جزیره بیضی شکل با مساحت 89.7 کیلومتر مربع و با طول 15.6 و عرض 7 کیلومتر ، در جنوب غربی بندرعباس و در میان آب های نیلگون خلیج فارس واقع شده است.
از تاریخ کیش در زمان پیش از اسلام اطلاعات دقیقی در دست نیست. تنها منبع قابل اعتنا در این زمینه نوشته‌های نیارخوس دریاسالار یونانی است که در سال 325 قبل از میلاد به فرمان اسکندر مامور شد سفری اکتشافی را در سواحل دریای عمان و خلیج فارس انجام دهد.[کیش؛ سرزمینی برای دمی استراحت]
نوشته‌های نیارخوس دلالت برآن می‌کند که وی جزیره کیش یا اراراکتا را در قرن چهارم پیش ازمیلاد مورد بازدید قرار داده است.
مشخصاتی که وی ارایه می‌دهد با مشخصات جزیره کیش انطباق دارد. به طوریکه نیارخوس می‌نویسد در این جزیره بوستان‌ها و نخلستان‌های فراوانی وجود داشته است. در دوره هخامنشیان، کیش مرکز عمده صید مروارید بین‌النهرین و هندوستان بود و بازرگانان بزرگ دنیا به این جزیره رفت و آمد داشتند.
دوران عظمت و شکوفایی تاریخ کیش از قرن چهارم هجری، پس از وقوع زلزله در سیراف آغاز شد. پس از آن که بندر سیراف از رونق افتاد تورانشاه به کمک حکام محلی بنی‌قیصر در این جزیره بندرگاهی ایجاد کرد و به عمران و آبادانی آن همت گماشت و کیش را به مرکز عمده بازرگانی خلیج‌فارس تبدیل نمود.
در دوره اتابکان‌فارس اهمیت کیش به حدی بود که والی خلیج‌فارس در این جزیره سکونت داشت و برتمام جزایر خلیج‌فارس و دریای عمان حکومت می‌کرد. طبق نوشته های سیاحان و تاریخ نویسان، در این دوره درآمد کیش بابت عشریه کشتی‌های تجاری مبالغ بسیار قابل توجهی بوده است.
از شواهد و قراین چنین پیداست که در عصر غزنویان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان و مغول جزیره کیش در اوج شکوفایی و رونق و مرکز بازرگانی خلیج‌فارس بوده است. مورخینی نظیر قزوینی، فضل‌الله بن‌عبدالله شیرازی، ابن بطوطه و حمدالله مستوفی که در این دوره از کیش دیدن کرده‌اند همگی از عظمت، آبادانی و زیبایی کیش سخن گفته‌اند. بنابر نوشته‌های مورخین، نام کیش در دوره ایخانیان مغول پیوسته با اسامی ولایات معتبری چون بغداد، شیراز، بحرین و هندوستان آورده می‌شده و پیوسته پیشوند دولتخانه قبل از عنوان کیش ذکر می‌شده است. علاوه بر این، ویرانه‌های به جا مانده از شهر حریره در قسمت شمال جزیره نیز از عظمت جزیره کیش در آن دوران حکایت می‌کند.
هوشمندانه سفر کنید و برای رزرو هتلهای کیش ، ایران هتل آنلاین در کنار شماست.
اهمیت استراتژیک کشور ما به عنوان شاهراه ارتباطی شرق و غرب و نیز موقعیت ویژه کیش در خلیج‌فارس همواره مورد توجه کشورهای دیگر بوده است. تحولات اقتصادی اروپا در سده‌های پانزدهم و شانزدهم میلادی، اروپایی‌ها و از جمله پرتغالی‌ها را متوجه بازارهای مشرق زمین نمود. در اوایل قرن شانزدهم میلادی پرتغالی‌ها به منظور تسلط بر بازارهای تجاری هندوستان، عربستان و ایران و با هدف گسترش قلمرو مستعمراتی خویش کشتی‌های جنگی و بازرگانی خود را به اقیانوس هند گسیل داشتند.
