تغییرات ماه اول بارداری

فرزانه درویشی؛ کارشناس ارشد مامایی، عضو انجمن علمی مامایی ایران

مدت بارداری به طور مرسوم از اولین روز آخرین پریود قاعدگی تا زمان تولد محاسبه می‌شود که حدود 280 روز یا 40 هفته می‌باشد؛ این مدت معادل نه و یک سوم ماه تقویمی است.

دوران حاملگی همچنین به سه سه‌ماهه که هرکدام 14-13 هفته طول می‌کشند، قابل تقسیم است.

هفته اول بارداری

در طی این هفته خونریزی قاعدگی اتفاق می‌افتد که محدوده آن در زنان از 3 تا 7 روز متغیر است و هنوز ترکیب سلول‌های جنسی مرد و زن (اسپرم و تخمک) صورت نگرفته است.

هفته دوم بارداری

در طی هفته دوم یک یا چند فولیکول (توده‌های کروی شکل حاوی تخمک) رشد می‌کنند و در اثر ترشح هورمون‌های جنسی زنانه دیواره رحم که در جریان خونریزی قاعدگی ریزش یافته بود، شروع به ترمیم می‌کند.

در انتهای هفته دوم (روز 14 پس از شروع خونریزی) یکی از فولیکول‌ها با سرعت بیشتری به رشد خود ادامه می‌دهد و در اثر افزایش ترشح یکی از هورمون های غده هیپوفیز مغز (ال اچ)، این فولیکول پاره شده و تخمک درون آن به درون یکی از لوله‌های رحم آزاد می‌شود؛ به این پدیده تخمک گذاری گفته می‌شود.

تقریباً تمام حاملگی‌ها در صورتی رخ می‌دهند که نزدیکی جنسی در طی دو روز قبل از تخمک‌گذاری و یا در روز تخمک‌گذاری انجام گرفته باشد؛ زیرا ترکیب اسپرم و تخمک جهت تشکیل تخم باید در لوله‌های رحم و در عرض چند ساعت و حداکثر یک روز پس از تخمک‌گذاری صورت گرفته باشد.

در زنانی که دوره قاعدگی آن‌ها منظم و بین 30-28 روز است (از شروع خونریزی یک دوره تا شروع خونریزی دوره بعد)، توالی نام برده شده با احتمال بالایی قابل پیش‌بینی هستند.

هفته سوم و چهارم بارداری

در آغاز هفته سوم سلول تخم که حاصل ترکیب اسپرم و تخمک و کروموزوم‌های آن‌ها (لقاح) است، با سرعت بسیار زیادی تکثیر پیدا می‌کند و جنسیت جنین از هم اکنون تعیین می‌شود؛ سپس این توده سلولی به دو قسمت جنینی (نوزاد آینده) و جفتی (اندامی که وظیفه خونرسانی به جنین را بر عهده دارد) تقسیم می‌شود.

در انتهای هفته چهارم و در طی کاشته‌شدن توده سلولی در حال تکثیر در دیواره رحم، ممکن است قسمتی از دیواره رحم ریزش پیدا کند و به شکل لکه‌های خون یا خونریزی سبک ظاهر شود؛ به دنبال کاشته شدن توده سلولی در دیواره رحم، هورمون بارداری (اچ سی جی) وارد گردش خون مادر می‌شود؛ این دوره مصادف با زمان مورد انتظار برای شروع دوره قاعدگی بعدی است و زنانی که از حاملگی خود بی اطلاع هستند ممکن است این خونریزی را به حساب شروع پریود خود قرار دهند.