تحریریه زندگی آنلاین- گروه کودک سالم
بیرون زدن شیر از دهان نوزاد
در چند ماه اول بعد از تولد، بسیاری از نوزادان مقداری از شیری را که خورده‌اند، از دهان‌شان بیرون می‌ریزند (این اتفاق هم در مورد شیر مادر و هم شیر خشک رخ می‌دهد) که به نظر می‌رسد وقتی بیشتر از حد نیاز شیر می‌خورند؛ شیر با بزاق دهان‌شان ترکیب می‌شود و افزایش حجم پیدا می‌کند.
پزشکان و متخصصان این وضعیت را استفراغ خوب می‌نامند، ولی برخی مواقع نیز نوزاد نیاز به درمان دارد. اگر این وضعیت او را اذیت نمی‌کند، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
چه چیزی باعث آن می‌شود؟
در کودکان خردسال و نوزادان ماهیچه بین معده و مری، هنوز نارس است و رشد کامل نکرده است و به همین دلیل مقداری از غذای خورده شده از این قسمت خارج می‌شود. در اغلب نوزادان این مشکل تا شش ماهگی برطرف می‌گردد و در برخی دیگر تا یکسالگی نیز ادامه دارد.
چگونه باید با آن مقابله کرد؟
اولا به فرزند خود فشار نیاورید که بیشتر از مقدار لازم شیر بخورد. بعد از شیر دادن نیز او را به مدت نیم‌ساعت به حالت صاف بنشانید و سعی کنید آروغ بزند.
در چه مواقعی باید از پزشک کمک بگیرید؟
اگر شیرخوار بسیار آزرده می‌شود و بی‌قراری می‌کند، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. ممکن است که او قلنج کرده یا گاز معده داشته باشد و یا از بیماری رفلاکس معده رنج ببرد. در این صورت نیاز به آزمایش و درمان بیشتر است.
بیماری رفلاکس مری – معده (GERD)
در این عارضه، مقداری از محتویات اسید معده از مری بالا می‌آید. این حالت با درد، زخم و حتی ممکن است با خونریزی همراه باشد. شیرخوارانی که به رفلاکس دچارند، زیاد استفراغ می‌کنند، همچنین هنگام دراز کشیدن احساس ناراحتی کرده و بسیار حساس هستند، به خصوص بعد از غذا خوردن. این نوزادان وزن کم می‌کنند و رشد کمی دارند و گاه به مشکلات تنفسی نیز دچار می‌شوند.
چه عاملی باعث رفلاکس می‌شود؟
رفلاکس نتیجه نارس بودن همان ماهیچه بین معده و مری است، اما در این وضعیت اسید معده باعث آسیب‌دیدگی مری شده و غذا خوردن به تجربه‌ای دردناک تبدیل می‌شود. نوزادان نارس که زودتر از زمان مقرر به دنیا می‌آیند، بیشتر دچار این بیماری می‌شوند. معمولاً علائم بیماری تا شش ماهگی برطرف می‌شود، ولی گاه تا 18 ماهگی نیز ادامه دارد.
چگونه با آن مقابله کنیم؟
همواره با حجم کم به نوزادتان غذا بدهید و تا 30 دقیقه بعد از غذا او را صاف نگه دارید و به شکمش فشار نیاورید. همچنین لباس‌های تنگ، مخصوصاً در نواحی اطراف شکم به او نپوشانید.
چه زمانی باید از پزشک کمک بگیریم؟
برخی از داروهای ضد اسیدی باعث التیام درد شیرخوار می‌شود. در این حالت ممکن است پزشک از شما بخواهد که هنگام خواباندن نوزاد سر او را بالاتر نگه دارید.
استفراغ
بیرون ریختن محتویات معده با فشار (هم مایعات و هم جامدات) و خارج شدن آنها از دهان را استفراغ می‌گویند. این اتفاق گاه با درد فراوان همراه است و نوزاد را اذیت می‌کند.
چگونه با آن مقابله کنیم؟
در طول چند ماه پس از تولد، استفراغ کردن میتواند در اثر عفونت ویروسی رخ دهد و میتواند با حالت تهوع، اسهال، تب و بی‌قراری نیز همراه باشد.