جزیره کیش
در سال 1912 هجری برابر با 1506 میلادی آلفونس آلبوکرک دریاسالار مستعمره جوی پرتغالی با ناوگانی شامل 14 ناو جنگی دریای عمان و خلیج‌فارس را درنوردید و پس از آن که مسقط و چند بندر دیگر را به آتش کشید در برابر شهر هرمزلنگه انداخت و از امیر هرمز و کیش خواست که خود را تسلیم و از شاه پرتغال اطاعت نماید. این درخواست پذیرفته نشد و پرتغالی‌ها هرمز و گمبرون را را تصرف کردند، سرنوشت کیش دگرگون شد و عصر انزوا و سکون آغاز گردید.
علت این امر این بود که اهمیت استراتژیک جزیره هرمز به واسطه قرار داشتن بر دهانه خلیج‌فارس از نظر پرتغالی‌ها به مراتب بیشتر از جزایر داخل خلیج‌فارس و از جمله جزیره کیش بود و هرمز می‌توانست وظیفه دفاع در مقابل یورش و مهاجمین دیگر را به شایستگی انجام دهد.
پرتغالی‌ها تا دوره صفویه در کیش حضور داشتند و متاسفانه جز غارت و ویرانی اثر دیگری از خود بر جای نگذاشتند، تا این که بالاخره شاه عباس صفوی پس از فارغ شدن از جنگ عثمانی‌ها به آزاد ساختن بحرین، هرمز و کیش از تسلط بیگانگان همت گماشت.
با این همه هنگامی که در دهه سوم قرن هفدهم میلادی جزیره هرمز و دیگر جزایر و بنادر ایرانی خلیج فارس، به ایران بازگشت، نه تنها از اهمیت کیش بلکه حتی از اهمیت جزیره هرمز نیز کاسته شد و جای آن را موقعیت جغرافیایی واقتصادی قابل توجه بندر جدید التاسیس عباس گرفت. در این دوران کیش جزیره‌ای نیمه متروک و منزوی بود و حتی در دوره‌هایی به جایگاه دزدان دریایی خلیج‌فارس بدل شد.
کیش در دوران ناصرالدین شاه به عنوان تیول به قوام الملک شیرازی – یکی از ایل سالاران متنفذ فارس واگذار شد و او نیز آن را با مبلغ 25000 تومان به محمدرضا خان سطوت الممالک بستکی حاکم لنگه فروخت. جزیره کیش تا دوره پهلوی چندین بار خرید و فروش شد تا این که در سال 1340 خورشیدی دکتر منوچهر اقبال، این جزیره را به مبلغ 9 میلیون ریال از ورثه محمدرضا‌خان سطوت الممالک بستکی خریداری کرد.
در سال 1349 جزیره کیش مورد بازدید هیات‌های کارشناسی ایران و آمریکا قرار گرفت و با توجه به موقعیت جغرافیایی و استراتژیکی مناسب، به عنوان یک مرکز بین المللی توریستی – تجاری مورد توجه قرار گرفت. به منظور جلب جهانگردان به این جزیره و تامین آسایش و رفاه آنان، در مهر 1351 سازمان عمران کیش به ثبت رسید. سازمان عمران کیش طرح منطقه توریستی جزیره کیش را با الگو قراردادن جزایر هاوایی و کرانه‌های جنوبی دریای مدینترانه، با هزینه زیادی آغاز کرد و تا پیش از انقلاب فاز اول آن را به همراه بخشی از فاز دوم به اجرا درآورد. با پیروزی انقلاب اسلامی روند فعالیت‌های سازمان عمران متوقف شد.
در اسفند ماه 1358 شورای انقلاب از حقوق و عوارض گمرگی در جزیره کیش عملا سرفصل جدیدی را در جهت شروع فعالیت‌های تجاری و رونق منطقه محروم جنوب کشور گشود. اما مشکلات سال‌های پس از انقلاب موجب شد که این لایحه قانونی تا سال‌ها به اجرا در نیاید. تا این که در تیر 1368 هیات وزیران در خصوص ورود و خروج کالا و نیز صادرات مجدد و تولید برای صادرات، جزیره کیش را به عنوان منطقه کاملا آزاد تجاری – صنعتی ثبت و اعلام کرد و از این تاریخ به بعد فعالیت‌های اقتصادی مجددا در جزیره کیش شروع شد.
