همه ما تاکنون انواع و اقسام قبض هایی را که برای منزل یا محل کارمان می آید ، دیده ایم و آنها را (با رضا و رغبت یا با عصبانیت!) پرداخت کرده ایم. اما خیلی وقت ها پیش می آید که بدون توجه به مواردی که در قبض ها قید شده ، فقط به مبلغ نهایی ( و احیانا بدهی قبلی) نگاهی انداخته ایم و بعد هم در آخرین فرصت ممکن ، به بانک رفته ایم تا از شرشان راحت شویم.
اما قبض های گاز ، برق ، آب و حتی تلفن ثابت و همراه و عوارض شهرداری (که جای بحث الان ما نیستند )، حاوی اطلاعات ذیقیمتی هستند که نگاه کردن و دقت نظر داشتن به آنها ، مسائل جالبی را برای کاهش و بهبود الگوی مصرف به ما گوشزد خواهد کرد. قبل از آنکه سراغ هر کدام برویم ، بد نیست چند اصل کلی را درباره قبض ها بدانیم:
1) قبض های دوره های قبلی را دور نیندازید تا بتوانید همیشه وقتی قبض جدیدی دریافت می کنید ، اطلاعات آن را با قبض های یکی-دو دوره قبل مقایسه کنید. به این شکل راحت می توانید میزان مصرف تان را بررسی کنید که آیا روند صعودی داشته یا نزولی.
2) اگر نمی خواهید قبض تان را نگهدارید ، حد اقل اطلاعات آن را در یک دفترچه کوچک ثبت کنید تا بعدا بتوانید از آن استفاده کنید.
3) اطلاعات قبض های تان را با همسایه ها مقایسه کنید ، یا از خودشان بپرسید یا وقتی قبض ها (مثل برق ) به صورت دسته ای به منزل تان می آید ، پس از برداشتن قبض تان ، به مبالغ آنهای دیگر را هم نگاهی بیندازید (بدون توجه به نام و نشانشان ) تا وضعیت مصرف تان را با دور و بری ها مقایسه کرده باشید.
4) در فرم قبض های موجود ، در قسمت ته قبض که مخصوص عملیات بانکی است ، دو واژه به نام « شناسه قبضی و «شناسه پرداخت » و یک بار کد موجود است که برای پرداخت غیر حضوری در نظر گرفته شده است. حتما اولین چیزی که مد نظر می گیرید این باشد که چطور می توانید بدون مراجعه حضوری به بانک (و ایستادن در این صف های طولانی )، قبض تان را راحت و آسوده پرداخت کنید (مطلب«روش های پرداخت غیر حضوری قبض ها، را بخوانید ).
بدهی گذشته
اگر از قبل بدهی داشته باشید.
مصرف استاندارد و کارکرد شمارگر
اگر مصرف تان بیش از حد باشد ، این عدد به شما اخطار می دهد.
قبض گاز
اصلی ترین اطلاعاتی که روی قبض گاز چاپ شده و برای تغییر الگوی مصرف تان قابل استفاده هست اینهاست:
مبلغ قابل پرداخت
کل مبلغی که این سری باید بپردازید.
گازبهای شما طبق قانون
مبلغ واقعی گاز مصرفی شما که در حالتی که هیچ یارانه ای به گاز تعلق نگیرد (بخشی از طرح هدفمند کردن یارانه ها)، باید می پرداختید!نگاه کردن به همین دو عدد کافی است که هوش از سرتان بپراند که انرژی گاز در ایران برای مردم چقدر ارزان است و دولت چه یارانه هنگفتی روی آن می دهد (یارانه پرداختی توسط دولت). مثلا برای یک قبض گاز ساختمان 8 واحدی که متراژ بالایی ندارد. مبلغ قابل پرداخت توسط شما حدود 75 هزار تومان است. در حالی که دولت بیش از 410 هزار تومان یارانه می پردازد و اگر یارانه ای نباشد شما خودتان باید حدود 485 هزار تومان بپردازید!حال این اعداد را ضرب کنید در تمام خانه های بزرگ و کوچکی که در این کشور از نعمت گاز طبیعی بهره مند هستند.
