شاید شما هم با جملاتی مانند : قدتان را تضمینی افزایش میدهیم و یا افزایش قد بدون جراحی و مشابه آن آشنا باشید ، مطالبی را که در ادامه میخوانید ، شما را بصورت کاملاً واقع بینانه از حقیقت رشد و بلندی قد آگاه می کند.
این مطالب شاید بازار بعضی از افراد سودجو را بهم بریزد.
عوامل اصلی رشد عبارتند از :
1- عوامل وراثتی ( ژنتیک )
2- تغذیه مناسب ( در دوران کودکی و پس از آن
3- فعالیت و ورزش کافی
4- خواب مناسب
عوامل وراثتی شامل ژنهائی است که شما از پدر و مادر به ارث برده و آنها از خانواده های قبلی یعنی نیاکان شما به ارث برده اند.
هیچگونه مدرک علمی دال بر اینکه اگر پدر و مادر شما کوتاه قد هستند آنگاه یقیناً شما نیز کوتاه قد خواهید شد ، وجود ندارد اما عموماً این مطلب صادق است که میانگین قد افراد خانواده شما حدود رشد طولی را تعیین میکند.باید بدانیم که عوامل وراثتی از آن دسته عواملی هستند که ما کنترل خاصی روی آنها نداریم ،پس ذهنمان را به خاطر آن مشغول نمیکنیم.اما سایر عوامل ارتباط مستقیم با عادات و رفتار ما دارند ، تغذیه مطلوب ، ورزش کافی و خواب مناسب می توانند با اراده ما تغییر نمایند و در حد مطلوب قرار گیرند.
●تغذیه مناسب:
الف : دوران کودکی ، با دقت به این نکته که اصلی ترین عامل رشد کودک یعنی IGF_1 در شیر مادر به اندازه کافی یافت میگردد لذا استفاده از شیر مادر در دوران شیرخوارگی باعث رشد بهتر کودکان میشود.
با دانستن اینکه شیر مادران حاوی قند و مواد غذایی کافی برای کودک است(به شرط آنکه خود مادر از تغذیه مناسب و رژیم غذایی مطلوب پیروی نماید )استفاده از مواد جانبی مانند آب قند و سایر مواد اضافی که ترشح هورمون رشد را مهار میکنند عمل درستی نیست،لذا مادامیکه مادر از شیر کافی برای تغذیه کودک برخوردار است بهتر است از مواد اضافی استفاده نشود.تغذیه در دوران کودکی و نوجوانی: در ابتدا باید بدانید که با توجه به فعال بودن کودکان و رشد سریع مغزی و اسکلتی آنان ،هیچگونه رژیم غذایی کم کالری یا لاغری برای آنها توصیه نمی شود ، به همین دلیل میباید کودکان را عادت داد تا از رژیم غذایی با کالری مناسب و پنج وعده در روز استفاده نمایند و از خوردن بیش از حد مواد شیرین یا تنقلات و مواد زائد خوداری نمایند.
تغذیه در دوران بلوغ: دوران بلوغ دوران تحول نوجوانان است،در این دوران افراد با سرعت بسیار زیادی تغییر می کنند.نقش تغذیه قبل از این دوران و ضمن آن بسیار حساس و تعیین کننده است لذا توصیه می شود تا برنامه غذایی این سنین را با کمک یک متخصص تغذیه تنظیم نموده و در صورت صلاحدید پزشک از مواد کمکی جهت تکمیل برنامه غذایی یاری جست.
●نکات مهم در تغذیه:
1-برنامه اصلی تغذیه (شامل پنج وعده غذایی) با فاصله هر 5/2 الی 3 ساعت باید تنظیم گردد، چرا که بدن در هر 3 ساعت نیاز به پروتئین و اسیدهای آمینه ضروری و کربوهیدرات مناسب برای حفظ متابولیسم دارد.
2-عموماً در طی یک روز فعالیت افراد بصورت زیر تقسیم میگردد.