بالاخره در سال 1371 با تاسیس سازمان منطقه آزاد کیش این جزیره جانی تازه گرفت و دوران توسعه سریع کیش آغاز شد.
برای آنانی که در جست وجوی بقایایی از تاریخ کهنسال کشور ما هستند، برای دوستداران دریا، خشکی، طلوع و غروب، کیش حرفی برای گفتن دارد.
کیش در قرن‌های پنجم تا هفتم هجری در اوج آبادانی و رونق بوده است. علاوه بر شهادت مورخین و سیاحان ایرانی و عرب، وجود بقایای شهر تاریخی حریره گواه بر این است که کیش در دوره‌های ایلخانیان، تیموریان و اتابکان پارس، جزیره‌ای آباد، شهری زیبا و یکی از مراکز عمده تجاری منطقه بوده است.
جزیره کیش با 90 کیلومتر مربع مساحت یکی از زیباترین جزایر خلیج فارس است که در 18 کیلومتری کرانه جنوبی ایران واقع شده است.
کیش از طبیعتی زیبا و منحصر به فرد بر خوردار است. سواحل آرام با ماسه‌های مرجانی آب زلال دریا که شفافیت کم نظیر آن، امکان مشاهده انواع آبزیان را در عمق چند متری مقدور می‌سازد.
پوشش گیاهی مناسب و سر سبز و باطراوت این جزیره به ویژه در 7 ماه از سال چشم‌اندازی زیبا و تماشائی به آن بخشیده است که سالانه حدود یک میلیون نفر از دوستداران طبیعت و دریا را به سوی خود جلب می‌کند.
مساجد کیش:
کیش دارای 7 مسجد و حسینیه است، مسجد امیر(ع)، مسجد خاتم الانبیاء و مسجد نور از بزرگترین مساجد کیش هستند.
مسجد خاتم الانبیاء (ص) که مناره‌های آن سر به آسمان کشیده و رو به سوی دریا دارد در منطقه سفین، سمت شمال غربی جزیره واقع شده و از مهمترین بناهای مذهبی کیش به شمار می‌آید و نمازهای جماعات و جمعه در این محل برگزار می‌شود.
مسجد امیرالمومنین (ع) دارای بافت معماری بسیار قدیمی است و در سال 1370 توسط سازمان میراث فرهنگی ایران بازسازی شده و در منطقه ماشه واقع می‌باشد.
از دیگر مسجدهای زیبا و قدیمی کیش مسجد جامع نور می‌باشد که سبک معماری آن ترکیبی از هنر ایرانی و اسلامی است. این مسجد در منطقه سفین واقع شده و متعلق به مسلمانان اصل سنت است.
آثار باستانی جزیره:
کیش در روزگارانی بسیار دور منطقه آبادی بوده و یکی از قطب‌های تجارت میان چین و اروپا و شمال آفریقا بوده است.
گرچه هنوز بررسی‌های باستان شناسی وسیعی در نقاط مختلف جزیره به عمل نیامده، اما در هر گوشه جزیره می‌توان آثاری از گذشتگان را مشاهده کرد که هر کدام یادآور دوران مجد و عظمت این جزیره بوده است.
در جریان فعالیت‌های عمرانی جزیره کیش و در برخی از پژوهش‌های باستان شناسی محدود گذشته آثاری در سطح جزیره پیدا شده است که ارزش فراوانی دارد و مجموعه جذابی را تشکیل می‌دهد که بخشی از آن در ساختمان کانون هنر در معرض بازدید عموم قرار دارد.
سکه‌های ایرانی و خارجی مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی، ظروف مسی، مفرغی و سفالین، سنگ نوشته‌های اوایل دوره اسلامی (به خط کوفی)، سنگ قبر و یک عراده توپ از جمله آثاری هستند که در معرض دید قرار دارند.