جدول روند مصرف گاز ساختمان تان بر حسب متر مکعب در ماه های مختلف سال
این بخش که در سمت چپ قبض گاز مشخص شده است ، میزان مصرف گاز در ماه های مختلف سال را برای کنتور ساختمان شما به تفکیک ماه ها در سال جاری (تا هر ماهی که اطلاعات اش باشد) و یک سال قبل از آن نشان می دهد.
+/-
اگر در هر ماهی بیش از ماه مشابه سال قبل مصرف کرده باشید ، جلوی آن یک علامت (+) به معنی اضافه مصرف می آید و اگر کمتر از ماه مشابه سال قبل مصرف داشته باشید ، جلوی آن یک علامت (-) می آید. هر چقدر تعداد مثبت ها بیشتر باشد ، وضع خرابتر است و باید حواس تان باشد!اگر حوصله داشته باشید می توانید نمودار این اعداد را هم ترسیم کنید و با همسایه ها درباره ان بحث و برنامه ریزی کنید.
متوسط مصارف
میانگین مصرف ماهیانه در سال جاری و سال قبلی است که می توانید مقایسه بکنید و ببینید که آیا دارید پر مصرف تر می شوید یا کم مصرف تر. ضمن آنکه در این میانگین و همینطور در عددهای تفکیکی جدول ، می توانید تأثیر فصل های مختلف سال و سردتر یا گرم تر بودن ماه های یک سال نسبت به سال های قبلی را دقیقا ببینید.
در نمودار تهیه شده ملاحظه می کنید که مصرف سال 1387 ، کاهش نسبتا خوبی در مقایسه با مصرف سال 1386 نشان می دهد.
قبض های آب و برق
مشابه قبض گاز ، اطلاعات زیر در قبض های آب و برق ، دارای ارزش و قابل تفسیر و برنامه ریزی است:
مصرف این دوره (لیتر)
مقدار مصف ساختمان از مدت قرائت قبلی کنتور تا مدت بعدی
مصرف مجاز (لیتر)
سقف مقدار مصرفی که برای ساختمان شما مجاز شناخته می شود.
تغییر در مصرف (لیتر)
حاصل کسر کردن مورد 3 از مورد 2 است که وقتی این عدد منفی است ، یعنی شما صرفه جویی کرده اید وقتی این عدد مثبت است یعنی مصرف تان بیش از حد بوده است. در آن صورت یک رقم ریالی جلوی « مازادالگوی مصرف» به صورت تصاعدی می آید و رقم کلی قبض تان بالاتر می رود.
مبلغ قابل پرداخت
جدول روند مصرف انرژی مشترک بر حسب کیلو وات ساعت
در این قسمت جدول روند مصرف انرژی مشترک بر حسب کیلووات ساعت در ماه های مختلف سال جاری و سال قبل ، از علامت +و- که در قبض گاز می دیدید خبری نیست ولی با مقایسه عددها کاملا معلوم است که در چه ماهی بیشتر و چه ماهی کمتر مصرف کرده اید.
مبلغ صورتحسابب قابل پرداخت
رقمی که شما می پردازید.
بهای واقعی برق مصرفی در این دوره ، طبق قانون
بهای اصلی قیمت برق در صورتی که هیچ یارانه ای به آن تعلق نگیرد ، به عنوان مثال در این قبض اسکن شده ملاحظه می کنید که حدود 3/6 برابر قیمتی است که مشترک می پرردازد.
یارانه پرداختی توسط دولت
(که با رنگ قرمز مشخص شده است)
-روش های پرداخت غیر حضوری قبض ها
با این مشغله های امروزی ، حتما لازم است با شیوه هایی که در وقت شما (و البته بانک ها) بابت پرداخت قبض ها صرفه جویی می کنند به خوبی آشنا باشید.
روش های اصلی پرداخت غیر حضوری قبض ها اینهاست که در زیر آمده است ،اما لازمه همه آنها ، داشتن حداقل یک کارت بانکی عضو شبکه شتاب است که امکانات رمز عبور طبق جدول زیر برایش فراهم شده باشد:
شیوه های پرداخت (هر کدام 1-2 دقیقه) نیاز دارد به...