7 صبح شروع فعالیت
افزایش فعالیت تا ساعت 1 ظهر
تثبیت فعالیت تا ساعت 6 عصر
کاهش تدریجی فعالیت تا ساعت 11 شب
3- با دقت در جدول فعالیت روزانه متوجه می شویم که باید برنامه غذایی روزانه را نیز بر اساس آن تنظیم نمود :
شماره ـ وعده غذایی ـ پروتئین ـ کربوهیدرات
1 ـ وعده اول ساعت 7 صبح شامل ـ40 %ـ 60%
2 ـ وعده دوم ساعت 10صبح شامل ـ40 %ـ60%
3 ـ وعده سوم ساعت 1 ظهر شامل ـ45 %ـ 55%
4 ـ وعده چهارم ساعت 30/3 شامل ـ50 %ـ50%
5ـ وعده پنجم ساعت 6 عصر شامل ـ 65 %ـ 35%
6 ـ وعده ششم ساعت 8 شب شامل ـ70 %ـ 30%
نکته مهم در رعایت رژیم غذایی حجم مناسب آن است به این معنی که بجز وعده های اصلی حجم سایر وعده ها از یک کف دست بیشتر نباشد.
تذکر : قاعده تغذیه فوق برای همه شرایط ثابت و مطلق نبوده و نظریات دیگری نیز در مورد جدول فوق وجود دارد.
4- در رژیم غذایی خود از فیبرهای کربوهیدرات شامل:سبزیجات و مواد مشابه به اندازه کافی استفاده نمایید.
5- استفاده بیش از اندازه از مواد قندی ، ترشح هورمون رشد را مهار کرده و احتمال ابتلا به دیابت را افزایش می دهد
6- از تجمع چربی اضافی با کنترل نمودن چربی مصرفی روزانه جلوگیری نمایید.
7-استفاده از ویتامین ها تحت نظارت متخصص تغذیه برای بدن ضروری است.
●ورزش و فعالیت مناسب
کم تحرکی و یا عدم تحرک کافی باعث تغییر متبولیسم بدن می گردد ، همچنین تحریکات ترشح هورمونهای مطلوب را نیز با نقص مواجه کرده و مانع از حداکثر رشد میشود.
با توجه به نکته فوق ، تنظیم یک برنامه فعالیتی مناسب در طی روز علاوه بر فواید بیشمار آن باعث تنظیم و تسهیل ترشح هورمونهای مورد نیاز بدن میگردد و در رشد نیز بسیار موثر است، ورزش نیز مانند سایر عوامل رشد اگر از حد مطلوب کمتر یا بیشتر باشد تاثیر مناسب را نخواهد داشت . در نشریه علمی ( Sports Science and Medicine (2003, 2, 106-109)) به نقل از آقای ناصر احمدی ( پژوهشگر و محقق ) و گروه تحقیقاتی وی در خصوص تاثیر ورزش بر افزایش یادگیری مقاله مهمی به چاپ رسیده است.
●خواب مناسب
خواب کافی باعث ترشح هورمون رشد میگردد ، پس سعی نمائید در طی شبانه روز از خواب کافی بهره ببرید ف در خواب متابولیسم شما هم از ریتم مناسب برخوردار می گردد و عضلات سریعتر خود را بازسازی ( ریکاوری ) نموده ، خستگی حاصل از فعالیت روزانه رفع میشود.
همانطور که خواب کافی فواید بسیاری دارد ، بی خوابی نیز متابولیسم بدن را مختل نموده و مانع از رشد کافی میگردد.
●نتیجه گیری:
با توجه به مطالب فوق اکنون شما میدانید که به استثنای موارد ذکر شده ، هیچ ماده معجزه آسایی برای رشد وجود ندارد . تنها عامل رشد سوماتوتروپین و فاکتور رشد شبه انسولین است که آنهم در دوران قبل از بلوغ کامل و تحت نظارت پزشک متخصص شاید جوابگو باشد . فراموش نکنید هنگامیکه لایه های رشد استخوانی ( اپی فیز ) بسته شود دیگر رشد طولی رخ نخواهد داد.
طی چند سالهای اخیر روشهای جراحی نیز برای افزایش قد استفاده می گردید که در آن با برش خاصی بر استخوانهای ساق پا ( تیبیا و فیبولا ) و نصب دستگاه مخصوصی روی پا و تنظیم تدریجی آن باعث بلندی قد می گردند . البته این عمل در همه موارد موفق نبوده و علاوه بر آن پای ترمیم شده هیچگاه مانند پای سالم و طبیعی قبل از عمل استحکام نخواهد داشت.
منبع:www.vista.ir