۲۵ فیلم پرمخاطب برتر با بزرگ‌ترین باکس آفیس در قرن بیست‌ویکم

این لیست “بهترین‌ها” نیست، این‌یکی بر اساس آمار است. درحالی‌که قرن بیست‌ویکم 17 ساله می‌شود 25 فیلم برتر با بزرگ‌ترین باکس آفیس تا به امروز را بررسی می‌کنیم.
لیست شگفت‌انگیز زیر را ببینید که مانند هیچ برهه‌ای از زمان‌های گذشته در تاریخ تجارت فیلم نیست. (ما از مجموع‌های تطبیق یافته برای در نظر گرفتن قیمت‌های متغیر بلیت استفاده کرده‌ایم.) در اینجا به نکاتی می‌پردازیم که از آن آموختیم:
بسیاری از فیلم‌های برتر تاریخ سینما در قرن بیست‌ویکم تولیدشده‌اند25 فیلم از لیست 100 فیلم پرفروش تاریخ در 16 سال اول قرن حاضر تولیدشده‌اند. از سال‌های 1984 تا 2000، دوره‌ای که تولید فیلم‌های پرمخاطب و پخش گسترده‌ی فیلم‌ها را تکمیل کرد، 17 فیلم در این لیست وجود دارد؛ بنابراین قرن بیست‌ویک، عصر فیلم‌های بزرگ بوده است.
اما به طرز عجیبی اولین جایگاه‌های مربوط به فیلم‌های قرن حاضر در لیست پرفروش‌ترین‌ها، رتبه‌ی یازدهم: «جنگ ستارگان: نیرو برمی‌خیزد» Star Wars: The Force Awakens و رتبه‌ی چهاردهم: «آواتار» Avatar است. (اینجاست که تطبیق دادن اهمیت پیدا می‌کند — بدون تطبیق، ده فیلم پرفروش اول مربوط به سال‌های 1997 به بعد هستند که کاملاً واقعیت را وارونه نشان می‌دهد.)
و این الگو ادامه پیدا می‌کند: دو فیلم از 20 فیلم اول، هشت فیلم از 50 فیلم اول. فیلم‌های اخیر بیشتر در بین جایگاه‌های 51 تا 100 قرار می‌گیرند.
در دهه‌های گذشته معمول بود که هرچند سال یک‌بار یکی از فیلم‌ها فراتر از بقیه ظاهر شود، مانند «بربادرفته» Gone With the Wind، «ده فرمان» The Ten Commandments و «اشک‌ها و لبخند‌ها» The Sound of Music. حالا ترجیح بر این است که فیلم‌های کمتری فروش بیشتر داشته باشند. این باعث می‌شود تا تنها فیلم‌های نادری بتوانند بسیار بالاتر از سایرین فروش داشته باشند. («تایتانیک» Titanic جدید‌ترین آن‌هاست که در لیست پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ، در جایگاه پنجم قرار می‌گیرد؛ تنها فیلمی از 1982 تاکنون که به جمع ده فیلم برتر راه‌یافته است.)
مقاومت در برابر مجموعه فیلم‌ها بیهوده استاز بین 25 فیلم برتر، به‌جز 3 فیلم همگی مجموعه فیلم یا سریال هستند که بیش از یک عنوان دارند؛ و تنها چهار فیلم از بین آن‌ها اولین قسمت مجموعه‌ی خود بوده‌اند.
سه فیلم باقی‌مانده به‌زحمت تکی باقی‌مانده و مجموعه نشده‌اند. «آواتار» شاهد دومین قسمت خود در سال آینده خواهد بود؛ «دیو و دلبر» Beauty and the Beast ادامه‌ی بازآفرینی‌های دیزنی Disney از انیمیشن‌های کلاسیک خود است و «مصائب مسیح» Passion of the Christ قسمتی از بزرگ‌ترین مجموعه‌ای است که تابه‌حال به دست بشر ساخته‌شده است.
همه‌ی مجموعه‌ها مثل هم نیستند
چهار عنوان «جنگ ستارگان» سردمدار آن‌ها هستند و تمام آن‌ها که در این دوره ساخته‌شده‌اند، در بین 25 فیلم برتر هستند. تمام سه عنوان «ارباب حلقه‌ها» Lord of the Rings هم همین‌طور، البته این موضوع درباره‌ی سه‌گانه‌ی «هابیت» Hobbit که ادامه‌ی آن است صدق نمی‌کند.
