تحریریه زندگی آنلاین- گروه دنیای سلامت
امروزه ثابت شده است که یکی از علل اصلی اصلی و گاه واسطه‌ای ناباروری، تغذیه نامناسب است. افزایش مصرف مواد غذایی فراوری شده و دارای افزودنی‌های مضر موجب افزایش ناباروری در میان افراد شده است. تحقیقات بسیاری ثابت کرده‌اند که وجود تغذیه سالم و برنامه غذایی منظم روند تخمک‌گذاری را منظم کرده و از سقط جنین جلوگیری می‌کند و سلامت بدن در طول دوران بارداری را تضمین می‌کند.
مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها از تخمک‌ها و اسپرم‌ها در مقابل رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند و احتمال ناباروری را کاهش می‌دهد. همانطور که مصرف برخی مواد برای باردار شدن ضروری است، برخی مواد نیز باید از برنامه غذایی حذف شوند تا سلامت بدن و در نتیجه احتمال باروری افزایش یابد. در ادامه به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم.
راهنماهای غذایی کلی
مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه را افزایش دهید
میوه‌ها و سبزیجات گلخانه حاوی سموم خطرناکی هستند که هم بر باروری خانم‌ها و هم بر باروری آقایان اثر منفی می‌گذارد. اگر به دنبال بهره بدن از خواص متعدد میوه‌ها و سبزیجات هستید، به دنبال گزینه‌های طبیعی باشید.
از لبنیات طبیعی، پرچرب و خام استفاده کنید
برای افزایش توانایی باروری، لبنیات باید طبیعی، خام و پرچرب باشند. لبنیات غیر طبیعی معمولا دارای هورمون‌ها و آنتی بیوتیک‌هایی هستند که منجر به افزایش استروژن در بدن می‌شوند. نتیجه این امر کاهش توانایی باروری است. البته اگر بدن شما به مواد لبنی حساسیت دارد، می‌توانید از جایگزین‌های آن نظیر بادام تازه استفاده کنید.
سعی کنید ماهی‌های آب‌های سرد مصرف کنید
ماهی حاوی اسیدهای چرب ضروری (امگا 3) برای بدن است. این اسیدهای چرب به تولید هورمون در بدن کمک می‌کنند، التهابات را کاهش می‌دهند و باعث منظم شدن الگوی قاعدگی در میان خانم‌ها می‌شوند. ماهی همچنین منبعی غنی از پروتئین‌ها و ویتامین A است. ماهی سالمون و هالیبوت از ماهی‌های مشهور دارای امگا 3 هستند. بهتر است ماهی سالمون از نوع وحشی آن باشد زیرا ماهی‌های پرورشی دارای آنتی بیوتیک‌های مضر هستند.
از گوشت و مرغ تازه و طبیعی استفاده کنید
گوشت و مرغ پرورشی حاوی مقادیر زیادی هورمون و آنتی بیوتیک هستند. مصرف این مواد موجب افزایش میزان استروژن در بدن می‌شود که نتیجه آن کاهش توانایی باروری است. اما برعکس گوشت و مرغ طبیعی نه تنها برای بدن ضرری ندارند، بلکه منبعی خوب از پروتئین و آهن هستند که هر دو برای باروری لازم و ضروری است.
از غلات کامل استفاده کنید
غلات کامل سرشار از فیبر، ویتامین‌های مهم و موادی هستند که از سیستم ایمنی بدن ما محافظت می‌کنند. فیبر برای تنظیم هورمون‌های بدن و قندخون ضروری است. از مصرف غلات تصفیه شده مانند نان سفید، پاستای سمولینا و برنج سفید خودداری کنید.
از مصرف قند و آب میوه‌های غیر طبیعی خودداری کنید
آب میوه‌هایی پاستوریزه و بسته‌بندی شده که در حال حاضر در بازار موجودند حاوی قند زیاد و مصنوعی هستند. مصرف این قند موجب برهم خوردن قندخون و آسیب رسیدن به سیستم ایمنی بدن می‌شود. بهتر است برای تامین قند بدن از گزینه‌های طبیعی نظیر عسل استفاده کنید.
