همسرتان شما را می بیند و هیجان زده می گوید یک کار تازه پیدا کرده که از نظر درآمد و وجهه اجتماعی، بسیار بالاتراز شغل فعلی اش است اما باید به شهر دیگری برود و شما باید تصمیم بگیرید که آیا می توانید از شغل و موقعیت خود دست بکشید و از خانواده تان دور شوید و با او ازدواج کرده و به شهر دیگری بروید تا او بتواند به بلندپروازی های حرفه ای اش بپردازد یا خیر؟ آیا می توانید؟
گاهی اوقات اینگونه فداکاری ها زندگی انسان را تغییر می دهد، مانند همین نقل مکان کردن به شهری دیگر.
بعضی فداکاری ها هم بسیار کوچک و کم اهمیت جلوه می کنند.
مثلا وقتی دوست دارید یک فیلم کمدی ببینید اما همسرتان دوست دارد یک فیلم حادثه ای تماشا کند و شما به خاطر او به تماشای فیلم مورد علاقه او می نشینید.
اگرچه گاهی اوقات ممکن است فردی در این شرایط قرار بگیرد اما انجام دادنش حقیقتا کار آسانی نیست و ممکن است این فکر پیش بیاید من چرا باید از خواست خودم دست بکشم؟
اما اگر شخصی به فردی بسیار علاقه داشته باشد معمولا این فداکاری صورت می گیرد.
فواید و مضرات فداکاری
روانشناسان فواید و مضراتی برای فداکاری برشمرده اند:
فواید فداکاری
زندگی آینده شادتر و بادوام تر
زن و مردی که به خاطر یکدیگر فداکاری می کنند احتمال دارد در موارد مشابه دیگر نیز اینگونه رفتار کنند و بدین وسیله نشان می دهند که برای احساسات و نیازهای یکدیگر ارزش قایل اند.
پس می توان امیدوار بود که در آینده زندگی شادتر و بادوام تری داشته باشند. این خیلی زیباست که بدانید کسی هست که به شما اهمیت می دهد و حتی به خاطر شما دست به فداکاری می زند.
سپاسگزاری
وقتی برای همسرتان یا محبوب تان فداکاری می کنید به او نشان می دهید که همراهی صادق و مهربان هستید و از شما قدردانی می شود و این قدردانی به خود شما هم احساس خوبی می دهد.
دیدن لبخند حاکی از رضایت روی صورت کسی که دوستش دارید این حس را در شما به وجود می آورد که کارتان فوق العاده باارزش بوده است.
جبران
وقتی همسرتان بداند که شما به خاطر او و خواست او فداکاری می کنید می فهمد که به او و احساساتش توجه دارید. بنابراین او نیز برای شما ارزش قایل خواهد شد و در مواردی ممکن است محبت تان را جبران کند.
مضرات
احساس کم اهمیت بودن
انسان ها معمولا با این فکر که باید وجود باارزش شان را به خود و اطرافیان شان ثابت کنند بزرگ می شوند بنابراین وقتی به خاطر یک نفر دیگر از خواست خود صرف نظر می کنید و کاری که دوست ندارید انجام می دهید ممکن است احساس بی لیاقتی کنید.
عدم توازن قدرت
شما فداکاری می کنید اما طرف مقابل تان آن را وظیفه تلقی می کند و قدرش را نمی داند و ممکن است خود را در شرایطی ببینید که در آینده این شما هستید که مدام باید تسلیم شوید و از خواست هایتان دست بکشید.
پس از گذشت زمانی این فداکاری های یکطرفه منجر به عدم توازن در قدرت می شود.
احساس بی لیاقتی
وقتی دایم این شما باشید که فداکاری می کند ممکن است احساس کنید در روابط تان آدم لایقی نیستید و نمی توانید به خواست های دیگران با قاطعیت نه بگویید.
آیا باید فداکاری کرد؟
اگر می خواهید در موردی فداکاری کنید ابتدا سوال های زیر را از خود بپرسید و آنگاه تصمیم بگیرید کارتان صحیح است یا خیر.
