مراسم ماه محرم در استان گیلان کم و بیش شبیه آن چیزی است که در پایتخت برگزار می شود. یعنی سیاهپوشی مردم و علم گردانی و دستجات عزاداری که کوچه پس کوچه های شهر را از روز اول محرم تا پایان روز سیزدهم دور می زنند و نوحه خوانی می کنند.
علم بندی در گیلان که از یک روز مانده‌به‌ماه محرم تا روز هفتم این ماه در مناطق شهری و روستایی برگزار می‌شود. در این مراسم مردم پرچم‌های سیاه را بالای سردر مساجد و گنبدهای آن نصب می‌کنند و اگر خوب نگاه کنید، خانه های زیادی را می بینید که پرچم های سیاه را مقابل در خانه نصب کرده اند.
اما گیلانی ها، وقتی به مراسم نذری دادن می رسند، آداب و رسوم متفاوتی دارند. در این منطقه پخت و توزیع نوعی شیرینی به نام “ککه” یا “کشته” مرسوم است که با آرد، شکر، آب و روغن تهیه و در تنورهای خانگی پخته می شود. این شیرینی در بین عزاداران توزیع می شود و گاهی شربت ها هم مکمل این رسم هستند!
گیلانی های شربت های سنتی را که با عرقیات آماده می شود در دسته ها توزیع کرده و یا در منابع آبی که در اطراف مساجد گذاشته شده اند، می ریزند تا عزاداران از آن استفاده کنند.
دخیل بستن مردم با پارچه سبز برروی علم ها، حمل پرچم‌های سبز به وسیله کودکان و نوجوانان و سقاشدن کودکان سیاهپوش با عنوان نذر حضرت علی اصغر (ع) هم از نذرهای دیگری است که گیلانی ها دارند و هر سال ادا می کنند.
اگر در ماه محرم گذارتان به گیلان بیفتد، کاروان‌های شتر و اسب را می بینید که با سواران سبز پوش و سرخ پوش از خیابان ها و روستاها می گذرند تا یاد شهدای کربلا را زنده نگه دارند.
در این روزها، آرامگاه حضرت سلطان سید جلال‌الدین اشرف درآستانه‌اشرفیه و امامزاده هاشم در جاده رشت به رودبار از همیشه شلوغ تر است و مراسم در این دو منطقه باشکوه تر برگزار می شوند.
چهل منبران
آیین سنتی چهل منبر هم یکی دیگر از مراسم گیلانی ها است که در شب عاشورای حسینی در اغلب مناطق استان گیلان برپا می شود. در این مراسم، از غروب تاسوعا برخی ازافراد که نذر و حاجی دارند یک میز چهار پایه و ظرفی پراز برنج و مقداری خرما در کنار ظرفی خالی به همراه تعدادی شمع در کنار خیابان یا نزدیک مساجد قرار می دهند و با غروب آفتاب عزادارانی که نذر دارند، با پای برهنه در حالی که 72 شمع و 72 دانه خرما به یاد 72 شهید دشت کربلا در دست دارند از چهل منبر می گذرند.
آنها در کنار هر منبری شمعی روشن می کنند و دانه ای خرما در کنار تشت می گذارند و چند دانه برنج از کنار تشت بر می دارند و پس از خواندن دعا و ادای خواسته شان به سوی منبر دیگر می روند و از 40 منبر می گذرند و وقتی به خانه می رسند برنجی را که در چهل منبر گردآورده با برنجی که در خانه دارند آمیخته و فردای آن روز آن را پخته و می خورند تا به خواسته شان دست یابند.
مردم بر این باورند که منبرگذاران برآنند تا با برپا داشتن منبر در جلوی خانه خود دلبستگی خود به خاندان حضرت علی (ع) و شهدای دشت کربلا را نشان دهند.
کرب زنی
بعد از شب هفدهم محرم، دسته های عزاداری در خیابان ها می گردند و دو پاره کرب را بهم می کوبند تا شب هفتم شهدای کربلا را زنده نگه دارند. کرب، پاره چوبی استوانه ای است به سنگینی 400 تا 600 گرم که از میان به دو بخش تقسیم شده و هر پاره تسمه ای چرمی در خود دارد و دست کرب زن در میان آن قرار می گیرد و کرب زن می تواند به آسانی آن را بر هم بکوبد .
محرم در استان گیلان
لال پله
زنان گیلانی که بیمار در خانه دارند یا نیازمند هستند، در روزهای ماه محرم با پوشیه و چادر در شهر می گردند و از خانه هایی که نذری شیرین پلو دارند تقاضای بخشش می کنند. آنها کفگیری به در می کوبند و وقتی در باز شد بدون هیچ کلامی دیگ و کفگیر را به صاحبخانه داده و او مقداری از شیرین پلو را برای زن ریخته و ظرف را به او بر می گرداند.
زن این کار را در چهل یا هفتاد و دو خانه انجام می دهد و آنچه را که گردآورده به خانه برده و با دیگر افراد خانه می خورد به این امید که خواسته اش در دل برآورده شود. این مراسم لال پله (لال+ پلو) نام دارد چون نذری داران و زنان پوشیه زده در تمام مدت هیچ سخنی نمی گویند و همیشه آن چیزی که از نذری داران طلب می کنند، مقداری پلو است.
منبع : تبیان