1-پرداخت از طریق خودپردازها (ATM) همان رمز اول چهار رقمی کارت تان کافی است
2-پرداخت از طریق تلفن بانک نیاز به رمز دوم ( بین 12-6 رقم ) دارد که با مراجعه به دستگاه خود پرداز بانک مربوطه ، در قسمت عملیات تخصیص رمز می توانید رمز دوم را تعیین کنید.
3-پرداخت از طریق اینترنت علاوه بر رمز دوم ، نیاز به یک رمز سوم هم دارد که با نام CVV2 شناخته می شود ، این رمز ، یک عدد 3 یا 4 رقمی است که یا در پشت کارت ثبت شده یا باید با مراجعه به بانک ، آن را درخواست کنید.
نکته: پرداخت غیر حضوری قبض ها را ترجیحا زودتر از موعد سررسید آن انجام دهید تا اطلاعاتی که بین بانک ها رد و بدل می شود ، در موقع مناسب وارد بانک اطلاعاتی سازمان های مربوطه شود.
وقتی این رمزها را در اختیار داشته باشید ، می توانید در مدت زمان بسیار کوتاه ، انواع قبض هایتان را بپردازید. روش پرداخت قبض ها در هر کدام از انواع ذکر شده در جدول ، با مختصری تفاوت بین بانک ها ، یکسان است و به یکی از روش های زیر است.
الف) پرداخت از طریق خودپرداز ها (ATM)
1) کارت را وارد دستگاه خودپرداز کنید.
2) زمان نمایش را انتخاب کنید.
3) رمز اصلی کارت (4 رقمی ) را وارد کنید.
4) قسمت پرداخت قبوض را انتخاب کنید.
5) نوع قبض را انتخاب کنید.
6) اطلاعات قبض را به شیوه ای که دستگاه مطالبه می کند وارد کنید ؛ اگر از شما می خواهد که از دستگاه بارکد خوان استفاده کنید ، بارکد چاپ شده روی ته قبض را جلوی قسمت بارکد خوان خودپرداز که یک نور قرمز افقی پخش می کند به صورت افقی بگیرید تا ان را بخواند و اطلاعات قبض را که در بارکد نهفته است ، روی صفحه نمایش (مثلا مبلغ قبض و غیره). اگر هم دستگاه از شما می خواهد که «شناسه قبض» و«شناسه پرداخت» را وارد کنید ، آنها را یک به یک به ترتیب وارد کنید و پس از هر کدام دگمه enter دستگاه را بزنید هر وقت اطلاعات قبض نمایش داده شد آن را چک کنید تا صحیح باشد.
7) اگر اطلاعات صحیح بود ، کلید تایید را بزنید تا قبض تان پرداخت شود.
8) رسیدی که خود پرداز چاپ می کند حتما بگیرید و به قبض تان ضمیمه کنید و تا موعد آمدن قبض بعدی آن را نگهدارید. اگر دستگاه رسید چاپی نمی دهد ( مثلا کاغذش تمام شده)، شماره رهگیری را که روی صفحه نمایش می دهد به همراه تاریخی که قبض را پرداخت کرده اید روی قبض بنویسید تا در صورت نیاز (اگر پرداخت تان لحاظ نشده بود در قبض بعدی « بدهی قبلی» برای تان منظور شده بود) از آن استفاده کنید.
9) اگر رسید چاپی دستگاه خودپرداز ، از انواع شبیه کاغذ فاکس است که با گرما روی آن حک می شود ، حتما از آن یک فتوکپی بگیرید و نگهدارید ، چون این جور پرینت های گرمایی مخصوص فاکس ، اگر در معرض نور باشند به تدریج و پس از چند روز ، کمرنگ و پاک می شوند.
ب) پرداخت از طریق تلفن بانک
1) شماره سرویس تلفن بانک کارت تان (یا شماره سرویس تلفن بانک های عضو شتاب) را بگیرید.