عملیات اکتشافی باستان‌شناسی بقایای شهر تاریخی جزیره در سه مجموعه مجزا انجام شده است:
خانه اعیانی:
خانه اعیانی یادآور خانه‌های چندخانوار قدیمی در داخل فلات ایران و در شهرهایی چون یزد، اصفهان و کاشان است و یکی از نمونه‌های قدیمی مسکن جمعی در حاشیه خلیج فارس محسوب می‌شود.
علاوه بر وسعت خانه و همچنین فضاهای مختلف و متنوع آن، کاشی‌های ستاره‌ای شکل که در این خانه به دست آمده است، همانند کاشی‌هایی که زینت بخش بناهای مهم ایلخانی ایران همچون تخت سلیمان و سلطانیه به کار رفته است.
بخش کارگاهی و صنعتی:
این مجموعه درست در کنار دریا ساخته شده و دارای معماری و فضاهای ناشناخته‌ای است.
مجموعه کانال‌های افقی و زیرزمینی و چاه‌های متعدد در گوشه و کنار، مجموعه بسیار جالب و نادری را تشکیل می‌دهد که هنوز عملکرد آن‌ها روشن نیست، اما به نظر می‌رسد که ارتباط مستقیم، با فعالیت‌های صیادی (صید ماهی، مروارید و مرجان) داشته و برای دسترسی آسان‌تر به دریا احداث گردیده است.
مجموعه حمام:
شامل حمامی است با صحن‌های متعدد و حصار آن به مساحت تقریبی 500 مترمربع. سربینه و گرمخانه و تون حمام در جنوب بخش ذکر شده قرار گرفته و توسط راهرو سرپوشیده‌ای از آن جدا شده است.
شهر زیرزمینی کاریز:
قنات کیش بیش از 2500 سال قدمت دارد و از آب شیرین قابل شرب ساکنان جزیره را تامین می‌کرده ولی اکنون به یک شهر زیر زمینی شگفت انگیز بدل شده که بیش از 10000 متر مربع وسعت دارد.
شهر زیر زمینی کاریز در فاز یک شامل غرفه‌های صنایع دستی ایران و جهان، رستوران سنتی و جدید، موزه سالن آمفی‌تئاتر سالن کنفرانس، گالری‌های هنری است.
شهر کاریز در عمق 16 متری زیر زمین قرار دارد. سقف آن 8متر ارتفاع و بیشتر سقف آن مملو از سنگواره، صدف و مرجان‌هایی است که با نظر کارشناسی 270 تا 570 میلیون سال قدمت دارد و تک تک آن شناسایی و دارای شناسنامه رسمی است.
کارگزاران شهر زیر زمینی بر این باورند که دو ویژگی کاریز را در فهرست ابنیه جهانی درخواهد آورد.
خاک‌های برداشت شده از کاریز دارای خواص درمانی زیادی است که در گل درمانی استفاده‌های فراوان خواهد داشت.
آب انبارهای سنتی:
در جزیره کیش، مانند بسیاری از نقاط کم آب کشور، در دهه‌های گذشته از آب انبارهای مخصوصی برای ذخیره آب‌های حاصل از نزولات آسمانی استفاده می‌شد.
این آب انبارها در انتهای آبگیرهای طبیعی در عمق زمین در جزیره کیش، مانند بسیاری از نقاط کم آب کشور، در دهه‌های گذشته از آب انبارهای مخصوصی برای ذخیره آب‌های حاصل از نزولات آسمانی استفاده می‌شد.
کشتی یونانی:
در غرب جزیره و در نزدیکی مجتمع غروب کیش، یک کشتی عظیم الجثه در سواحل نیلگون کیش جا خوش کرده است که به کشتی یونانی معروف است.
کشتی یونانی از نظر تاریخی قدمت و اهمیت چندانی ندارد. این کشتی در 4 مرداد سال 1345 که از بندر امام خمینی (ره) عازم یونان بوده است به گل نشست و 80 روز تلاش اورینوکو، یدک‌کش هلندی برای بیرون کشیدن این کشتی به ثمری نرسید.