آب زیاد بنوشید
در طول روز، به مقدار کافی آب سالم و تمیز بنوشید. بهتر است از مصرف آب‌های معدنی پرهیز کنید زیرا بطری پلاستیکی این آب‌ها ترکیبات خطرناکی را وارد آب می‌کند که مصرف آن برای بدن مضر است و موجب برهم خوردن تعادل هورمونی در بدن می‌شود. آب شیر نیز معمولا آلوده مواد ضد عفونی کننده و کلر است. بهترین راه استفاده از تصفیه کننده‌های خانگی است.
برخی مواد غذایی ضروری برای باروری
تمام مواد غذایی سالم برای بدن ما ضروری هستند، اما اهمیت برخی از آنها بیش از سایرین است، خصوصا اگر قصد افزایش توان باروری و مبارزه با ناباروری را داشته باشیم. برخی از این مواد غذایی ضروری عبارتند از:
ویتامین د یکی از ویتامین‌هایی است که بدن ما برای تولید هورمون‌های جنسی و تولید تخمک به آن نیاز دارد. این ویتامین در تخم‌مرغ، ماهی‌های چرب، و لبنیات وجود دارد. همچنین با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به مدت روزانه 15 الی 20 دقیقه می‌توانید این ویتامین را مقدار کافی برای بدنتان تامین کنید.
ویتامین‌ای نیز ویتامین دیگری است که برای باروری در آقایان ضروری است. مصرف ویتامین E موجب افزایش سلامت اسپرم در آقایان می‌شود. همچنین ویتامینE یک آنتی‌اکسیدان است که برای یکپارچگی DNA اسپرم و تخمک ضروری است. تخمه آفتاب گردان، بادام، زیتون و اسفناج از منابع غنی این ویتامین محسوب می‌شوند. ویتامین دیگری که بر باروری موثر است، ویتامین ث است. این ویتامین هم موجب تقویت باروری در خانم‌ها می‌شود، هم در آقایان.
ویتامین c در موادی نظیر فلفل، کلم بروکلی، کلم، گوجه فرنگی و مرکبات به میزان قابل توجهی وجود دارد. ویتامین B6 نیز یک تنظیم کننده هورمونی محسوب می‌شود که برای مبارزه با ناباروری ضروری است. این ویتامین به تنظیم قندخون کمک می‌کند و حالت تهوع را در خانم‌های بارداری کاهش می‌دهد.
موز، گوشت بوقلمون، جگر، ماهی سالمون، اسفناج، فلفل دلمه‌ای، سیر، گل کلم، کرفس و کلم بروکلی از جمله موادی هستند که ویتامین B6 به میزان کافی در آنها وجود دارد. ویتامین دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، ویتامین B12 است. ثابت شده است که این ویتامین موجب افزایش تولید اسپرم و بهبود کیفیت آنها می‌شود.
همچنین برخی تحقیقات نشان می‌دهند کاهش دریافت ویتامین B12 موجب بر هم زدن نظم در تخم گذاری می‌شود. برخی منابع این ویتامین عبارتند از: جگر، پنیر و تخم مرغ. در این میان ضرورت مصرف فولیک اسید را نباید نادیده گرفت. یکی از مشهورترین ویتامین‌های ضروری برای بارداری فولیک اسید است. این ویتامین علاوه بر تاثیر مثبت بر باروری از ایجاد اختلالات مادر زادی در جنین نیز جلوگیری می‌کند.
عدس، جگر، اسفناج و لوبیا قرمز برخی از منابع فولیک اسید هستند. آهن نیز از جمله مواد ضروری برای تخمک‌گذاری در میان خانم‌هاست. خانم‌هایی که دچار فقر آهن هستند 60 درصد بیش از سایر خانم‌ها دچار ناباروری می‌شوند. برخی منابع آهن عبارتند از: عدس، گوشت قرمز، لوبیا قرمز، اسفناج و سویا. آنتی اکسیدان دیگری که برای پیش گیری و درمان نابروری ضروری است، سلنیوم است.
