به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مهشید آقاجان‌بیک گفت: «دیدگاه رایج و غلط جامعه امروز نگاه صرفا سرگرم کننده به بازی و اسباب بازی است. لذا ضروری است که اول والدین در این حوزه آموزش ببینند.»
وی ادامه داد: «بیاید از خود بپرسیم که چه‌قدر والدین در روز وقتشان را صرف ارتباط و بازی با کودک می‌کنند؟ آیا جنبه‌ی رشد و یادگیری اسباب‌بازی و بازی‌ها را می‌دانند؟ بازی با کودک برای آن‌ها صرف زمانی اجباری با فرزندان است؟ یا چرا برخی پدران شب به صورت دراز کش یا همراه با دیدن تلویزیون با کودکان بازی می‌کنند؟ با این نگاه مشخص است که والدین باید آموزش ببینند و بتوانند وقت مفیدی برای کودک خود صرف کنند.»
این متخصص حوزه کودکان در پاسخ به نقش جشنواره اسباب‌بازی در تلطیف این بحران عنوان کرد: «به نظر می‌رسد که حضور چند متخصص در جشنواره می‌تواند به آگاه‌سازی در این امر کمک کند. متخصصان می‌توانند به والدین آموزش بدهند و در کارگاه‌هایی مسایل را مطرح کنند. در ضمن اجرای یک بازی همراه با این نوع مخاطبان بزرگ‌سال، قطعا باعث شناخت بیشتر آن‌ها از فضا و واقعیت می‌شود.»
این کارشناس به نقش اسباب‌بازی در شکل‌گیری شخصیت عاطفی و هوشی کودک اشاره داشت: «بازی ابزاری است که باعث کاهش اضطراب بچه‌ها می‌شود. بچه‌ها می‌خواهند روی اطراف کنترل داشته باشند و گاهی دچار تنش می‌شوند. بازی در هدایت این نیازها و مشکلات نقش بازی می‌کند.»
او در ادامه گفت: کودک می‌تواند توانایی و استعداد خود را با بازی بشناسد و بفهمد که چه مسئولیت‌هایی دارد. اما اگر بخواهیم در مورد خود اسباب‌بازی‌ها صحبت بکنیم. باید توجه کنیم که اسباب‌بازی باید متناسب با مراحل رشد و شناختی کودک تهیه شود. به طور مثال برای یک کودک نوپا و یک کودک پیش دبستانی مهم است که مهارت رشدی‌اش تامین شود. رقص نور و موسیقی سبب تقویت حس شنوایی و دیداری نوزاد می‌شود و برای بچه‌های بزرگ‌تر جنبه تشویقی دارد.
این روان‌شناس در عین حال یادآور شد: در یک سن خاصی کاربرد اسباب‌بازی در پویایی تخیل کودک مهم است. یک خرس کوچک سبب آرامش نوزاد می‌شود و مسایل حسی او را تقویت می‌کند. وقتی او نوپا می‌شود لطافت و نرمی خرس توجه او را به خود جلب و رشد عاطفی او را تقویت می‌کند. در پیش دبستانی همین خرس روی تخیل او موثر است.»
آقاجان‌بیک در مورد تاثیرهای اسباب‌بازی بر یادگیری کودک عنوان کرد: «مساله‌ی دیگری که باید عنوان شود یادگیری زبان است. ما از طریق اسباب‌بازی می‌توانیم زبان را به کودک یاد بدهیم. اما آنچه در بازار اسباب‌بازی موجود است است به اندازه کافی مفید نبوده است. اگر سیستم‌های اجرایی بتواند از وسیله‌های بازی استفاده کند روند رو به رشدی خواهیم داشت و فراموش نکنیم، این‌که اسباب‌بازی باید به گونه‌ای باشد که کودک با آن درگیر شود. باید ذهن بچه را قلقلک بدهد و او را جذب کند.»
او در مورد صدمه‌های تفکیک جنسیتی اسباب‌بازی‌ها هشدار داد: «دنیای بچه‌ها دنیای اکتشاف است و دوست دارند آزمون و خطا کنند و از طریق بازی با دنیای بزرگ‌ترها و مشاغل آشنا می‌شوند. با این نگاه باید از خود بپرسیم یک پسر چه گناهی کرده که فقط اسباب‌بازی‌های جنگی دارد؟ آیا قرار نیست تعامل اجتماعی داشته باشد؟ قرار نیست عاطفه را یاد بگیرد؟ قرار نیست همراه همسرش باشد؟ در مورد دختران هم همین است، اسباب‌بازی‌ها او را به سمت بچه‌داری و خانه‌داری سوق می‌دهند. این همان مساله عدم آشنایی والدین با کاربرد اسباب‌بازی‌هاست. در حالی که دختر من می‌تواند در بچگی دل و روده ماشین را در بیاورد و در آینده خانم مهندس شود و یاد بگیرد که ماشین خود را تعمیر کند و نیازمند یک مرد نباشد. همین‌طور برای یک پسر هم مهم است که یاد بگیرد چه‌طور از مسایل آشپزخانه سر دربیاورد.»
وی در ادامه به نقش نامطلوب محیط و تلویزیون بر گرایش کودک به اسباب‌بازی نیز پرداخت و یکی از راه‌های مقابله با مشکل پیش آمده را استفاده از برنامه کودک و کارتون و نمایش عروسکی و آموزش‌هایی نیز برای خود والدین دانست: «حالا نیاز است که والدین خود درگیر بازی‌ها شوند. وقتی بازی با کودک را بشناسند حتما گرایش و تمایل او را به سمت مثبتی هدایت خواهند کرد.»
این روان‌شناس در پایان عدم تبلیغات و کیفیت را خلاهای بزرگ صنعت اسباب‌بازی کشور عنوان کرد: «اسباب‌بازی‌های ما جنس مرغوبی ندارد. برای دختر بچه‌ها عروسک‌هایی ساخته می‌شود که جنس خوب و طول عمر بالا ندارند و نمونه‌ی خارجی آن‌ها بهتر است. جنس داخلی طراحی و جنس لباس خوبی ندارد شاید صحبت جذابیت و سادگی پیش بیاید. می‌توان با فاصله گرفتن از فرهنگ غربی و آرایش، عروسک‌های معصوم و جذاب ساخت اما متاسفانه چهره‌های عروسک‌ها برای کودکان جذاب نیستند. از طرفی تبلیغات نیز مهم است. صدمه تبلیغ نادرست، کسادی بازار و رواج عروسک بیگانه است. این موضوع را در نوشت‌افزار و دیگر وسایل هم می‌بینیم چون تبلیغات نمونه‌ی خارجی دیده شده است و تبلیغاتی برای محصول داخلی نداشته‌ایم. اگر انیمیشن ما پیشرفت کند و تبلیغات بهتر شود و این تلاش مستمر باشد قطعاً تاثیرهای آن را خواهیم دید.»
سومین جشنواره ملی اسباب‌بازی از 24 تا 28 مرداد در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در خیابان حجاب تهران برگزار می‌شود.
