غریزه‌ی جنسی یکی از غرایز مهم انسان است تلاش برای ارضای درست و مناسب آن نه تنها مذموم و ناپسند نیست بلکه بسیار ضروری و پسندیده نیز می باشد. غریزه جنسی نباید خاموش و سرکوب شود بلکه از طریق آموزش صحیح باید مهار شود.
اگر پدر و مادر وظیفه ی خود را در مورد آموزش امور جنسی به درستی انجام ندهند کودکان و نوجوانان با دوستان خود درباره امور جنسی گفتگو خواهند کرد یا به مشاهده فیلم ها و مطالعه کتب و مجلاتی در این زمینه می پردازند که ممکن است حاوی اطلاعات نادرست و گمراه کننده باشد و به ایجاد ناراحتی ها و اختلالات گوناگون بیانجامد. متاسفانه گروهی از پدر و مادرها به دلایل متعدد از جمله احساس شرم یا نگرش منفی به امور جنسی نمی خواهند در این زمینه با کودکان و نوجوانان به گفتگو بپردازند ضمنا در آموزش امور جنسی، صرف ارایه اطلاعات جنسی به کودک و نوجوان کفایت نمی کند، بلکه رفتار و نگرش پدر و مادر نسبت به امور جنسی در تاثیر آموزش اهمیت بسزایی دارد. ( مثلا پدر و مادرهایی که خوددروغ می گویند با آموزش تنها نمی توانند فرزندان صادقی پرورش دهند.)
عده ای از پدر و مادران معتقدند که آموزش امور جنسی از وظایف اصلی مدرسه است و منتظر می مانند تا کودک به مدرسه رود و در آن جا اطلاعاتی در این زمینه کسب کند پدر و مادر باید بدانند که برای آغاز آموزش جنسی سن مشخص و ثابتی وجود ندارد واگذار کردن این مساله به مدرسه و تا آن موقع صبر کردن ممکن است جایز نباشد، بهترین زمان برای پاسخگویی به پرسش های آنان درباره امور جنسی زمانی است که کودک برای اولین بار پرسش را مطرح می سازد. البته این کار مستلزم ایجاد زمینه برای بیان مسایل مختلف از سوی کودک می باشد.
پاسخ باید بدون احساس شرم و گناه و در عین حال خلاصه و صادقانه ارایه گردد اگر پدر و مادر پاسخ درستی به کودکان ندهند چنین می پندارند که حتی بحث درباره امور جنسی مجاز نیست و اصولا موضوعی که با امور جنسی مرتبط باشد کثیف و نابجاست. چنین برداشتی می تواند مبنای مشکلاتی در آینده بشود، پدر و مادر و معلمان باید به خاطر داشته باشند که آموزش امور جنسی به طور تدریجی و هماهنگ با رشد کودک و نوجوان انجام می گردد و شتاب و کندی در اجرای آن کار نادرستی است. پاسخ ها باید در حد پرسش های کودک و نوجوان باشد و فراتر از پرسش ها پاسخی داده نشود، کودکان در دوره پیش دبستانی نسبت به خصوصیات جسمانی خود و پی بردن به تفاوت های جنسی بین دختر و پسر کنجکاوند. پدر و مادر نباید لخت در برابر کودک ظاهر شوند. چنان چه به هنگام تعویض لباس زیر کودک بر حسب تصادف وارد اتاق شود نباید بر کودک فریاد کشید بلکه بهتر است فورا لباس خود را پوشید. کودک نسبت به اعضای بدن و عملکرد آن کنجکاو است در این وضع توجه او به آلت تناسلی و دستگاه جنسی خود معطوف می گردد و احتمالا از دست کاری آن لذت می برد. در چنین حالتی درست ترین روش این است که پدر و مادر با کودک درست مثل زمانی که با گوشش بازی می کند رفتار کنند. همان طور که به کودک گوشزد می کنند با گوشش بازی نکند زیرا زخم می شود و یا دستش ممکن است آلوده شود.
باید به کودکی که با آلتش بازی می کند نیز بگویند این کار را نکند زیرا آلت برای بازی نیست بلکه برای خروج ادرار است می باشد. مهم آن است که پدر و مادر باید با همان لحن و بیانی تذکر دهند که در مواردی دیگر اشتباهات کودک را به او گوشزد کرده اند. در مورد دختر بچه ها نیز پدر و مادر باید به همین منوال عمل کنند گاهی مواقع دختران خردسال به علت خارش دستگاه جنسی خود را دستمالی می کنند. در این مورد باید دستگاه جنسی به خوبی شستشو داده شود و اگر خارش برطرف نشد حتما به پزشک مراجعه کند. اگر کودکی در سنین 3 تا 5 سالگی پرسید " بچه از کجا می آید" بهتر است به او گفته شود از " شکم مادر".
کودک ممکن است از مادر بپرسد " بچه چگونه از شکم مادر بیرون می آید" مادر جواب خواهد گفت " زمانی که بچه در داخل شکم به اندازه کافی بزرگ می شود و قادر است در خارج از شکم مادر زندگی کند آن وقت مادر به بیمارستان می رود تا به کمک پزشک بچه از شکم مادر بیرون آورده شود."
کودکان در سنین دبستان نیز به کنجکاوی های خود درباره امور جنسی ادامه می دهند در این دوره کنجکاوی ها به زندگی زناشویی، اعضای جنسی و ارتباط با جنس مخالف معطوف می شود. پدر و مادر و مربیان با بحث های دوستانه و نظارت و کنترل دقیق رفتارها و رفت و آمدهای کودک باید شیوه های صحیح برخورد با امور جنسی را به کودک آموزش دهند. کودک هم چنین در پایان دوره دبستان باید توسط پدر و مادر با تغییرات جسمانی و روانی دوره بلوغ آشنا شوند تا به هنگام وقوع آن دچار دلهره و نگرانی نگردند.
دختران معمولا در حدود 10 تا 11 سالگی به سن بلوغ می رسند در حالی که سن بلوغ در پسران حدود 13 تا 14 سالگی است. دحتر اولا باید با عادت ماهانه آشنا شود و بداند به هنگام بلوغ چه تغییراتی از نظر جسمانی و روانی در او پدید می آید مادر باید با دخترش درباره عادت ماهانه به طور خیلی ساده و مختصر صحبت کند زیرا کودک بالغ نشده به خوبی نمی تواند جزییات بحث را بفهمد بهتر است به او گفته شود " معمولا در سنین 10، 11 سالگی بر اثر رشد جسمانی از دستگاه جنسی ماهانه مقداری خون خارج می شود که به آن عادت ماهانه می گویند. در این زمان برای حفظ بهداشت باید از دستمال کاغذی استریل شده استفاده شود. دوره قاعدگی معمولا سه تا هفت روز به طول می انجامد".
توصیه می شود درباره عادت ماهانه مادر با دخترش صحبت کند و پدر با فرزند پسر درباره خصوصیات دوره ی بلوغ، نظیر رویاهایی که با انزال همراه است به گفتگو بنشینند. تمام گفتگوهایی که بین پدر و مادر و فرزندان در مورد امور جنسی انجام می شود مستلزم این رابطه صمیمی و دوستانه از دوران کودکی می باشد.
برگرفته از کتاب توصیه های بهداشت روانی در زمینه مسایل کودکان و نوجوانان.
نوشته دکتر ید ا... زرگر
> منبع: بهداشت روان، شماره 27
