مکمل های حاوی آهن یک دسته از مکمل ها است که افراد بسیاری آنها را مصرف می کنند؛ ولی، درباره مصرف این نوع مکمل ها ملاحظاتی وجود دارد که مصرف کنندگان باید به آنها دقت کنند.در اینجا تعدادی از این ملاحظات را می خوانید:
مهم ترین مواردی که باید درباره مکمل های آهن بدانیم چیست؟
هرگز بیش از مقدار توصیه شده مولتی ویتامین های حاوی آهن را مصرف نکنید.در یک زمان بیش از یک نوع مولتی ویتامین مصرف نکنید، مگر اینکه پزشک تان تجویز کند. مصرف چند نوع مولتی ویتامین مشابه می تواند دز آنها را بیش از حد کند و عوارض جانبی شدیدی را به وجود آورد. اگر دیدید که بیش از اندازه مولتی ویتامین مصرف کرده اید،حتماً به اورژانس مراجعه کنید. مصرف بیش از اندازه ویتامین های A،D،E یا Kعوارض خطرناکی را به دنبال دارد.استفاده نابجا از مکمل هایی که آهن دارند هم می تواند برای بدن خطرناک باشد.
نشانه های مصرف بیش از حد ویتامین ها می تواند موارد زیر باشد:
درد شدید معده ،اسهال خونی سرفه خونی ،یبوست ،از دست دادن اشتها ،ریزش مو،احساس گرما،تغییر در سیکل های قاعدگی، کاهش وزن ،سردرد شدید، درد عضلات یا مفاصل، درد شدید پشت، خون در ادرار یا مدفوع، ضعف،تنفس کوتاه ،نبض ضعیف و سریع ،رنگ پریدگی،لب های کبود و تشنج. مکمل ها دارای آهن را به همراه شیر و دیگر فرآورده های لبنی که دارای کلسیم است، مصرف نکنید. کلسیم جذب مواد خاص موجود در این مولتی ویتامین را دشوار می کند.
مولتی ویتامین های حاوی آهن کدام اند؟
مولتی ویتامین ها ترکیباتی هستند که انواع ویتامین های موجود در غذاها را در خود دارند .آهن به طور معمول در غذاهایی چون گوشت وجود دارد. آهن در بدن بخشی از هموگلوبین و میوگلبولین می شود.
هموگلوبین مولکولی است که اکسیژن را به بافت ها و سلول ها می رساند .میوگلوبین به عضلات کمک می کند تا در سلول های شان اکسیژن را ذخیره کنند.
مولتی ویتامین ها در دریافت مقدار ویتامین و آهنی که بدن نتوانسته از منابع غذایی تأمین کند،کمک می کنند. همچنین،از این فرآورده ها برای درمان کمبود آهن یا ویتامین هایی که بر اثر بارداری، بیماری، سوء تغذیه ،اختلالات گوارشی و دیگر وضعیت های به وجود آمده، استفاده می شود.
پیش از شروع مصرف مولتی ویتامین دارای آهن چه مواردی را باید به پزشک بگوییم؟
اگر مولتی ویتامین ها و آنهایی که آهن دارند، بیش از حد مصرف شوند؛ می توانند عوارض بسیار خطرناکی داشته باشند .اگر بیماری خاصی دارید ،پیش از مصرف این مکمل ها پزشک را در جریان بیماری خود بگذارید .ممکن است شما به فرمول خاصی از این مکمل ها نیاز داشته باشید یا این که لازم باشد پیش از مصرف آنها آزمایش های خاصی بدهید.اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، حتماً بیش از مصرف مکمل ها با پزشک مشورت کنید.اگر بعضی از مکمل ها در دزهای بالا استفاده شود، می تواند به جنین آسیب برساند. ممکن است به نوعی از این مکمل ها که مخصوص زنان باردار تولید می شود نیاز باشد.
مولتی ویتامین های حاوی آهن را باید چگونه مصرف کنیم؟
این مکمل ها را درست مطابق دستور پزشک یا برچسب راهنمای روی بسته مصرف کنید. دارو را طولانی تر از زمان تجویز شده یا بیشتر از مقدار مقرر مصرف نکنید. در یک زمان بیش از یک محصول استفاده نکنید؛ چرا که مصرف محصولات مشابه می تواند به افزایش بیش از حد در آن بینجامد که عوارض خطرناکی به همراه دارد. بسیاری از محصولات مولتی ویتامین افزون بر ویتامین، حاوی مواد معدنی چون کلسیم، منیزیم، پتاسیم و روی نیز هستند که باز هم اگر بیش از اندازه مصرف شوند ،به حالاتی چون ایجاد لکه روی دندان ها، افزایش ادرار، خونریزی معده، ضربان نامنظم قلب ،گیجی و ضعف عضلانی منجر می شود. بنابراین، پیش از خرید یک مولتی ویتامین برچسب روی آن را با دقت بخوانید تا درباره مواد تشکیل دهنده آن اطلاعاتی پیدا کنید.
*قرص یا کپسول مولتی ویتامین را با یک لیوان پر آب میل کنید.
*اگر دیدید که مولتی ویتامین معده شما را اذیت می کند،آن را با غذا بخورید.
