«دیس پارونیا» یا مقاربت دردناک، عارضه یی است که زنان را گرفتار می کند. در اغلب موارد علل مقاربت دردناک، حتی اگر مدت ها طول کشیده باشد قابل برطرف کردن است، اما ممکن است پس از این که علت اولیه بیماری برطرف شد، فرد با توجه به تجربیات قبلی همچنان احساس درد کند.
این عارضه، عارضه شایع است که ممکن است یک پنجم زنان در طول زندگی شان دچار آن شوند. دانستن ده نکته زیر درباره دیس پارونیا می تواند به مواجهه بهتر شما با این بیماری کمک کند.
1- در زندگی مشترک، رابطه زناشویی برای همه ی زنان اوقاتی لذت بخش و بدون درد نیست. در واقع بسیاری از زنان در نقطه یی از زندگیشان به دلایل بسیار معمولی ممکن است آمیزش دردناکی را تجربه کنند. اصطلاح پزشکی که برای این عارضه به کار می رود «دیس پارونیا» است که به این صورت تعریف می شود:« داشتن درد تناسلی مداوم یا عودکننده که درست پیش از رابطه زناشویی، حین یا پس از آن رخ می دهد و باعث ناراحتی فرد می شود.»
2- آمیزش دردناک ممکن است شدت یا مکان های متفاوتی داشته باشد از جمله: احساس درد تنها هنگام آمیزش در شرایطی خاص، یک درد جدید پس از دوره قبلی رابطه زناشویی بدون درد، درد سطحی (در دهانه ورودی دستگاه تناسلی)، درد عمیق در دستگاه تناسلی هنگام آمیزش، احساس سوزش یا درد مبهم.
اغلب زنان مبتلا به دیس پارونیا از درد سطحی هنگام رابطه زناشویی شکایت دارند.
3- علل آمیزش دردناک بر حسب محل احساس درد و سطحی یا عمقی بودن درد متفاوت است. درد سطحی به علل متفاوتی ممکن است رخ دهد از جمله:
* نرم شدگی ناکافی واژن: این عارضه اغلب به علت نوازش ناکافی پیش از رابطه زناشویی است، همچنین به طور شایعی پس از یائسگی و زایمان یا هنگام شیردهی به علت افت هورمون استروژن ممکن است نرم شدگی واژن به میزان کافی ایجاد نشود.
بعضی از داروها که میل یا برانگیختگی جنسی را مهار می کند، می توانند نرم شدگی واژن را نیز کم کند و به رابطه زناشویی دردناک منتهی شوند. از جمله آنها می توان به داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد فشار خون، داروهای آنتی هیستامین (ضد حساسیت) و نیز بعضی قرص های پیشگیری از بارداری اشاره کرد.
*آسیب، تحریک و ضربه: آسیب ها و جراحت های ناشی از حوادث، جراحی لگن، اپیزیوتومی یا ناهنجاری های مادر زادی.
* التهاب، عفونت یا اختلال پوستی: عفونت در ناحیه تناسلی یا مجاری ادراری می تواند آمیزش را دردناک کند. اگزما یا سایر مشکلات پوستی ناحیه تناسلی نیز می تواند این عارضه را ایجاد کند.
* واکنش به فرآورده های پیشگیری از بارداری: حساسیت به فوم ها، ژل ها یا لاتکس که ممکن است در زنان رخ دهد. همچنین اگر وسایل پیشگیری از بارداری دیافراگم یا کلاهک گردن رحم درست اندازه نشده باشد، می تواند درد به وجود بیاورد.
4- درد عمیق معمولاً در بعضی از وضعیت های بدنی هنگام آمیزش شدیدتر می شود. بعضی علل احساس درد عمیق «دیس پارونیا» عبارتند از:
* بیماری ها: فهرست طویلی از بیماری ها شامل آندومتریوز، بیماری التهابی لگن، افتادگی رحم، رحم به عقب برگشته، فیبروم های رحم، التهاب مثانه، نشانگان روده ی تحریک پذیر، همورویید و کیست های تخمدانی ممکن است دردی عمیق هنگام آمیزش ایجاد کند.
* عفونت ها: هر عفونتی در گردن رحم، یا لوله های رحم ممکن است باعث درد عمیق شود.
* درمان های جراحی و دارویی: جوشگاه های به جا مانده از جراحی هایی که در ناحیه لگن انجام شده اند (از جمله رحم برداری) گاهی پرتوتابی و شیمی درمانی باعث تغییراتی در بافت ها می شوند که رابطه زناشویی را دردناک می کنند.
