نذر کردن به مناسبت های مذهبی متعدد با فرهنگ دینی ما رابطه ای مستحکم و طولانی مدت دارد. ماه مبارک رمضان از ایامی است که نذرهای زیادی در آن ادا می شود. بیشتر این نذری ها به صورت طبخ غذا و پخش آن در میان مردم انجام می شود. با توجه به اینکه این غذاها بین افراد زیادی توزیع می شوند، در صورت رعایت نکردن اصول بهداشتی می توانند سبب گسترش بیماری های واگیردار و یا مسمومیت های غذایی بین مصرف کنندگان شوند.
درصورتی که با اجرای موارد ساده می توان با تهیه غذای سالم چه از نظر بهداشتی و چه از نظر تغذیه ای به حفظ سلامت کسانی که این غذاها توسط آنها مصرف می شود توجه نشان داد و از این طریق نذر خود را به معنی واقعی ادا کرد. توجه به این مورد به خصوص هنگامی که این ایام در فصول گرم سال قرار می گیرند مهم تر است. از سوی دیگر بیماری های غیرواگیر شایع مانند بیماری های قلبی- عروقی در جامعه می توانند تحت تأثیر مصرف این غذاها قرار بگیرند.
مناسب ترین ظروف برای توزیع غذاهای نذری، ظروف یکبار مصرف با پایه گیاهی و تجزیه پذیر و در درجه بعد ظروف سلولزی هستند و استفاده از مابقی ظروف یکبار مصرف برای توزیع غذاهای سرد بلامانع است. مطابق اعلام اداره استاندارد، وجود مونومرهای آزاد در ظروف یکبار مصرف PVC عامل خطرناکی برای سلامتی انسان می باشد. مونومرها واحدهای سازنده پلیمرها هستند، پلیمرها خنثی بوده و مشکل ساز نیستند، اما اشکال کار در این است که معمولاً در فرایند تهیه پلیمرها مقداری مونومر باقی می ماند. اگر درون این ظروف آب جوش یا غذای داغ مانند آش ریخته شود، مونومرهای سمی و یا مواد پلاستیکی «لایزر» که به منظور جلوگیری از شکنندگی در اینگونه ظروف به کار می روند آزاد شده و وارد بدن می شوند که می توانند با تحریک و تأثیر بر آنزیم ها و سلول های بدن، منجر به بروز سرطان های مختلف و عوارض ناگوار در مصرف کننده شوند.
در همین راستا وزارت بهداشت مردم را به رعایت اصول و نکات بهداشتی زیر در نذری دادن دعوت کرده است که به صورت خلاصه به آنها اشاره می شود:
توزیع مواد غذایی پخته شده فقط به صورت گرم و تازه صورت پذیرد و در تهیه غذا از روغن با ترانس پایین و ترجیحاً مایع و نیز نمک یددار تصفیه شده استفاده شود.
در طبخ غذاها تا حد امکان از چربی و قسمت های چرب گوشت استفاده نشود، برای مثال از دنبه در طبخ خورش ها استفاده نگردد. شیرین کردن زیاد شربت ها و نوشیدنی ها از جمله مواردی است که برای مبتلایان به بیماری های مزمنی چون بیماری های قلبی-عروقی ممکن است مشکلاتی را به وجود بیاورد؛ به خصوص اینکه اعتقاد مردم نسبت به متبرک بودن این غذاها باعث می شود که در بسیاری از موارد افراد یاد شده، پرهیز غذایی خود را در این مورد بشکنند و رژیم معمول خود را در این روزها انجام ندهند. ظروف طبخ غذا در سلامت غذا بسیار مؤثر هستند و باید سعی شود از ظروف مسی استفاده نگردد. انواع ظروف استیل گزینه سالمی برای طبخ غذا هستند.
دام و طیور مورد مصرف را از مراکزی تهیه کنید که تحت نظارت مراکز بهداشتی هستند.