*اگر در دستور مصرف قرص نوشته شده که جویده شود باید آن را کامل بجوید یا پیش از بلعیدن کاملاً در دهان تجزیه شود.
*اگر مولتی ویتامین به شکل مایع است، برای اندازه گیری آن از قاشق مخصوص اندازه گیری استفاده کنید؛ نه یک قاشق معمولی. اگر قاشق مخصوص اندازه گیری داروهای مایع را ندارید ،از داروخانه تهیه کنید.
گاهی مولتی ویتامین های مایع باید برای مصرف با آب یا آب میوه مخلوط شوند. دقیقاً مطابق دستور عمل کنید. میزان آب یا آب میوه را درست اندازه بگیرید .فقط یادتان باشد که مولتی ویتامین را با شیر مخلوط نکنید.
*هرگز کپسول مولتی ویتامین یا قرصی که گفته نشده بجوید را باز نکنید و نجوید. قرص را کاملاً ببلعید.شکستن یا باز کردن قرص یا کپسول باعث می شود که مقدار زیادی از قرص به یک باره در بدن آزاد شود.
*لازم است که مولتی ویتامین های حاوی آهن به طور مرتب مصرف شود تا تأثیر خود را نشان دهد.
*این داروها را در دمای اتاق و دور از رطوبت و گرما نگه دارید. اجازه ندهید مولتی ویتامین مایع یخ بزند.
اگر خوردن یک دز را فراموش کردیم چه کار کنیم؟
اگر این اتفاق افتاد هر چه زودتر دز فراموش شده را مصرف کنید.اگر نزدیک به زمان مصرف دز بعدی هستید دز فراموش شده را کنار بگذارید و دز بعدی را سر موقع خودش مصرف کنید. برای جبران دز فراموش شده دز بعدی را دو برابر نکنید.
اگر بیش از اندازه مولتی ویتامین خوردیم چه کار کنیم؟
اگر فکر می کنید که بیش از اندازه مصرف کرده اید حتماً به اورژانش مراجعه کنید.مصرف بیش از اندازه ویتامین های A، D ،E یا K عوارض نامطلوبی دارد و مصرف بیش از اندازه مواد معدنی و آهن موجود در مولتی ویتامین ها خطرناک است.
هنگام مصرف مولتی ویتامین های حاوی آهن از چه چیزهایی باید پرهیز کنیم؟
در یک زمان بیش از یک نوع مکمل را مصرف نکنید.اگر مولتی ویتامین شما دارای پتاسیم است، مقدار روزانه مصرف نمک خود را کاهش دهید.اگر رژیم غذایی کم نمک دارید، پیش از مصرف مولتی ویتامین با پزشک مشورت کنید.در عرض 2 ساعت پیش و پس از مصرف مولتی ویتامین حاوی آهن آنتی بیوتیک نخورید. خوردن غذاهایی خاص هم جذب آهن را سخت تر می کند.
در عرض یک ساعت پیش یا دو ساعت پس از خوردن غذاهایی چون ماهی، گوشت، جگر و غلات کامل یا نان ها و غلات غنی شده مولتی ویتامین حاوی آهن را مصرف نکنید. این دارو را با شیر هم مصرف نکنید، چرا که کلیسم فرآیند جذب آهن را با سختی رو به رو می کند.
عوارض جانبی احتمالی مصرف مولتی ویتامین های حاوی آهن چیست؟
اگر دیدید که یکی از علامت های آلرژیک زیر را دارید حتماً به اورژانس مراجعه کنید:
*تنگی نفس
*ورم صورت،لب ها، زبان یا گلو
*کهیر
اگر عوارض جانبی شدید زیر را در خود مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید:
*خون روشن در مدفوع
*درد قفسه سینه یا گلو در زمان بلع قرص
وقتی مکمل ها مطابق دستور مصرف شوند، عوارض جانبی جدیدی ندارند. عوارض جانبی خفیف تر عبارت است از:
*یبوست،اسهال
*حالت تهوع، استفراغ، سوزش سر دل
*درد معده، احساس دل به هم خوردگی
*ادرار یا مدفوع تیره یا سیاه
*لکه های روی دندان که موقتی است
*سردرد
*طعم غیر معمول یا ناخوشایند در دهان
اینها همه عوارض جانبی که ممکن است پس از مصرف این داروها به وجود آید،نیست.هرگونه عارضه ناخوشایند یا غیرعادی را با پزشک در میان بگذارید.
*بعضی داروها نیز هستند که مصرف این مکمل ها روی میزان جذب و عملکرد آنها تأثیر می گذارد. بنابراین، زمانی که پزشک می خواهد مکملی برای شما تجویز کند، تمام داروهایی که مصرف می کنید را برایش شرح دهید. اگر این کار را نکنید، ممکن است مکمل تجویز شده روی داروی بیماری مزمن شما تأثیر بگذارد و از اثر آن بکاهد و باعث شود علایم بیماری تان که مدت ها در کنترل بوده دوباره عود کند.داروهای بیماری های قلبی و تنظیم کننده فشار خون نمونه ای از این داروها هستند.
منبع:ماهنامه دنیای سلامت، شماره ی 50.