کم بود آهن

عنوان:
در دنیای امروز، فقر آهن شایع ترین بیماری «کم بود»است.
آهن مهم ترین عامل سازنده ی هموگلوبین است که قسمت رنگی گلبول های قرمز است. هموگلوبین عامل انتقال اکسیژن در بدن است. مولکول های هموگلوبین در گلبول های قرمز، اکسیژن را از ریه ها به سلول برده، گاز کربنیک را از سلول ها به ریه ها برمی گرداند. گلبول های قرمز در مغز استخوان ساخته می شوند.
طول عمر این سلول ها 120روز است. بنابراین به طور مرتب باید سلول های جدید ساخته شده و جای گزین گلبول های از بین رفته شوند، به همین دلیل بدن به طور مرتب به آهن نیاز دارد.
چنان که غذای مصرفی یا ذخایر آهن در بدن نتواند آهن مورد نیاز برای ساختن هموگلوبین را تأمین کند، در فرایند گلبول سازی بدن اختلال حاصل می شود، در نتیجه ی این عمل، تعداد و اندازه ی گلبول های قرمز کم می شود و مقدار اکسیژنی که می تواند در خون حمل شود، کاهش می یابد . به این حالت کم خونی یا آنمی می گوید که به زبان ساده عبارت است از کاهش ظرفیت حمل اکسیژین در خون.
عوامل مختلفی مانند کم بود دریافت آهن از منابع غذایی، اختلالات جذب و یا اتلاف آهن از بدن در اثر عواملی مانند خون ریزی می تواند منجر به کم بود ذخایر آهن و در مراحل بعدی بروز «کم خونی فقر آهن »شود.
علائم بالینی کم خونی فقر آهن شامل رنگ پریدگی، ضعف و قاشقی شدن ناخن ها می باشد. فرد کم خون، معمولاً دارای حالاتی از جمله بی حال و خستگی، افت درجه ی حرارت بدن، بی اشتهایی و احساس مداوم خستگی است. کم بود ذخایر آهن می تواند موجب کاهش قدرت یادگیری، قدرت انجام کار و توانایی سیستم ایمنی شود.
جگر، گوشت، زرده ی تخم مرغ، غلات، حبوبات، و اسفناج از منابع سرشار آهن هستند.
نکات مهم:
*ویتامین Cجذب آهن را افزایش می دهد. بنابراین استفاده از گوجه فرنگی، فلفل سبز، سبزیجات تازه و میوه جات به خصوص مرکبات هم راه یا بعد از غذا جذب آهن را افزایش می دهد.
*اگر مقدار کمی گوشت به غذاهای گیاهی اضافه شود، جذب آهن افزایش می یابد مانند:مصرف عدس پلو با گوشت یا گوشت چرخ کرده با سویا جهت تهیه همبرگر، کتلت و یا ماکارونی.
*استفاده از جوش شیرین در خمیر باعث کاهش جذب آهن می شود.
*نوشیدن چای نیز یک ساعت قبل و دو ساعت بعد از غذا مانع جذب آهن می شود.
منابع:
مهندس انصار، شراره، «ویتامین درمانی»انتشارات زرین مهر،1388.
نشریه پیام زن، شماره 219.