به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سرپرست کارگاه زری بافی و مخمل بافی گروه هنرهای سنتی امروز شنبه با اعلام این مطلب و با اشاره به قدمت 2500ساله بافت پارچه های نقش دار در ایران گفت: در کتاب های مورخ های یونانی از پارچه های نفیس ایرانی توصیف های فراوانی شده است.
او درباره شیوه بافت سنتی زربفت گفت: دو نفر همزمان با هم کار می کنند یک نفر به عنوان شاگرد یا گوشواره کش، بالای دستگاه نشسته و باید نقشه را تعیین کند و نفر دوم نیز کار بافت را انجام می دهد.
دهقانی افزود: با توجه به گران بودن مواد اولیه این پارچه ها و سختی بافت آنها، این پارچه ها تقریبا در دوران معاصر رو به افول و نابودی است و در کل ایران فقط 10نفر در این هنر کار می کنند.
او با تاکید بر این که اگر از این هنر حمایت نشود، شاهد نابودی آن خواهیم بود، گفت: از دیرباز کارگاه های زری بافی به صورت حکومتی اداره می شد و همواره یک نماینده از سوی حاکم وقت در کارگاه ها حضور داشته و روی تولیدات نظارت می کرده است.
او حفظ، احیا و اشاعه شیوه بافت های سنتی و قدیمی را از رسالت های کارگاه زربافی و مخمل بافی دانست و افزود: با آموزش هنرجویان تلاش می کنیم این هنر را بار دیگر در کشور گسترش دهیم.
زری بافی و مخمل بافی در انتظار حمایت
به گفته دهقانی، در حال حاضر یک هنرجو در حال آموزش زری بافی است و در دوره های قبلی در مجموع حدود 30 نفر آموزش دیده اند.
او افزود: این در حالی است که به دلیل حمایت نشدن این افراد تاکنون نتوانسته اند جذب بازار کار شده و در این رشته فعالیت کنند. با توجه به گران بودن مواد اولیه این هنر و همچنین بزرگی دستگاه های زری بافی و مخمل بافی و ناسازگاری با وسعت خانه های امروزی، این بافت ها نیاز به کارگاه دارند و باید از این هنرجویان حمایت مالی یا مکانی شود تا بتوانند کارگاه های خود را راه اندازی کنند.
او قدمت شیوه بافت مخمل نقش برجسته را دوران صفوی دانست و گفت: هم اکنون در کشور فقط دو دستگاه مخمل بافی نقش برجسته وجود دارد، یکی از آنها در کارگاه مخمل بافی گروه هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری است که در سال 1381 توسط استاد عنایتی احیا شد.
وی با اشاره به ورود دستگاه دیگر در کارگاه زری بافی و مخمل بافی شهر کاشان، بر لزوم حمایت از این نوع بافت تاکید کرد.
دهقانی افزود: در حال حاضر حدود 10 دستگاه زری بافی در کشور موجود است که 6 مورد از این دستگاه ها در تهران، 3 دستگاه در کاشان، 3دستگاه در یزد و 1دستگاه در اصفهان هستند.
مخمل بافی پیچیده ترین منسوج سنتی دنیا
او با اشاره به پیچیدگی های بافت مخمل بافی گفت: مخمل بافی پیچیده ترین منسوج سنتی دنیاست و علاقمندان به این نوع بافت باید در ابتدا زری بافی را یاد بگیرند.
روح الله دهقانی از برگزاری نمایشگاه تخصصی بافته های زربفت از سال 1309 تا زمان معاصر خبرداد و گفت: اگر شرایط مهیا شود احتمالا در نیم فصل دوم سال جاری این نمایشگاه برای بازدید عموم برگزار خواهد شد.
او برنامه های دیگر سال جاری را احیا کارگاه گلابتون سازی و احیا شیوه بافت دوران قاجار اعلام کرد و گفت: یکی از پارچه های دوران قاجار در آستان قدس رضوی که پوشش سنگ مزار امام رضا است، مستند نگاری، باز بافی و احیا خواهد شد.
راه اندازی کارگاه گلابتون سازی
دهقانی در ادامه از تلاش برای برپایی یک کارگاه مجهز که همه مراحل گلابتون سازی در آن تولید شود ، خبر داد.
او درباره گلابتون سازی گفت: در ایران تا سال 1393 گلابتون سازی به صورت سنتی انجام می شد اما با فوت استاد فولادگر در اصفهان این هنر سنتی تقریبا رو به فراموشی است هرچند برخی از افراد بعضی از مراحل گلابتون سازی را تا حدودی انجام می دهند اما امروز دیگر کارگاهی وجود ندارد که همه مراحل کار را انجام دهد.
او با بیان این که این محصولات از زندگی مردم امروز خارج شده است، گفت: برای احیا این محصولات نیاز به فرهنگ سازی داریم زیرا افرادی هستند که از توانایی مالی خرید این پارچه ها برخوردارند و این امر باعث رونق تولید این پارچه های فاخر و اصیل خواهد شد.
دهقانی افزود: نساجی سنتی در مقایسه با سایر هنرهای سنتی، قابلیت اشتغال زایی زیادی دارد چرا که بافته های معمولی دستگاه های کوچکی نیاز دارند و خانم ها می توانند در منزل به تولید این پارچه ها پرداخته و درآمدزایی داشته باشند.
او در ادامه به احیا ترمه سنتی، شیوه بافت دورو(دوتایی) و بافت پیچیده چندتایی دوره صفوی به ترتیب در سال های 1391 و 1393 و 1395 اشاره کرد و گفت: این در حالی است که بافت ترمه سنتی از حدود 50 سال پیش در یزد منسوخ شده بود.
او شاهکار بافت سنتی و حتی نساجی دنیا، را متعلق به قیاس الدین نقش بندی یزدی دانست و گفت: این پارچه منحصر به فرد را قیاس الدین نقش بندی یزدی، رییس کارگاه سلطنتی به سفارش شاه عباس برای پوشش قبر شیخ صفی الدین اردبیلی بافته است.
دهقان افزود: این شیوه بافت با حمایت مجموعه، در سال 1389 احیا شد و 700 رج بافت بدون تکرار نقشه را داشتیم که تقریبا به شیوه بافت اصلی نزدیک شدیم اما برای احیای دوباره این شیوه بافت همچنان نیاز به حمایت است.
