لوپوس یک بیماری خود ایمنی است که با التهاب بافت پیوندی به ویژه در مفاصل همراه می باشد . سیستم ایمنی در این بیماری به جای حمایت از فرد ، به بدن او حمله می نماید و علت ایجاد بیماری را تولید زیاد اینترفرون نوع I و دیگر عوامل سایتوتوکسیک (سمی برای سلول ها) بیان می کنند.
علائم این بیماری شامل خستگی مفرط ، درد و التهاب مفاصل ، تب بدون علت ، راش های (قرمزی های) پوستی ، زخم هایی در دهان و اختلالات کبدی می باشد.
لوپوس یک بیماری خود ایمنی است که روی همه ارگان ها اثر می گذارد . این وضعیت موجب اختلال در عملکرد کلیه ها می شود که نتیجه آن دفع پروتئین می باشد .
در زنان در سنین باروری ، این بیماری ایجاد می شود. داروهایی مانند پروکاینامید ، هیدرالازین ، متیل دوپا و کلرپرومازین موجب بروز علایمی شبیه به لوپوس می شوند.
در یک بررسی نشان داده شد که آلودگی محیط و فضولات صنعتی موجب افزایش خطر ابتلا به لوپوس می شود. همچنین قرار رگفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش نور آفتاب ، محرکی در بروز علایم پوستی این بیماری می باشد.
یک سری از مواد شیمیایی مانند هیدرازین و مواد رنگی موجود در غذاها مانند تترازین موجب افزایش خطر ایجاد لوپوس در افراد حساس به این بیماری می شوند.
ریسک فاکتورهای این بیماری شامل سابقه خانوادگی این بیماری ، قاعدگی نامنظم ، شروع قاعدگی در 15 سالگی و یا دیرتر ، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی و پایین بودن میزان آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین های A و E در خون می باشد.
تعدای از داروها مانند کورتیکور استروئیدها ، NSAID ها (داروهای مسکن غیر استروئیدها) ، ایمنو ساپریسنت ها (داروهای کاهش دهنده ایمنی) و ضد مالاریاها که در درمان این بیماری به کار می روند ، بر روی متابولیسم مواد مغذی در بدن اثر می گذارند.
تغذیه درمانی در لوپوس
تاکنون رژیم غذایی خاصی برای این بیماری شناخته نشده است و با توجه به شرایط هر فرد ، یک رژیم غذایی برای او تجویز می شود. این رژیم غذایی باید با توجه به عوارض بیماری بر روی فرد ، تأثیر داروها بر روی ارگان های مختلف و متابولیسم مواد مغذی در بدن تجویز گردد.
نیاز به پروتئین به علت اختلال در عملکرد کلیه و نیز مصرف داروهای استروئیدی تغییر می کند . میزان دریافت سدیم و مایعات نیز به دلایل گفته شده باید محدود گردد . همچنین میزان نیاز به انرژی باید با توجه به وزن خشک تعیین شود. دریافت انرژی باید به گونه ای باشد که وزن نرمال حفظ گردد.
محدودیت انرژی ، پروتئین و چربی می تواند موجب کاهش قابل توجه در عملکرد کلیه و دفع پروتئین زیاد از ادرار گردد.
در مطالعه ای که بر روی گروه کوچکی از بیماران انجام شد ، افزودن روزانه 30 گرم دانه بزرگ که دارای اسید چرب غیر اشباع می باشد ، موجب بهبود عملکرد کلیه در آنها گردید.
مصرف غذاهایی که غنی از اسید چرب امگاـ3 می باشند (مانند ماهی و بزرک) ، در کاهش التهاب ناشی از لوپوس مؤثر است . علاوه بر این اسید چرب ، بزرگ حاوی آنتی اکسیدان نیز می باشد که در کاهش علایم مربوط به لوپوس بسیار مؤثر است .
تعدادی از محققان اسپانیایی ، بیان کرده اند که افراد مبتلا به لوپوس دارای آلرژی غذایی بیشتری نسبت به سایر افراد می باشند . اکثر مطالعات نشان داده اند که مصرف گوشت گاو و لبنیات موجب عکس العمل های آلرژیک در افراد مبتلا به لوپوس شده است . شیر گاو دارای پروتئین کازئین می شود. به همین علت است که اکثر بیماران مبتلا به لوپوس دچار عدم تحمل به شیر و لبنیات می باشند.
کم خونی در این بیماران بسیار شایع می باشد ، اما کم خونی آنها بدون ارتباط با دریافت آهن است .
مکمل درمانی
1 ـ کمبود سطح هورمون دی هیدرو اپی آندرسترون (DHEA) و DHEA ـ سولفات در خون این بیماران همراه با علایم شدید لوپوس گزارش شده است . دریافت این مکمل می تواند در بهبود و کاهش علایم بیماری نقش داشته باشد.
2 ـ اسید های چرب امگاـ 3 موجوددر روغن ماهی (شامل ایکوزاپنتاانوئیک اسید (EPA) و دکوزاهگزاانوئیک اسید (DHA) در کاهش التهاب مؤثر هستند.
در مطالعات حیوانی نشان داده شده که دریافت مکمل های EPA و DHA از ایجاد یماری لوپوس جلوگیری می کند.
3 ـ آنتی اکسیدان ها: طبق بررسی ها مشخص شده است که افراد مبتلا به لوپوس سطح آنتی اکسیدان خونی پایین تری نسبت به سایر افراد دارند. در حیواناتی که رژیم غذایی فقیر از انتی اکسیدان داشتند، وضعیتی شبیه به لوپوس ایجاد شد و مصرف مکمل هایی مانند ویتامین C و E ، بتاکاروتن و سلنیوم ، به بهبود علایم لوپوس کمک نمود.
شیوه زندگی
سیگار کشیدن ارتباط قابل توجهی با افزایش ریسک پیشرفت لوپوس دارد.
منبع:دنیای تغذیه ،شماره ی 92