لغت پریاپیسم از لغت پریاپوس به معنی رب‌النوع باروری و خوشبختی و باغ‌های ثمربخش منشأ گرفته است. از نظر طبی، پریاپیسم یعنی نعوظ طولانی‌مدت یک مرد، بدون داشتن میل جنسی یا تحریک جنسی. این بیماری یک وضعیت پزشکی نسبتا غیرشایع است که شامل احتقان بیمارگونه و طولانی‌مدت یا نعوظ طولانی‌مدت آلت تناسلی است که هیچ ارتباطی به تمایلات جنسی فرد ندارد. این مشکل بیشتر در حین خواب اتفاق می‌افتد و کمتر از 3ساعت طول می‌کشد. نوعی از پریاپیسم به نام پریاپیسم متناوب وجود دارد که در آن، نعوظ‌های دردناک مکرر و عودکننده دیده می‌شود. پریاپیسم بدخیم نوع نادری است که ناشی از تهاجم سلول‌های سرطانی به آلت است.
میزان شیوع، عوامل خطرساز و علل شایع
در برخی مطالعات، شیوع پریاپیسم 5/1 در هر صد هزار نفر در سال ذکر شده و البته در افراد بالای 40 سال، شیوع آن به 9/2 در هر صد هزار نفر در سال نیز می‌رسد. عواملی که می‌توانند سبب پریاپیسم شوند، عبارت‌اند از: تزریق داخل آلت مواد درمانی جهت درمان ناتوانی جنسی، کم‌خونی داسی‌شکل، برخی درمان‌های دارویی مرتبط با اختلالات جنسی، عوامل عصبی، بیماری‌های سیستمیک و ضربه به آلت.
اما شایع‌ترین عللی که می‌توانند منجر به بروز این مشکل شوند، به قرار زیرند:
• تزریق داخل آلت:
شیوع پریاپیسم در افرادی که از داروهای ایجادکننده نعوظ در آلت استفاده می‌کنند، بیشتر است و عمدتا بروز آن ناشی از مصرف دارو با دوز بالا است. در صورت استفاده از تکنیک‌های مناسب تزریق و افزایش تدریجی دوز دارو زیر نظر پزشک می‌توان از بروز این عارضه جلوگیری کرد.
• کم‌خونی داسی‌شکل:
پریاپیسم در کم‌خونی داسی‌شکل ممکن است خود به خود برطرف شود. این نوع پریاپیسم معمولا قبل از بلوغ اتفاق نمی‌افتد. 42درصد از افراد مبتلا به کم‌خونی داسی‌شکل ممکن است به آن مبتلا شوند. به نظر می‌رسد علت پریاپیسم، کاهش فشار اکسیژن و pH به علت خون راکد در آلت و در نتیجه داسی شدن گلبول‌های قرمز باشد. یک چهارم این بیماران که دچار پریاپیسم می‌شوند، به درجاتی از ناتوانی جنسی مبتلا هستند.
• عوارض دارویی:
داروهای مختلفی می‌توانند سبب ایجاد پریاپیسم شوند که عمدتا داروهای پایین‌آورنده فشار خون هستند. مواردی از ایجاد پریاپیسم به دلیل مصرف موضعی یا مصرف از طریق بینی و نیز تزریق کوکایین داخل آلت جهت تقویت فعالیت جنسی گزارش شده است. ضمن اینکه مصرف هورمون‌های مردانه نیز می‌تواند باعث پریاپیسم شود. مواردی از پریاپیسم در افرادی که هورمون‌های مردانه یا مقادیر بالای تستوسترون مصرف کرده‌اند دیده شده است.
• برخی سرطان‌ها:
هرچند مکانیسم ایجاد پریاپیسم در سرطان‌ها نامشخص است ولی می‌تواند ناشی از ابتلای گسترده آلت توسط سرطان یا مسدود شدن رگ‌های آن به وسیله تومور یا تحریک مداوم عصب مربوط به نعوظ باشد. تهاجم سلول‌های سرطانی می‌تواند ناشی از سرطان‌های مثانه، پروستات، کلیه و دستگاه گوارش و خون باشد. پریاپیسم بین 20 تا 50 درصد در تهاجم سلول‌های سرطانی به آلت مشاهده می‌شود.
• ضربه:
ضربه یا جراحت عمیق به ناحیه تناسلی می‌تواند سبب آسیب به رگ‌های خونی آلت شود که در نهایت ممکن است به پریاپیسم در فرد مبتلا منجر شود.
علایم و عواقب
ممکن است بیمار با سابقه نعوظ دردناک چند ساعته مراجعه نماید. به علت انسداد عروق، خون در آلت تجمع می‌یابد و غلیظ و کم اکسیژن می‌شود. تداوم این فرآیند به بیش از 12 ساعت سبب تورم بافت‌ها و به تدریج ناتوانی جنسی می‌شود. ناتوانی جنسی به‌عنوان بدترین و ناگوارترین عارضه پریاپیسم به شمار می‌رود. پریاپیسم را باید یکی از اورژانس‌های پزشکی به حساب آورد. درمان پریاپیسم باید بلافاصله پس از تشخیص شروع شود. ابتدا درمان دارویی توسط پزشک انجام می‌شود و در صورت عدم تاثیر، درمان‌های جراحی برای بیمار در نظر گرفته می‌شود. هر چه درمان زودتر صورت گیرد احتمال بروز ناتوانی جنسی در فرد مبتلا به پریاپیسم کمتر می‌شود.
پی‌نوشت‌ها:
* اورولوژیست
منبع: www.salamat.com