هر دو عنوان «انتقام‌جویان» Avengers در لیست هستند، همچنین دو عنوان دیگر از مارول Marvel («اسپایدرمن» Spider-Man و «اسپایدرمن 2» Spider-Man 2). چهار عنوان از این برند قوی، مناسب به نظر می‌رسد: عمق موفقیت و تناوب عنوان‌های جدید احتمالاً تقاضا برای فیلم‌های بیشتر را کاهش می‌دهد. دی سی کمیکز D.C. Comics با دو عنوان «شوالیه تاریکی» Dark Night از کریستوفر نولان Christopher Nolan حضور دارد.چهار فیلم انیمیشن در این لیست وجود دارند، یک فیلم از دریم‌ورکس DreamWorks («شرک 2» Shrek 2) و سه فیلم از پیکسار Pixar («در جستجوی نمو» Finding Nemo و قسمت دوم آن «در جستجوی دوری» Finding Dory و «داستان اسباب‌بازی‌ 3» Toy Story 3). البته هر سه فیلم‌های چندقسمتی هستند. دیزنی Disney پخش‌کننده‌ی پیکسار Pixar با «منجمد» Frozen از قافله جا ماند.
عناوین تکی از «دزدان دریایی کارائیب» Pirates of the Caribbean، «پارک ژوراسیک» Jurassic Park، «هری پاتر» Harry Potter، «تبدیل شوندگان» Transformers و «عطش مبارزه» Hunger Games لیست 25 فیلم برتر را می‌بندند. هیچ‌کدام قسمت آغازین مجموعه نبودند و به‌جز «دنیای ژوراسیک» Jurassic World هرکدام چندین همراه در مجموعه‌ی خود از 2001 تابه‌حال داشته‌اند.
به طرز تعجب‌برانگیزی برخی اسامی بزرگ از این لیست جامانده‌اند. فیلم‌های «جیمز باند» James Bond (پدربزرگ فرمول موفقیت فیلم‌های امروزی و مجموعه‌ای همچنان قوی پس از 55 سال، بیش از نیمی از عمر تاریخ فیلم‌سازی)، هیچ‌کدام از هشت قسمت «سریع و خشن» Fast and Furious و یا فیلم‌های «گرگ‌ومیش» Twilight به بالاترین سطوح دست نیافتند. دو مورد اول به خاطر فروش بین‌المللی در جایگاه بهتری قرار دارند.
محدودیت‌های ژانری مصیبت‌بار است
اگر به دنبال عنوان‌های کمدی (حداقل به‌صورت فیلم بلند) هستید، قیدش را بزنید. پرفروش‌ترین فیلم سال 2000 «چگونه گرینج کریسمس را دزدید» How the Grinch Stole Christmas بود — که یک مورد نادر است. پرفروش‌ترین کمدی قرن حاضر «ملاقات با فاکرها» Meet the Fockers در سال 2004 است که 390 میلیون دلار فروش داشت — این سطحی است که «واندر وومن» Wonder Woman و «نگهبانان کهکشان بخش دوم» Guardians of the Galaxy Vol. 2 به این میزان اکران می‌شوند. «خماری» Hangover، «نیروهای آستین» Austin Powers و «ساعت شلوغی» Rush Hour همگی مدت‌هاست فراموش شده‌اند (با وجودی که همگی عناوینی در قرن بیست ‌و یکم داشتند).زن‌هایی که «واندر وومن» نیستند معمولاً مرکزیت عناوین رمانتیک هستند که محدودیت دارند؛ «بربادرفته» و «تایتانیک» (رتبه‌های اول و پنجم در تمام زمان‌ها) فیلم‌های شاهکاری بودند که هم خوشایند مردان و هم خوشایند زنان بود، همچنین «دکتر ژیواگو» Dr. Zhivago و فیلم‌های موفق گذشته، اما افراد کمی ممکن است به فکر بازآفرینی آن‌ها در حال حاضر بیفتند.

و درام‌ها — با وجودی که هرگز به این آسانی نمی‌توانستیم آن را معادل موفقیت بزرگ بدون وابستگی ژانری بدانیم («پدرخوانده» The Godfather، «جن‌گیر» The Exorcist، «داستان عشق» Love Story همگی ارزش آفرین بودند) درگذشته بسیار محبوب بودند. «دیوانه از قفس پرید» One Flew Over the Cuckoo’s Nest معادل 474 میلیون دلار فروش داشت. «نجات سرباز رایان» Saving Private Ryan در کمتر از 20 سال قبل بالای 400 میلیون دلار فروخت. «کریمر علیه کریمر» Kramer Vs. Kramer و «مرد بارانی» Rain Man هردو بالای 380 میلیون دلار فروش داشتند. آن روزها برای همیشه تمام‌شده‌اند.