سواحل کیش:
خاک کیش ساختار مرجانی دارد و با رنگ نقره فام در زیرآفتاب از درخشندگی خیره‌کننده‌ای برخوردار است.
آب دریا در ساحل این جزیره شفاف و روشن است و تا فاصله‌ای دور می‌توان کف دریا را به راحتی تماشا کرد.
کیش به نسبت وسعت خود دارای یکی از وسیع ترین سواحل است و در دنیا کمتر ساحلی را می‌توان یافت که به وسعت سواحل کیش قابل استفاده باشد.
ماهی‌های تزیینی و بسیار زیبا که در آب‌های حاشیه کیش غوطه‌ور هستند و وجودشان را از تماشاگران پنهان نمی‌کنند، از جاذبه‌های استثنایی کیش به حساب می‌آیند. در عین حال مرغوب‌ترین ماهی‌های خوراکی کشور نیز در همین سواحل صید می‌شود.
ساحل کیش از کم خطرترین سواحل دنیاست. آب‌های ساحلی کیش فاقد کوسه خطرناک بوده و استفاده از آب دریا کاملا بی‌خطر است.
کوسه‌هایی که بعضا در ساحل کیش دیده می‌شوند از ماهی‌های کوچک تغذیه می‌کنند و برای شناگران خطری ندارند.
ساحل کیش از آن نوع سواحل استثنایی است که هم در فصل سرد و هم در فصل گرم برای مسافران قابل استفاده می‌باشد و امکان ورزش‌های دریایی در آن فراهم شده است.
جاده جهان:
جاده جهان به صورت یک جاده کمربندی، جزیره کیش را احاطه کرده است. در سرتاسر طول این جاده 25 قطعه زمین به استان‌های کشور واگذار شده است تا در آن آثار هنری، مصنوعات و تولیدات خود را به نمایش گذارند.
جاده جهان نمادی از ارتباط فرهنگ‌های مختلف ایران و جهان است. این جاده امکان ارتباط با طبیعت بکر جزیره را در سمت‌های جنوبی و غربی فراهم آورده است.
دوستداران مناظر طبیعی می‌توانند چشم اندازهایی از دریا، ساحل، پوشش گیاهی و حیات جانوری متنوع جزیره را در سرتاسر طول جاده مشاهده کنند.
جاده جهان شب‌ها چون کمربندی نگین جزیره را در میان گرفته است و تمامی پهنای جزیره را در دیدرس مسافرانی که با پروازهای شبانه به منطقه می‌رسند، قرار می‌دهد.
آکواریوم، حیات در دریا:
خلیج فارس از حیات آبزی بسیار متنوعی برخوردار است. سیاحتگران در هر گوشه ساحل، می‌توانند انواع ماهیان و دیگر آبزیان را که برخی از آن‌ها بسیار عجیب به نظر می‌رسند، در داخل آب‌های شفاف تماشا کنند.
در آکواریوم کیش که در ساختمان کانون هنر قرار دارد انواع مختلفی از آبزیان زیبا و شگفت‌انگیز خلیج فارس نگهداری می‌شود.
برای کسانی که امکان غواصی در زیر آب و دیدن ماهی‌های رنگارنگ زیبا را در محیط طبیعی خود ندارند، دیدار از آکواریوم می‌تواند به یادماندنی و خاطره انگیز باشد.
نمایشگاه خزندگان:
در این نمایشگاه بیش از 100 گونه خزنده از خانواده مارسانان به نمایش گذاشته شده است.
مارهای عظیم بوا، پیتون آفریقا و آمازون، سوسمار ایگوانه ماداگاسکار، عقرب سیاه امپراتور آفریقا، مار پرنده تایلند، عنکبوت‌های بزرگ و پرنده‌خوار برزیلی نمونه‌هایی از این گونه خزندگان هستند.
