مذاکره با دانشگاه شیکاگو درباره بازگرداندن الواح تخت جمشید

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران (istta) به نقل از شبکه ایران، محمد علی نجفی، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی. گردشگری، چندی پیش در جمع خبرنگاران وعده داد که اگر همراه رئیس جمهور به نیویورک سفر کند، دیداری با رئیس دانشگاه و مؤسسه شرق شناسی شیکاگو درباره الواح گلی هخامنشی به ایران داشته باشد.
او به اتفاق دکتر حسن روحانی عازم نیویورک می‌شود تا این وعده را عملیاتی کند. البته پیش از سفر معاون رئیس جمهور، جمعی از دوستداران میراث فرهنگی در فضای مجازی اقدام به راه‌اندازی کمپین حمایت از بازگشت الواح هخامنشی به ایران کرده‌اند.
دکتر مهدی حجت، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درباره سفر معاون رئیس جمهور به امریکا و موضوعاتی که قرار است در این سفر در حوزه میراث فرهنگی پیگیری شود، گفت: مسأله اصلی در این سفر، مذاکره رئیس سازمان میراث فرهنگی با مسئولان دانشگاه شیکاگو درباره الواح تخت جمشید است، البته پیرامون این مذاکره مسائل متنوعی پیگیری خواهد شد.
وی با تأکید بر این‌که کیفیت همکاری فرهنگی در مورد قرائت الواح و انتقال اطلاعات آن به کشور در سفر به نیویورک انجام می‌شود، افزود: همچنین کیفیت مشارکت برای ادامه این نوع فعالیت‌ها، مسأله بازگرداندن الواح به کشور و بر طرف کردن برخی مشکلات حقوقی که روی این پرونده است نیز در این سفر مطرح خواهد شد.
سیدمحمد بهشتی مشاور رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز دراین باره با تأکید بر این‌که نگاه دانشگاه شیکاگو به عنوان یک مرکز علمی با فضاسازی‌های سیاسی در امریکا متفاوت است، گفت: آن‌ها نیز بر این باورند که مصادره الواح برای وجهه این مرکز علمی مطلوب نیست و به همین خاطر مسئولان این دانشگاه نیز مایل نیستند که این الواح توقیف شود.
وی با بیان این‌که احیای تفاهمنامه با مرکز شرق شناسی شیکاگو، راه بازگشت الواح هخامنشی به کشور را هموارتر می‌کند، افزود: با توجه به این‌که تفاهمنامه فوق طی سال‌های اخیر مهجور واقع شده، احیای آن و ادامه روند همکاری‌های علمی و تحقیقاتی با مرکز شرق شناسی شیکاگو می‌تواند تأثیر مثبت و مناسبی در مسیر بازگشت الواح هخامنشی به کشور داشته باشد. در سال 1316 در حفاری مشترکی بین دولت وقت ایران و مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو در تخت جمشید، تعداد قابل توجهی اموال فرهنگی و تاریخی ارزشمند به ‌دست آمد که این اموال بین دولت ایران و آن مؤسسه به‌طور مساوی تقسیم و الواح هخامنشی به عنوان بخشی از این اموال، سهم دولت ایران شد. پس از آن، این الواح با هدف ترجمه و پژوهش به مدت سه سال به‌طور امانی به امریکا منتقل شد، اما با گذشت 76 سال از این موضوع، هنوز الواح گِلی به‌طور کامل به ایران بازنگشته است. البته بخشی از این الواح تا پیش از انقلاب به ایران بازگردانده شد و در سال 1383 نیز 300 لوح به ایران آمد. الواح گِلی هخامنشی که در حقیقت اسناد حسابداری و پرداخت حقوق کارکنان و کارگران تخت جمشید است، اطلاعات دیوانی فراوانی را از شرایط اجتماعی و زندگی عامه مردم در اختیار باستان شناسان قرار می‌دهد.

از نکات جالبی که از رمزگشایی این الواح به دست آمده این است که زنان پس از زایمان از حکومت پاداش دریافت می‌کردند یا این‌که سازندگان و کارگران تخت جمشید برخلاف بناهای تاریخی دیگر نقاط جهان (اهرام مصر، دیوار چین) نه تنها برده نبودند، بلکه در قبال خدمتی که انجام می‌دادند، دستمزد می‌گرفتند و از بیمه و حقوق بازنشستگی برخوردار بودند.