دنیا، دنیای کمیک ‌پسند است
از 21 فیلم بلند غیر انیمیشنی که در این لیست هستند تنها «مصائب مسیح» در رویداد سالانه‌ی کامیک‌کان Comic-Con در سن دیه‌گوه غایب است. این به‌تنهایی گویای این واقعیت است که گستره‌ی محدودی امروزه به‌عنوان حوزه‌ی محبوب و پردرآمد در فیلم‌سازی مطرح است.
اسکار؟ کدام اسکار؟سه فیلم از پرفروش‌ترین فیلم‌های پرمخاطب این لیست برنده‌ی اسکار بهترین فیلم بودند («بربادرفته»، «اشک‌ها و لبخند‌ها» و «تایتانیک») در کنار 16 فیلم از 75 فیلم قبل از سال 2001 که همگی بزرگ‌ترین فیلم‌های تاریخ بودند. تنها یکی از 25 فیلم برتر بعد از 2000 («ارباب حلقه‌ها: بازگشت پادشاه» Lord of the Rings: Return of the King) چنین افتخاری دارد. زمانه عوض‌شده است.
بسیاری از کارگردان‌های کارکشته دیگر کارهای خوب ارائه نمی‌دهند
تنها جرج لوکاس George Lucas (با فیلم آخر «جنگ ستارگان» که عطف به قسمت اصلی این مجموعه در سال 1977، شد و «دیوارنویسی آمریکایی» American Graffiti) و جیمز کمرون James Cameron (با «تایتانیک» و «آواتار») هستند که فیلم‌هایشان در لیست 100 فیلم بزرگ تاریخ هم در قرن گذشته و هم در قرن حاضر وجود دارد. استیون اسپیلبرگ Steven Spielberg، بیشترین تعداد فیلم — شش فیلم — را در لیست دارد اما در قرن حاضر کاری که وارد این لیست شود ارائه نداده است.
دنیا، دنیای مردان سفیدپوست استویکی جنسن Vicky Jenson، یکی از کارگردانان «شرک 2» تنها نماینده‌ی زنان در لیست 25 فیلم برتر است و هیچ فرد دیگری وجود ندارد. (پتی جنکینس Patty Jenkins با «واندر وومن» به لیست 50 فیلم برتر قرن بیست‌ویک می‌پیوندد). هیچی فیلمی که کارگردان آن یک آفریقایی-آمریکایی‌تبار باشد حتی نزدیک ورود به این لیست هم نشد.
در میان فیلم‌های بلند غیر انیمیشنی، تنها آخرین عنوان، «عطش مبارزه: اشتعال» The Hunger Games: Catching Fire، است که بازیگر اصلی زن دارد. پنج فیلم از ده فیلم برتر تاریخ، «بربادرفته»، «اشک‌ها و لبخند‌ها»، «جن‌گیر»، «تایتانیک» و «دکتر ژیواگو» همگی بازیگر یا بازیگران اصلی زن دارند.
هیچ بازیگر اصلی آفریقایی-آمریکایی‌تبار به چشم نمی‌خورد. درحالی‌که هر دو گروه جایگاه نسبتاً بهتری در فیلم‌های اخیر دارند، لوکاس‌فیلم Lucasfilm («جنگ ستارگان: نیرو برمی‌خیزد» Star Wars: The Force Awakens)، مارول Marvel («اسپایدرمن: بازگشت به خانه» و «پلنگ سیاه» Black Panther) و مجموعه‌ی «سریع و خشن» پیشتازان راه همسان کردن نژاد‌های مختلف و انعکاس بهتر دنیای ما در این صنعت هستند.
استودیو‌ها فعلاً پول قابل‌توجهی (البته به قیمتی گزاف — به لحاظ هزینه، قرن حاضر از تمام دوره‌های گذشته بیشتر است) از تولید محصولات یکسان برای همه‌ی سلیقه‌ها و فرهنگ‌های بین‌المللی به دست می‌آورند؛ اما با نگاهی به این لیست مخاطب به فکر می‌رود که وقتی علاقه به این ژانرها افت پیدا کند که ناگزیر خواهد کرد، چه بر سر آن‌ها می‌آید. آیا کسی به فکر چگونگی گسترش عرصه‌ی تولید فیلم‌های پردرآمد و باکیفیت هست؟