منطقه حفاظت شده کوسالان و شاهو در استان کردستان واقع است. این کوه در بخش شمالی هورامان در موازات شاهو و دالانی است ارتفاع کو سالان در حدود ارتفاع دالانی می باشد در حقیقت این سه کوه مثلثی را تشکیل می دهند که کوسالان ضلع شمالی ، شاهو ضلع جنوبی و دالانی ضلع جنوب غربی آن را می سازد.
کوه شاهو بخشی از رشته کوه زاگرس است و مهمترین و معروفترین کوه منطقه هورامان میباشد این کوه شاهو کوه شاهو بخشی از رشته کوه زاگرس است و مهمترین و معروفترین کوه منطقه هورامان میباشد این کوه بلندترین کوه استان کرمانشاه است و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا حدود 3400 متر می باشد. شاهو در شرق ناحیه هورامان قرار گرفته وطول وعرض آن به ترتیب حدود 75 کیلومتر ( از لب رودخانه سیروان در نزدیکیهای روستای داریان تا شهر روانسر) و 15 کیلومتر ( از شهر پاوه تادره ژاوه رود ) می باشد. این کوه دارای قل معروفی چون زوالی( در نزدیکی شهر پاوه ) و نور ( در نزدیکیهای روستای داریان ) است.
شاهو دارای مراتع و چراگاههای فراوان و نیز هوارگاه های( ییلاق ) متعدد، که با صفا ترین و معروترین آنها پیاز دول میشیاو و گاول هستند، می باشد. تنوع گیاهی شاهو فوق العاده زیاد است و حدود 30نوع گل و گیاه در ارتفاعات مختلف آن رویش دارند. برخی از این گیاهان تعلیغی. تعدادی خوراکی برخی معطر و بعضی سمی وتعدادی نیز دارای خواص درمانی هستند. تنوع جانوری شاهو نیز قابل توجه است ، اما متاسفانه به علت شکار بی رویه نسل برخی از جانوران از جمله کبک در حال انقراض می باشد بنا به گفته پیشینیان قبلا در شاهو پلنگ مشاهده شده است. خرس،روباه، شغال، گرگ از جمله جانوران موجود در شاهو هستند. جنس سنگهای شاهو عمدتا آهکی است. در دامنه ارتفاعات شاهو تعداد زیادی چشمه وجود دارند که تامین کننده آب کشاورزی و مشروب شهر های پاوه و روانسر و تعدادی روستاهای منطقه می باشند.
این زیستگاه مهم با مساحت 57000 هکتار در شهرستان کامیاران سروآباد و مریوان واقع گردیده که تنوع زیستی بالایی داشته و معماری روستاهای داخلی این منطقه به آن روح و زیبایی ویژه ای داده است. این منطقه بر اساس مصوبات دولت در سال 1387 به جمع مناطق تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست کردستان در آمده است. در این زیستگاه تاکنون 117 گونه پرنده 23 گونه پستاندار17 گونه خزنده 242 گونه گیاهی شناسایی شده است که می توان به گونه های پرندگان شکاری سیاهگوش –قوچ و میش-خرس قهوه ای و پلنگ اشاره کرد.
منبع : کویرها و بیابان های ایران