روغن موردنیاز را تنها از انواع روغن مایع(روغن مایع معمولی و روغن مایع مخصوص سرخ کردن) خریداری نمایید.
سنگ نمک اغلب دارای ناخالصی های زیادی است که برای کبد و کلیه زیان آور می باشد، بنابراین نمک مورد نیاز را تنها از انواع نمک های یددار تصفیه شده تهیه کنید.
در مورد تهیه غذا، تا حد امکان از سرخ کردن غذاها اجتناب نمایید. در مواردی که نیاز به سرخ کردن مواد غذایی وجود دارد، فقط از روغن مایع مخصوص سرخ کردن استفاده کنید. تا حد امکان از مصرف دنبه گوسفند برای سرخ کردن مواد اولیه خودداری نمایید.
به طور کلی غذاها را به صورت کم چرب تهیه کنید؛ مثلاً پوست و چربی مرغ یا چربی قابل رویت گوشت را پیش از طبخ جدا نمایید.
از مصرف زیاد روغن در تهیه غذاها خودداری کنید. استفاده از غذاهای آبپز و یا کبابی در این مورد بهتر است.
در پخت مرغ و انواع گوشت چه به صورت آبپز و چه به صورت کبابی دقت نمایید که کاملاً پخته شوند تا از انتقال بیماری های واگیر جلوگیری به عمل آید.
برای تهیه انواع خورش ها، سبزی های مصرفی از قبیل کدو، بادمجان، کرفس و سبزی قورمه را با روغن کم و به مدت کوتاه تفت دهید.
در طبخ کباب کوبیده از گوشت کم چرب استفاده کنید و توجه داشته باشید که تمام قسمت های آن به طور یکنواخت مغزپخت شوند.
از آنجا که نقش مهم و مؤثر سبزی ها در پیشگیری از ابتلا به بیماری های قلب و عروق، سرطان، بیماری های گوارشی و غیره به اثبات رسیده است، غذاهای مختلفی که حاوی سبزی هستند، طبخ نمایید، به عنوان مثال تهیه غذاهایی مثل لوبیاپلو، باقلاپلو، شویدپلو، عدس پلو، استامبولی و... به منظور افزایش مصرف انواع سبزی و حبوبات توصیه می شود.
در صورت استفاده از حبوبات و مواد اولیه ای که امکان وجود سنگ در آنها هست، یا از انواع پاک شده استفاده نموده و یا آنها را به دقت پاک کنید.
از تهیه انواع سالاد حاوی سس زیاد اجتناب نمایید.
با توجه به نقش نمک در افزایش فشار خون، از حداقل مقدار نمک در طبخ غذاها استفاده کنید.
آبگوشت را به صورت پرچرب تهیه ننمایید.
از استفاده زیاد از شکر در تهیه شله زرد، انواع شربت ها و نذری های شیرین خودداری کنید.
به جای قند و شکر برای مصرف چای از کشمش و خرما استفاده نمایید. چنانچه نذر شما توزیع شیر است، از شیرین کردن آن خودداری کنید.
به مقدار مورد نیازتان غذای نذری دریافت نمایید. از دریافت مقادیر بیشتر از نیاز که در نهایت مجبور به دور ریختن آن می شوید، خودداری کنید.
باقیمانده غذاها را در یخچال و سردخانه نگهداری نمایید و از گرم کردن چند باره آنها خودداری کنید.
آش ها از بهترین غذاهایی هستند که به عنوان نذری تهیه می شوند، البته به شرط اینکه یک وجب روغن روی آنها نباشد!
سعی کنید توزیع میوه را هم به عنوان یکی از مواد غذایی که می شود نذر کرد در نظر بگیرید.
چنانچه برای سرو غذا، چای و نوشیدنی از ظروف یکبار مصرف استفاده می نمایید، به بهداشتی بودن آنها توجه کنید.
منبع:نشریه ی دنیای تغذیه، شماره 99
/ع