1- آیا نسبت به شما احساس مسئولیت می کند؟
اگر می خواهید برای همسرتان فداکاری و از تمام خواست های خود چشم پوشی کنید باید مطمئن باشید که او نیز در مقابل شما احساس مسئولیت می کند و شما کنار هم آینده خوبی خواهید داشت و به دلیلی رهایتان نخواهد کرد و در زندگی، حامی تان خواهد بود.
2- او هم در مورد شما همین گونه رفتار می کند؟
فداکاری دو طرفه است. وقتی در مورد مساله ای تصمیم می گیرید باید ببینید که آیا همسرتان تلاش می کند راه حلی بیابد تا شما هم کمترین ضرر را ببینید یا فقط و فقط به خواست واحساس خودش توجه دارد و می خواهد تنها شما، در این مسیر خود را قربانی کنید. اگر اینگونه است قبل از فداکاری دوباره فکر کنید.
3- اولویت ها را بسنجید. کدام یک ارجح اید؟
هنگام فداکاری به اولویت ها توجه کنید . مثلا اگر همسرتان می خواهد که به یک مهمانی خانوادگی بروید و از طرفی یکی از همکاران تان مهمانی ترتیب داده و شما را دعوت کرده است بهتر است بسنجید کدام یک را باید قبول کنید و مسلما مهمانی خانوادگی بسیار مهم تر است و همکارتان این را درک می کند. بنابراین اینجا درست تر است که از خواست خودتان چشم پوشی کنید.
4- آیا همسرتان ارزش فداکاری تان را می فهمد؟
لازم نیست مدام فداکاری تان را به رخ او بکشید و یا از آن علیه اش استفاده کنید. اما اگر او متوجه فداکاری تان نشده باشد نمی تواند ارزش کار شما را درک کند.
حداقل کاری که می تواند بکند تشکر از شماست. اگر چنین چیزی ندیدید مراقب باشید تا در زندگی قربانی نشوید.
5- آیا راه حل بهتری نیست؟
به جای اینکه به سرعت به سراغ راه حل دم دست بروید می توانید به همراه همسرتان به راه حل های ممکن دیگر هم فکر کنید تا مجبور نباشید تا این حد فداکاری کنید.
ممکن است همیشه انتخاب راحت و واضحی وجود نداشته باشد اما شاید راهی هم برای کم کردن اثر بد فداکاری بیابید.
6- می توانید مذاکره کنید؟
اگرچه وقتی کسی چیزی را لازم دارد و شما با او همکاری می کنید دل هایتان را به هم نزدیک تر می کند اما این بدین معنا نیست تا با هم صحبت نکنید و راه حلی برای آسان تر شدن قضیه نیابید.
مثلا اگر قرار است شغل تان را رها کرده و از خانواده تان دور بشوید و با همسرتان به شهری که او می خواهد بروید پس باید برایتان تسهیلاتی در نظر بگیرد که بتوانید حداقل چند بار در سال به دیدن خانواده تان بروید.
7- انگیزه تان از فداکاری چیست؟
درواقع بیشتر مواقع این مهم ترین سوالی است که فرد باید از خودش بپرسد. بررسی ها نشان داده مردم به دلایل بسیار متفاوت فداکاری می کنند و الزاما تمام آنها تا آخر عمر شاد نخواهند بود.
آیا شما فقط می خواهید همسرتان را داشته باشید و او را از دست ندهید؟ یا صرفا جرو بحثی رخ ندهد؟ ممکن است با خود بگویید خوب من الآن فداکاری می کنم در عوض او را از دست نمی دهم.
اما مطمئن باشید چنین انگیزه ای موجب احساس نارضایتی از خودتان می شود. بنابه گفته روانشناسان فداکاری با انگیزه اجتناب از چیزی باعث می شود که فرد فداکار از زندگی اش رضایت نداشته باشد.
اگرچه فداکاری و خوشحال کردن فرد مقابل کار خوبی است اما اگر موجب شود شخص از وضعیتش راضی نباشد عزت نفس خود را از دست داده و دچار مشکلات روحی می شود.
پس پیش از هر فداکاری، شرایط را به خوبی بسنجید.