیدانها مولکول هایی هستند که اثرات رادیکالهای آزاد را خنثی میکنند، در نتیجه از بدن در مقابل آسیب رادیکالهای آزاد محافظت میکنند. آنتی اکسیدانها در نتیجهی فرآیندهای متابولیک در بدن تولید میشوند، به غیر از آن، میوه و سبزیجات منابع خوبی از آنها نیز به حساب میآیند. ویتامین C، کاروتنوئیدها، و ویتامین E به وفور در میوه و سبزیجات یافت میشوند. خوردن مقدار زیادی از مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان، از بدن در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت کرده، و نگرانی را دور میسازد. بنابراین، موادغذایی سرشار از آنتی اکسیدان را به رژیم غذایی خود وارد ساخته، و یک زندگی سالم را در پیش گیرید.
وجود بیش از حد رادیکالهای آزاد در بدن خطرناک میباشد، خطراتی که دارد از کدر و مات کردن پوست گرفته تا افزایش احتمال ابتلا به سرطان را شامل میشود. رژیم غذایی خود را با مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان جهت مقابله با آسیب رادیکالهای آزاد تکمیل کنید.