5- عواطف عمیقاً بر رابطه زناشویی تأثیر می گذارند و ممکن است در هر نوع درد جنسی نقشی داشته باشند. از جمله عوامل عاطفی موثر در آمیزش دردناک عبارتند از:
* مشکلات روانی: اضطراب، افسردگی، نگرانی در مورد ظاهر جسمی، ترس از صمیمیت و نزدیکی یا مشکلات در روابط زن و شوهر ممکن است با کاهش میزان برانگیختگی جنسی در زن باعث ناراحتی یا درد هنگام رابطه زناشویی شود.
* استرس: عضلات کف لگن یک زن بسیار به استرس حساس هستند، بنابراین استرس می تواند به آمیزش دردناک بینجامد.
* سابقه سوء استفاده جنسی: اغلب زنان مبتلا به مقاربت دردناک سابقه سوءاستفاده جنسی ندارند، اما اگر زنی چنین سابقه یی داشته باشد، این واقعه ممکن است در تشدید این عارضه نقش داشته باشد.
6- پزشکان معمولاً برای تشخیص علت زمینه ساز درد اقدامات زیر را انجام می دهند:
* بررسی سابقه پزشکی: پزشک برای حل این مشکل سابقه پزشکی کاملی را از شما خواهد خواست؛ از جمله زمان شروع دارد، مکان درد، شدت درد، ارتباط درد با وضعیت های متفاوت بدن، سوابق جراحی و زایمان ها.
* معاینه لگنی: پزشک حین معاینه لگنی نشانه های تحریکی پوستی، عفونت و مشکلات آناتومیک (بدنی) را بررسی خواهد کرد.
7- در گذشته «دیس پارونیا» را عمدتاً یک مشکل روانی می دانستند که نیاز به روان درمانی دارد، اما امروزه این دیدگاه را کنار گذاشته اند. پژوهشگران بسیاری از علل آمیزش دردناک را شناخته اند و توصیه آنها درمانی همه جانبه و فراگیر است. درمانی که پزشک انجام می دهد بستگی به علت زمینه ساز درد دارد. بیمار و همسرش ممکن است بتواند با ایجاد چند تغییر ساده در رابطه زناشویی درد را به حداقل برسانند؛ تغییراتی مانند موارد زیر:
* همکلامی با همسر: در مورد احساسات بد و خوب تان با همسرتان صحبت کنید، مثلاً اگر احساس می کنید که باید آمیزش آرام تر باشد، حتماً باید به همسرتان بگویید.
* استفاده از نرم کننده ها: نرم کننده های موجود در بازار شامل نرم کننده هایی با پایه ی آب یا با پایه ی سیلیکون ممکن است رابطه زناشویی را برای شما راحت تر کند. هنگام خرید این نرم کننده ها به اجزای آنها روی برچسبشان دقت و از پزشک تان در این مورد سوال کنید.
8-اگرعفونت یا یک عارضه پزشکی خاصی باعث درد شده باشد، درمان آن ممکن است دیس پارونیا را برطرف کند.
9- در شیوه ی درمانی «حساسیت زدایی» شما می آموزید چگونه با انجام تمریناتی برای شل کردن واژن، دردتان را کاهش دهید. پزشک ممکن است انجام ورزش های کف لگن، (تمرینات کگل) یا سایر تمرینات را برای کاهش دردتان توصیه کند. اگر برای مدتی طولانی حین رابطه زناشویی احساس درد کرده باشید، ممکن است حتی پس از درمان و رفع علت درد نسبت به تحریکات جنسی پاسخ عاطفی منفی نشان دهید. اگر به علت آمیزش دردناک شما و همسرتان از صمیمیت جنسی پرهیز کرده باشید، ممکن است نیاز به بهبود ارتباط تان داشته باشید. صحبت کردن با یک مشاور یا متخصص می تواند به حل این مشکلات کمک کند.
10- و بالاخره این که بعضی تغییرات درعادات بهداشتی تان می تواند درد و ناراحتی شما هنگام رابطه زناشویی را به حداقل برساند. از شست و شودهنده های معطری مانند شامپوهای بدن و ژل های دوش در ناحیه تناسلی استفاده نکنید. این فرآورده ها ممکن است باعث تحریک ناحیه تناسلی و مختل کردن نرم شدگی طبیعی آن شوند، به خصوص اگر بیش از حد مصرف شوند، از دوش واژینال هم پرهیز کنید.
منبع: نشریه 7 روز زندگی، شماره 117