2) از طریق راهنمای گویای تلفن بانک ، اگر خط تلفن تان در حالت پالس است ، آن را با زدن کلید * به حالت تون در آورید.
3) عدد مورد نظر برای پرداخت قبوض را که راهنمای گویا اعلام می کند انتخاب کنید.
4) شماره 16 رقمی حک شده روی کارت تان را با تلفن وارد کنید. اگر از سرویس تلفن بانک مختص کارت خودتان استفاده نمی کنید ، احتمالا پس از وارد کردن این شماره 16 رقمی (که شامل 4 عدد 4 رقمی است و باید به صورت به هم چسبیده و پشت سر هم وارد شود)، باید کلید *را هم بزنید. این شماره 16 رقمی ، یک شماره استاندارد بین المللی در سرتاسر دنیاست و در تمام کارت های بانکی وجود دارد.
5) عدد شناسه قبض را روی ته قبض بخوانید و وارد کنید و کلید *را فشار دهید.
6) عدد شناسه پرداخت را وارد کنید و کلید *را فشار دهید.
7) راهنمای گویا ، نوع قبض آن را به شما برای تأیید اعلام می کند. اگر صحیح است ، عدد درخواستی را وارد کنید.
8) رمز دوم مخصوص تلفن بانک را وارد کنید و کلید *را فشار دهید.
9) قبض تان پرداخت می شود ؛ خودکار دستتان باشد و شماره پیگیری و تاریخ پرداخت تان را روی قبض یادداشت کنید.
10) قبض پرداخت شده را تا موعد سررسید بعدی نگهدارید.
ج) پرداخت از طریق اینترنت (ممکن است بین بانک ها اندکی متفاوت باشد)
1) به سایت اینترنتی بانک هایی که این سرویس را دارند متصل شوید (مثل بانک سامان ، پارسیان و غیره )
2) قسمت پرداخت قبوض را انتخاب کنید و وارد بخش پرداخت شوید.
3) عدد شناسه قبض را وارد کنید.
4) عدد شناسه پرداخت را وارد کنید.
5) اطلاعات قبض شما (مبلغ آن) نمایش داده می شود و مبلغ نهایی پرداخت (با احتساب کارمزد بانک که معمولا خیلی پایین و حدود 100تومان است) نمایش داده می شود.
6) گزینه پرداخت را انتخاب کنید.
7) اطلاعات کارت تان را وارد کنید ؛ شامل شماره 16 رقمی به تفکیک 4 رقم جدا جدا ، رمز دوم و رمز اینترنتی (CVV2) . توضیح اینکه برای لو نرفتن رمزها و شماره بانکی شما ، خیلی از بانک ها در این صفحه ، صفحه کلید تصادفی جلوی شما می گذارند که جای اعدادآن به صورت تصادفی با حالت عادی فرق می کند (یعنی عدد 2 مثلا بالای صفحه است و 9 مثلا وسط صفحه). این کار برای افزایش امنیت انتقال اطلاعات کارت بانکی شماست و بهتر است به جای استفاده از صفحه کلید کامپیوتر ، از صفحه کلید تصادفی خود سایت (با موس) استفاده کنید.
8) اگر ایمیل هم از شما خواسته شد (علیرغم اختیاری بودن) ، آدرس ایمیل تان را وارد کنید تا رسید پرداخت قبض و شماره پیگیری به ایمیل تان ارسال شود.
9) پس از پرداخت ، شماره رهگیری و تاریخ پرداخت نمایش داده می شود. قبل از بستن صفحه ، با خودکاری که آماده کرده اید ، این شماره و تاریخ را روی قبض یادداشت کنید.
اگر رسید چاپی دستگاه خودپرداز ، از انواع شبیه کاغذ فاکس است حتما از آن یک فتوکپی بگیرید و نگهدارید ، چون این جور پرینت های گرمایی مخصوص فاکس ، اگر در معرض نور باشند به تدریج و پس از چند روز ، کمرنگ و پاک می شوند
منبع: هفته نامه فرهنگی -اجتماعی همشهری مثبت 162