آدرس : خیابان ظهیرالاسلام
استاد ابوالحسن صبا از اساتید بزرگ موسیقی اصیل ایران است. او در 1281 ش، در تهران متولد شد. پدرش، ابوالقاسم کمال‌السلطنه، فرزند محمد جعفرخان صدرالحکما، فرزند محمودخان صبا، شاعر و نقاش بلند آوازه عهد ناصری، و از مردان فاضل و هنردوست عصر خویش بود. کمال‌السلطنه طبیب و ادیب و دوست‌دار موسیقی بود. سه تار را دل‌نشین می‌نواخت و اولین استاد پسرش بود. صبا علاوه بر نوازندگی، گاه آهنگ نیز می‌ساخت و علاوه بر موسیقی، ادبیات کلاسیک ایران را به خوبی می‌شناخت و زبان انگلیسی را می‌دانست. او به پرورش گل نیز علاقه‌مند بود. ساز اصلی استاد ویولن بود که آن را نزد حسین‌خان هنگ آفرین فراگرفت. هم‌چنین سنتور را نزد علی‌اکبر شاهی و حبیب سماعی، کمانچه را نزد حسین‌خان اسماعیل‌زاده، ضرب را نزد حاجی‌خان ضربی، نی را نزد اکبرخان، تار را نزد استاد علینقی وزیری و سه تار را در مکتب استاد میرزا عبدالله و غلامحسین درویش به کمال رسانید. در جوانی به مدرسه کمال‌الملک رفت و نقاشی را فراگرفت. هم‌چنین، مهارت‌هایی چون سوهان کاری، نجاری، ریخته‌گری، معرق‌کاری و خاتم‌کاری به دست آورد که بعداً در ساختن آلات موسیقی به کار بست.
صبا در شب جمعه 29 آذر ماه 1336 در سن 55 سالگی به علت ناراحتی قلبی چشم از جهان فروبست. بعد از مرگ استاد، بر طبق وصیت ایشان و به خاطر تجلیل و قدردانی از این هنرمند نامی، خانه ایشان در 29 آبان 1353، به موزه تبدیل گردید و همسر ایشان به کمک فرزندان استاد، اشیا و لوازم متعلق به استاد را جمعآوری و به موزه اهدا کردند.
به‌طورکلی، موزه صبا به دو بخش تقسیم می‌شود: بخش اول شامل سازها، لوازم شخصی و آثار استاد از جمله ردیف‌های موسیقی است; و بخش دوم اختصاص به کارهای دستی خانم صبا، همسر استاد صبا، دارد که شامل مجموعه تندیس‌های مومی و لباس‌های محلی و سنتی ایران قدیم است.
در حال حاضر موزه فعال، ولی نیازمند مرمت است.
موزه استادصبا
موضوع : شخصیت ( استاد ابوالحسین صبا )
وضعیت : فعال
وابستگی : وزارت ارشاد
سال تاسیس : 1354 هجری شمسی
ساعت بازدید : 16-8
روزهای تعطیل : پنجشنبه ها و جمعه ها و تعطیلات رسمی
بهای بلیط داخلی : 2000 ریال
بهای بلیط خارجی : 4000 ریال
نشانی : تهران، میدان بهارستان، خ ظهیر الاسلام، شماره 90
تلفن : 021-3111246
ابوالحسن صبا خانه کوچک اما خاندان بزرگی داشت. پدرش ابوالقاسم کمال السلطنه فرزند محمد جعفر خان صدرالحکما فرزند محمود خان صبا شاعر و نقاش بلند آوازه عهد ناصری بود.
ابوالحسن صبا به سال 1281 شمسی در چنین خاندانی پا به عرصه هستی نهاد. ساز اصلی صبا ویولن بود. اما در نواختن سازهای دیگر از قبیل سنتور، تار، سه تار، کمانچه، ضرب و نی به درجه استادی رسید.
صبا ویولن را نزد حسن خان هنگ آفرین، سنتور را نزد علی اکبر شاهی و حبیب سماعی، کمانچه را نزد حسین خان اسماعیل زاده، ضرب را نزد حاجی خان ضربی، نی را نزد اکبر خان، تار را نزد استاد علینقی وزیری، سه تار را در مکتب استاد میرزا عبدالله و غلامحسین درویش به کمال رساند.
در جوانی نیز به مدرسه کمال الملک رفت و از وی تعلیم نقاشی گرفت. چند تابلو رنگ و روغن که تصویر منظره، گل، پرنده و حیوانات است از او در موزه صبا یعنی در همین خانه در حال ویرانی که در سال 1353 به موزه تبدیل شد، به یادگار مانده است.
در این موزه اشیاء شخصی صبا و همسرش و نیز سازها و کتابهای او نگهداری می شود.
استاد صبا در سال 1306 از طرف استاد علینقی وزیری مامور شد تا در رشت مدرسه ای مخصوص موسیقی تاسیس کند.
وی نزدیک دو سال در رشت اقامت کرد و در آنجا ضمن تعلیم موسیقی، به روستاها و کوهپایه های شمال رفت و به جمع آوری آهنگ های محلی پرداخت و ارمغان های بی نظیری از این سفر به همراه آورد. زرد ملیجه، دیلمان، رقص چوبی قاسم آبادی، امیری مازندرانی و چند قطعه دیگر یادگار همین دوره از زندگی اوست.
در سال 1318 که رادیو تهران تاسیس شد، صبا در رادیو به کار نوازندگی پرداخت ولی در همه حال در هنرستان موسیقی به کار تدریس و تحقیق موسیقی اشتغال داشت و در اواخر عمر نیز در منزلش کلاس موسیقی دایر کرده بود و علاقه مندان را تعلیم می داد.
شاگردان معروف صبا عبارتند از علی تجویدی، فرامرز پایور، حسین تهرانی، حسین ملک، حسن کسایی، غلامحسین بنان، محمد بهارلو، ابراهیم قنبری، رحمت الله بدیعی، مهدی خالدی، عطاء الله خرم، همایون خرم، داریوش صفوت، لطف الله مفخم پایان و …
صبا علاوه بر اینکه ادبیات کلاسیک ایران را به خوبی می شناخت، زبان انگلیسی را خوب می دانست و از ادبیات جدید ایران نیز اطلاع داشت.
این موسیقیدان بزرگ، آثار نیما و هدایت را می خواند و با نیما و شهریار روابط نزدیک داشت.
او با شهریار از ایام جوانی دوست و رفیق گرمابه و گلستان بود. این دوستی تا پایان عمر او دوام کرد و در زمان مرگ نیز شهریار بر بالین او حضور داشت.
صبا در 29 آذر ماه سال 1336 در سن 55 سالگی به علت ناراحتی قلبی چشم از جهان فروبست. آرامگاه صبا در ظهیرالدوله شمیران در خیابان دربند واقع شده که آن نیز در دست ویرانی است.