سلنیوم نوعی آنتی اکسیدان است که از اسپرم و تخمک در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. رادیکال‌های آزاد می‌توانند بر کروموزوم‌ها تاثیر منفی بگذارند و موجب سقط جنین یا اختلالات مادرزادی در نوزاد شوند. سلنیوم را می‌توانید از منابعی نظیر میگو، ماهی سالمون و تن و جگر دریافت کنید. یکی از ضروری ترین مواد معدنی برای بدن و تنظیم فعالیت‌های مربوط به باروری، روی است.
روی با حدود 300 آنزیم در بدن همکاری می‌کند و اعمال گوناگونی را در بدن تنظیم می‌کند. بدون وجود روی، تقسیم سلولی به درستی صورت نخواهد گرفت و تعادل میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون برهم می‌خورد. توجه داشته باشید که روی موجود در مواد غذایی با حرارت دیدن از بین می‌رود. در نتیجه بهتر است برای دریافت این ماده ضروری، برخی منابع آن که عبارتند از ماست، کنجد، تخمه کدو و نخود فرنگی را به صورت خام مصرف کنید.
گوشت قرمز، میگو و گوشت بوقلمون از دیگر منابع روی محسوب می‌شوند. در کنار ویتامین‌ها و املاح، مصرف چربی‌ها، پروتئین‌ها و فیبر نیز ضروری است. بسیاری از فعالیت‌های بدن ما، از جمله تولید هورمون‌ها، با وجود چربی‌ها صورت می‌پذیرند. از سوی دیگری، مصرف پروتئین‌ها نیز برای تولید سلولی در بدن ضروری است. فیبر نیز به دفع هورمون‌های مضر برای باروری کمک می‌کند و موجب تعادل قندخون می‌شود که همه این عوامل به پیشگیری از ناباروری و درمان آن کمک می‌کند.
مواد غذایی مضر برای باروری
شکر، نوشابه و آب میوه‌های مصنوعی
آبمیوه‌های پاستوریزه و نوشابه‌ها دارای قند زیادی هستند. این قند تعادل قندخون شما را بر هم می‌زند و بر سیستم ایمنی بدن تاثیر منفی می‌گذارد. همچنین تعادل هورمونی نیز برخم می‌خورد. افزایش وزن نیز از آثار نامطلوب مصرف قند غیر طبیعی است که خود یکی از عوامل مهم ناباروری محسوب می‌شود. بهتر است برای در اما ماندن از آثار نامطلوب قندهای مصنوعی، از مواد شیرین طبیعی مانند عسل استفاده کنید.
کافئین
تحقیقات نشان می‌دهند کافئین موجب بر هم خوردن تعادل هورمونی بدن می‌شود و در فرایند تخمک گذاری اختلال ایجاد می‌کند. رشد کیست‌های تخمدان نیز با مصرف کافئین، نظیر چای، قهوه و نوشابه، افزایش می‌یابد.
فرآورده‌های سویا
تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف سویا می‌تواند موجب افزایش استروژن در خون شود. در نتیجه باید در مصرف شیر سویا، برگرهای سویا، پودر پروتئین سویا و پنیر سویا دقت داشت تا از آثار نامطلوب آنها بر تعادل هورمونی بدن جلوگیری کرد. سویا هم بر خانم‌ها تاثیرگذار است و هم بر آقایان.
مواد غذایی کم یا بدون چربی
مواد غذایی کم چرب معمولا به شکل گسترده‌ای فراوری شده‌اند و دارای قند زیادی هستند. تحقیقات که اخیراً در دانشگاه هاروارد صورت گرفته است نشان می‌دهد که مصرف لبنیات پر چرب موجب افزایش احتمال باروری می‌شود. فراموش نکنید که بدن ما برای تولید هورمون‌ها به چربی نیاز دارد.