چگونه با آن مقابله کنیم؟
اگر شیرخوار برخی علائم ویروسی را بروز می‌دهد، حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. شیر مادر یا شیر خشک برای او مفید است. به کودک‌تان مواد جامد کمتری بدهید و اگر 6-4 ساعت بعد از استفراغ کردن، دیگر این اتفاق تکرار نشد، می‌توانید به او غذای جامد بدهید.
چه زمانی باید از پزشک کمک گرفت؟
معمولاً این وضعیت بعد از 24 ساعت برطرف می‌شود؛ در غیر این‌صورت با پزشک تماس بگیرید و علائم خاص مثل کم‌آبی بدن را به او بگویید. اگر استفراغ فرزندتان سبزرنگ است یا اینکه در آن رگه‌های خون دیده می‌شود هر چه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کنید.
اسهال
مدفوع بسیار شل و آبکی را که روزانه بیشتر از 8-6 بار اتفاق می‌افتد، اسهال می‌گویند که معمولا بعد از غذا خوردن تشدید می‌شود و بیشتر مربوط به کودکانی است که شیر مادر می‌خورند. تب، دل‌پیچه و استفراغ نیز اغلب با اسهال همراه است.
چه عاملی باعث بروز آن می‌شود؟
معمولا اسهال در اثر نوعی عفونت ویروسی ایجاد می‌شود و به سلول‌های روده آسیب می‌رساند و روی سیستم گوارش کودک اثر می‌گذارد. روتاویروس (Rotavirus) یکی از شایع‌ترین ویروس‌ها است، بنابراین توصیه می‌شود که شیرخواران واکسن آن را بزنند (در دو ماهگی).
چگونه با آن مقابله کنیم؟
پوشک فرزندتان را زود به زود عوض کرده و به وضعیت آب بدن او توجه کنید. معمولا بدن افرادی که دچار اسهال می‌شوند، کم‌آب می‌شود. به او بیشتر شیر بدهید (شیر مادر یا شیر خشک) برای کودکانی که می‌توانند غذاهای جامد بخورند، خوردن موز، برنج، نان و . . . توصیه می‌شود.
چه زمان باید از پزشک کمک بگیریم؟
اگر فرزند شما کوچک‌تر از شش ماه دارد، حتما در چنین مواقعی باید به متخصص مراجعه کنید. اگر دچار دل درد است یا اینکه معده‌اش متورم شده و در مدفوع‌اش رگه‌های خون و مواد مخاطی دیده می‌شود، هر چه سریع‌تر اقدام کنید.
یبوست
وقتی که عمل دفع از بدن به سختی و با فاصله زیاد انجام می‌شود و با درد توام است فرزند شما دچار یبوست شده است. در برخی از کودکان تعداد بیرون روی‌ها فقط هفته‌ای یک‌بار است، با این حال کیفیت آن نرم و روان است شیرخواران معمولا هنگام دچار شدن به وضعیت یبوست سرخ می‌شوند.
چه عاملی باعث بروز آن می‌شود؟
معمولا تغییر در برنامه غذایی باعث بروز یبوست می‌شود؛مثلا با آغاز خوردن غذاهای جامد یا از شیر گرفتن کودک یکی از عوارض کاهش میزان مایعات دریافتی بدن، یبوست است. یبوست زمینه ژنتیکی نیز دارد و ممکن است کودک این ویژگی را از والدینش به ارث برده باشد.
چگونه باید با آن مقابله کرد؟
با افزایش میزان مایعات دریافتی بدن کودک و افزایش مصرف فیبر، معمولا یبوست تا دو ماهگی برطرف می‌شود. آب سیب و گلابی در این زمینه بسیار موثر هستند. هنگام استفاده از غذاهای جامد از انواع پر فیبر استفاده کنید، مثل گلابی، هلو، زرد‌آلو، لوبیا، نخودفرنگی و غلات.
چه زمانی باید از پزشک کمک گرفت؟
اگر تغییر در برنامه غذایی موثر واقع نشد حتما به پزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز از مسهل استفاده کند؛ اما به او روغن معدنی و مسهل‌های قوی ندهید؛ چرا که میتواند کودک شما را در وضعیت بحرانی قرار دهد. همواره با پزشک فرزندتان در ارتباط باشید. به خاطر داشته باشید در صورت دیدن لکه‌های خون در مدفوع، استفراغ و ناراحتی بیشتر کودک، هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.