کمبود پتاسیم در سالخوردگان

کمبود پتاسیم در سالمندان از گروه‌های جوان متداول‌تر است و نتیجه آن علل متعددی نظیر پیری دارو و درمان و ژنتیک می‌باشد.
از نظر پزشکی کمبود پتاسیم هیپوکالمی نیز نامیده می‌شود که به کمبود میزان پتاسیم در خون اطلاق می‌شود و ریشه بیماری‌های متعددی است.
عنصر پتاسیم از سازه‌های ضروری بدن است و برای عملکرد مناسب سیستم عصبی بسیار مهم است. همچنین پتاسیم به تحرک ماهیچه‌ها کمک می‌کند و به عملکرد قلب نظم می‌بخشد. در شرایط مطلوب میزان طبیعی پتاسیم در بدن انسان از 3.7 تا 5.2 هزارم میلی لیتر است. اگرچه آزمایش پتاسیم شما می‌تواند بنا به دلایلی متغیر باشد. نظیر مقیاس‌های مورد استفاده سنجش در آزمایشگاه ، سن، جنسیت، سلامتی عمومی و...، همچنین احتمال دارد سطح پتاسیم در خون شما که از میزان طبیعی ان تجاوز می‌کند برای بدن شما طبیعی باشد. توصیه می‌شود در مراجعات آتی با پزشک مشورت کنید.

دلایل کمبود

وقتی به دلایل کمبود پتاسیم نگاه می‌کنیم به ندرت علت بروز کمبود را میزان کم پتاسیم در وعده‌های غذایی مشاهده می‌کنیم. غالباً این کمبود در سالخوردگان در نتیجه استفاده از پیشاب آورها به وجود می‌آید. پیشاب آورها چیزی جز قرص‌ها و داروهایی نیستند که میزان دفع نمک و آب ادرار را افزایش می‌دهند. این پیشاب آورها ملزومات درمان بیماری‌های مزمنی نظیر فشار خون بالا، ناتوانی قلبی، بیماری‌های کبد و کلیه می‌باشند. همچنین در بزرگسالان در نتیجه استعمال فیروزامید و تیازید به وجود می‌آید.
دلایل بروز کمبود در بزرگسالان اسهال و استفراغ مفرط است. که به دلیل عفونت‌های دستگاه معدی روده‌ای به وجود می‌آید. اسهال و استفراغ به آبزدایی بدن و کمبود پتاسیم منجر می‌شود. گفته می‌شود اسهال از طریق آسیب روان کنندگی یکی از دلایل مربوط به کمبود پتاسیم در بزرگسالان سالخورده است. آسیب‌های مربوط به روان کنندگی به وسواسی اشاره می‌کند که فرد را به خلاص شدن از شر کالری‌های نخواسته و کاهش وزن و لاغر به نظر آمدن مجبور می‌کنند. همچنین به دلیل ناهنجاری های تغذیه‌ای نظیر آنورکسی یا کم اشتهایی به دلایل روحی و عصبی به وجود می‌آید. کمبود پتاسیم که در نتیجه آسیب‌های روان کنندگی در سالخوردگان به وجود می‌آید ممکن است حیات فرد را تهدید کند. استفراغ نیز می‌تواند به کاهش سطح پتاسیم خون منجر شود. میزان اندکی از این ماده معدنی طی استفراغ از بدن خارج می‌شود. به علاوه، استفراغ دفع پتاسیم از راه ادرار را موجب می‌شود همچنین محتوای اسیدی را از راه دهان دفع می‌کند که به افزایش درجه اسیدی بودن خون ختم می‌شود. افزایش سطح اسیدی خون بدین معناست که خون بیشتر قلیایی می‌شود مستقیماً روی کلیه تاثیر می‌گذارد. قلیایی شدن ماهیت خون کلیه را مجبور می‌کند تا پتاسیم بیشتری از طریق ادرار دفع کند، استفراغ مداوم و طولانی می‌تواند موجب کمبود پتاسیم در خون شود و این ممکن است و این می‌تواند فراتر از محدوده طبیعی باشد.
علائم کمبود ویتامین در بزرگسالان به دلیل بالا سن بالای آنها متداول است که کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مهم در بدن ختم می‌شود. بیماری‌هایی که به این کمبود مربوط می‌شوند علائم زیر را نشان می‌دهند:
خستگی
ضعف و گرفتگی عضلانی
جوش یا آکنه‌های پوستی
ناهنجاری‌های عصبی
بی‌خوابی
ضربان ضعیف و نامنظم قلب
افسردگی
تغییرات روحیه پر‌نوسان
بی‌نظمی در ضربان قلب در صورت کمبود پتاسیم ناگهانی
قند خون بالا
آسیب پذیری استخوان در موارد شدید

تشخیص

این کمبود با نمونه گیری از خون ترکیب کردن سرم خونی و سنجش غلظت پتاسیم در یون‌های خون قابل تشخیص است. روش دیگر تشخیص آسان غلظت یون‌های پتاسیم در خون، جذب اتمی و طیف نمایی یا اسپکتروسکوپی است. نمونه‌های ادرار بیماران نیز برای تشخیص کمبود این ماده معدی در بدن آزمایش می‌شود.

درمان

در سطوح ابتدایی وقتی فرد شروع به نشان دادن علائم می‌کند، باید سریعاً به دنبال توصیه پزشکی باشد. در موارد اضطراری ضربان قلب بیمار باید پیوسته زیر نظر پزشک متخصص بررسی شود. اگر پزشک میزان پتاسیم را کمتر از میزان طبیعی آن مشاهده کرد ممکن است ممکل‌های پتاسیم درون سیاهرگی تجویز کند. این مکمل‌ها به شکل قرص هستند که شامل پتاسیم کلرید و پتاسیم بی‌کربنات است. درمان برای بیماران مسن دنبال کردن یک سبک زندگی سالم با وعده‌های غذایی غنی از پتاسیم را شامل می‌شود.
درمورد هیپوکالمی هیچ نگرانی برای بزرگسالانی که سبک زندگی سالمی دارند و غذاهای سرشار از پتاسیم را در تغذیه خود جای می‌دهند وجود ندارد.
تقریباً تمامی خوراکی‌های خوب این ماده معدنی را در خود دارند اگرچه بعضی از آنها مانند موز، سیب زمینی، گوجه فرنگی، شیر، انجیر و... میزان زیادی از آن را در خود جای داده‌اند. برای سالخوردگانی که پیشاب آور استفاده می‌کنند وعده‌های غذایی سرشار از پتاسیم بسیار ضروری است.