مجموعه موجودات تاکسیدرمی شده:
تاکسیدرمی روشی برای نگهداری از کالبد موجودات زنده با حفظ ظاهر طبیعی آن‌هاست.
در دانشگاه کیش صدها نمونه از موجوداتی نظیر پرندگان، خزندگان، سخت‌پوستان و موجودات دریایی خلیج فارس و جزیره کیش تاکسیدرمی شده و در معرض دید علاقمندان قرار دارد.
منطقه جنگلی کیش:
منطقه جنگلی کیش در جنوب شرقی جزیره قرار دارد. این جنگل مصنوعی که اغلب درختان آن در سال 1371 کاشته شده اند، حدود 600 هکتار وسعت دارد.
آکاسیا، درمان عقرب، اوکالیپتوس، ابریشم مصری، کهور، کنار، لور، گز، خرما و تمرهندی انواع درختان موجود در منطقه جنگلی است.
روستای باغو:
باغو از آبادی‌های قدیمی کیش است که در جنوب غربی جزیره قرار دارد. در حال حاضر، این آبادی جز چند خانوار دامدار، سکنه دیگری ندارد. در بین بومیان، حاصلخیزی این منطقه زبانزد است.
در این منطقه بیشه انبوهی از انواع درختان بومی به چشم می‌خورد که در آن میان، مجموعه درختان کهنسال لور زیبایی چشمگیری دارد.
بوستان آهوان:
این بوستان با 2 هکتار مساحت در انتهای خیابان فردوسی جزیره قرار دارد و دارای 17 قفس برای نگهداری از انواع حیوانات می‌باشد.
شیر، آهو، روباه، شغال، میمون، گوزن، و انواع پرندگان در بوستان آهوان نگهداری می‌شوند.
آهوها برخلاف سایر حیوانات که در قفس نگهداری می‌شوند به صورت آزاد در این بوستان زندگی می‌کنند. همچنین در این بوستان، وسایل بازی کودکان نیز نصب شده است.
نخلستان‌های کیش:
پرورش نخل در کیش از سابقه دیرینه‌ای برخوردار است. اغلب جهانگردانی که در سده‌های گذشته از کیش دیدار کرده‌اند به وجود نخلستان‌های انبوه در این جزیره اشاره کرده‌اند.
باغ بهشت تنها نخلستان به جای مانده از دوره‌های گذشته است که در غرب محله سفین واقع شده و از جمله زیباترین نخلستان‌های کیش است که به ویژه در هنگام غروب آفتاب چشم اندازی زیبا و تماشایی دارد.
ورزش‌های دریایی در کیش:
یکی از امتیازات کیش، سواحل زیبا و آرام آن است و تقریبا همه نقاط آن در سرتاسر جزیره برای شنا و انواع ورزش های دریایی مساعد است.
وجود سوابق طولانی و تاریخی مردم این دیار در صید مروارید و ارج و منزلت دریا و دریانوردی در فرهنگ مردم خطه جنوب ایران در کنار موقعیت مساعد طبیعت و دریا در کیش موجب شده است که برنامه توسعه ورزش های دریایی با سرعتی به مراتب بیش از آن چه انتظار می‌رفت مورد استقبال واقع شود و با موفقیت به مرحله اجرا درآید.
در کیش علاوه بر امکانات پراکنده در سرتاسر سواحل جزیره، دو مجموعه کامل با انواع تجهیزات و وسایل پیشرفته برای تفریح و ورزش‌های دریایی در اختیار علاقمندان قرار دارد.
آموزش غواصی:
غواصی در سواحل کیش به دلیل مرجانی بودن جزیره و شفافیت آب دریا که امکان تماشای انواع آبزیان زیبا و منحصر به فرد این منطقه را میسر می‌سازد جاذبه فراوانی برای گردشگران و شهروندان کیش دارد.
دو مرکز در باشگاه ورزش‌های دریایی کیش و اسکله تفریحی خدمات و آموزش‌های لازم همراه با کلیه تجهیزات و امکانات (لباس مخصوص، کپسول هوا و. . . ) را در اختیار علاقمندان به غواصی قرار می‌دهند.
