سدیم موجود در نمک عاملی است که با جذب آن یک مولکول آب نیز جذب میشود، پس در نتیجه با خوردن نمک میل به خوردن آب در افراد بالا میرود و آب در بدن جمع میشود.
در افراد سالم آب فورا از طریق ادرار دفع میشود اما در بیماران نارسایی قلبی و افرادی که زمینه فشارخون دارند خوردن نمک و جذب آب توسط یون سدیم موجب بالا رفتن فشارخون و تنگینفس شده و موجب میشود پاها ورم کند، کفش تنگ شود و مچ و قوزک پاها به اندازه یک بند انگشت ورم کند. به همین دلیل است که اولین موردی که پزشکان این بیماران را در مورد مصرفاش محدود کرده و رژیم میدهند، نمک است.
نمک نه تنها برای بیماران قلبی بلکه برای بیماران کلیوی نیز خطرناک است. افرادی با نارسایی کلیه نمیتوانند نمک را دفع کنند، در نتیجه آب در بدن جمع شده و این افراد وقتی از خواب بیدار میشوند چشمها و صورتشان پفآلود میشود و در مرحله پیشرفته در شکم آب جمع میشود. همچنین در بیماران گوارشی مثل سیروز که کبد کوچک شده و آب در شکم جمع میشود، مصرف نمک موجب تشدید این مشکل میشود.
در پاسخ به برخی افراد که میگویند سدیم برای بدن لازم است و نباید مصرف نمک را محدود کرد، باید گفت سدیم موجود در یک سیب برای 24 ساعت زندگی کافی است. هرچند عادت بدی که افراد هنوز غذا نخورده روی غذا نمک میپاشند، بسیار غلط است، اما نمک نخوردن تنها به معنی دور کردن نمکدان و نپاشیدن نمک روی غذا نیست و نمک غذا، خورش و غذاهای آماده نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. تنها نمکدان مهم نیست. غذا باید کم نمک باشد. افراد و به ویژه بیماران باید به میزان نمک و سدیم غذایی که میخورند توجه کنند و غذاهای کمنمک را انتخاب کنند. به عنوان مثال نانهای سنگک، بربری و نانهای فانتزی در مقایسه با نانهای لواش و تافتون نمک کمتری دارند و به بیماران توصیه میشود این نوع نانها که سدیم کمتری دارند، مصرف کنند.
مصرف نمک عامل خطرناکی است که در افرادی که زمینه فشارخون دارند، موجب بالا رفتن فشارخون و در بیماران قلبی نیز موجب تشدید بیماری شده و در سالمندان و افرادی که رگهای تنگ دارند خطر بروز سکته را افزایش میدهد، بنابراین توصیه میشود غذا خیلی کم نمک باشد. متاسفانه بیشتر فست فودها و غذاهای آماده نمک زیادی دارند و باید با احتیاط مصرف شوند. گاهی وقتها افراد نمک را عامل خوشمزگی غذا میدانند. به این افراد باید گفت خوشمزگی غذا به نمک نیست. باید ذایقهمان را تغییر دهیم و از چاشنیهای دیگر مانند آبلیمو، آبغوره و طعمدهندههای دیگر استفاده کنیم. نمک خوردن به ذایقه است به تجربه ثابت شده است افرادی که مدتی غذای کم نمک میخورند ذایقهشان تغییر میکند و غذاهای شور به نظرشان بدمزه میآید، بنابراین برای عادت کردن به مصرف غذاهای کم نمک افراد باید از کودکی بیاموزند که زیاد نمک مصرف نکنند.
پی نوشت ها :
* متخصص قلب و عروق، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
منبع:www.salamat.com
/ج