جلبکها از تواناترین و مفیدترین گیاهان هستند .آنها قادرند آب و هوا را پاک کنند، دامداری را برای بشر سالم تر و سهل تر سازند، انرژی آینده مورد نیاز بشر را تامین کنند،کشاورزی را رونق بخشند و از همه مهمتر انسان را سالم تر سازند. جلبکها قادرند،سیستم ایمنی بشر را تقویت کنند و بسیاری ازمواد معدنی و اسیدهای آمینه را بصورت طبیعی و قابل جذب،به او ارزانی دارند.
منظور از جلبک (آلگ)(algae) چیست؟
جلبکها مانند گیاهان حاوی کلروفیل و قابلیت فتوسنتز می‌باشند، اما برخلاف آنها فاقد ریشه، ساقه، برگ و گل هستند.آنها از دستـه آغـازیـان محسوب می‌شوند و قادرند با فتوسنتز مواد غیرارگـانـیـک را بـه مـواد ارگـانیک تبدیل کنند. فتوسنتز فرآیندی اسـت کـه طی آن نور خورشید و دی اکسید کربن به غذا واکسـیـژن تبدیل می‌شود.
جلبکها عمدتاًدر آبهای کم عمق می‌رویند و برای رشد به نور خورشید، دی اکسید کربن (CO2)، آب و مواد معدنی نیاز دارند.جلبکها به دو دسته پر سلولی (ماکرو آلگ‌ها)و تک سلولی (میکرو آلگ‌ها)تقسیم می‌شوند.
جلبکهای میکروسکوپی ( ریز جلبکها ) از قدیمی ترین ساکنان اقیانوسها و آبهای شیرین می‌باشند، خلقت آنها نه تنها به میلیارد‌ها سال قبل از تاریخ حیات بشر بر می‌گردد، بلکه پیش از تمامی گونه‌های جانوری و گیاهی می‌زیسته اند و هم اکنون در طبیعت پیرامون ما وجود داشته و نقش بسیار مهم و کلیدی را در اکوسیستم ایفا نموده و در دسترس می‌باشند.
جلبکها بر حسب نوع آنها ممکن است متشکل از سه گروه قرمز، قهوه ای و سبز رنگ باشند. بیشترین تحقیقات در خصوص یک جلبک تک سلولی بنام کلرلا انجام پذیرفته است. کلرلا یک جلبک میکروسکوپی سبز رنگ با قطری در حدود 2 تا 10 میکرون است.
ارزنده ترین ماده زیستی روی کره زمین
ژاپن اولین کشوری که روش صنعتی کشت و پرورش جلبک را ابداع کرد. تنها در سال 1995 در ژاپن 220 هزار تن جلبک بصورت غذای انسان مصرف شده است. استفاده از جلبکهای دریایی بعنوان غذای جایگزین حاوی پروتئین، تمام اسیدآمینه ضروری، ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب غیراشباع هستند.
پروتئینهای کلرلا تمام اسیدهای امینه ضروری را دارا هستند، از این رو در مسافرتهای فضایی به عنوان غذا مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای تأمین غذای فضا نوردان در مسافرتهای طولانی، دانشمندان با استفاده از کلرلا، یک چرخه اکولوژیک طراحی کرده اند.
میکروجلبک‌ها با همه امتیازات برجسته، ارزنده ترین ماده زیستی روی کره زمین محسوب می‌شوند. آنها پایه و اساس زنجیره غذایی بوده و از قدرت تکثیر بالایی برخوردارند. آمریکا در حال حاضر بزرگترین تولید کننده این جلبک است که در کالیفرنیا و‌هاوایی کشت می‌شود.
کشور چین یکی از بزرگترین تولید کنندگان جلبکهای خوراکی در دنیا بوده که سالانه حدود 5 میلیون تن برداشت می‌کند، بطوریکه در سال 1999، برداشت آن حدود 5/4 میلیون تن بوده و در حال حاضر نه تنها خود کفا بوده، بلکه یکی از بزرگترین صادر کنندگان در این زمینه محسوب می‌شود.
کشورهایی نظیر ژاپن، تایوان، کره و ... نیز مدت طولانی است که در زمینه برداشت از دریا و پرورش فعالیت دارند و هر ساله میلیون‌ها دلار ارز از تولید و صادرات آن بصورت خام یا بصورت عمل آوری شده، بدست می‌آورند. امروزه نیز جلبک شناسان در کشورهای مختلف، در کنار تحقیقات زیستی خود دربارۀ جلبکها، به دنبال کشف خواص مفید و روش‌های استفاده اقتصادی از آنها هستند .
میکروآلگ‌ها برای مصارف گوناگون بصورت صنعتی تولید می‌شوند. تعدادی از آنها در مقیاس وسیع تولید و به عنوان غذاى سالم منبع ویتامین و مواد معدنى در غذای انسان و خوراک دام، پرورش آبزیان و برای تصفیه بیولوژیک آبهای صنعتی بکار می‌روند.
ارزش تغذیه ای جلبکها
1- چربی اشباع جلبکها بسیار اندک بوده و کم کالری هستند.
2-غنی از فیبر می‌باشند.
3-غنی از مواد معدنی از جمله کلسیم، آهن، منیزیوم، سلنیوم، روی، مس، پتاسیم، سدیم، و کروم می‌باشند.
4-حاوی ویتامین‌های B1,B12,B2,B9، ویتامین C، ویتامین E و ویتامین A به شکل بتاکاروتن می‌باشند.
5- منبع پروتئین می‌باشند.
6-حاوی کلروفیل می‌باشند. کلروفیل می‌تواند از رشد تومورهای سرطانی جلوگیری کند.
7-غنی از اسیدهای نوکلئیک DNA و RNA می‌باشند.
8-حاوی اسیدهای چرب غیر اشباع امگا 3 و 6 می‌باشند.
جلبک در داروخانه(آلگ‌ها)
یکی از روش‌های مقابله با سوء تغذیه که در تمام دنیا به خصوص کشورهای صنعتی مورد توجه قرار گرفته است، استفاده از مکمل‌های غذایی است.مشاهدات علمی مختلف نشان داده است مکمل‌های رژیمی،با فرض رعایت ملاحضاتی، اثرات بسیار سودمندی روی سلامت فرد دارند.
در واقع "مکمل‌های رژیمی-غذائی فرآورده‌هائی هستند که حاوی مواد مغذی بوده، فقدان و یا کمبود یک یا چند ماده مغذی اولیه در رژیم غذائی را تکمیل می‌نمایند و از طریق ارتقاء عملکرد و یا پیشگیری از اختلالات دستگاه‌های مختلف بدن موجبات افزایش سلامت را فراهم می‌کنند.در این میان جلبکها می‌توانند یکی از بهترین گزینه‌ها محسوب شوند.
جلبکها به خاطر دارا بودن درصد بالایی از پروتئین، اسیدهای چرب ضروری مانند امگا سه و شش، ویتامین‌ها، املاح مختلف و همچنین پلی‌ساکاریدهای خاصی که خواص دارویی دارند، مدتهاست که مورد توجه سیاست‌گزاران حوزه سلامت قرار گرفته اند. در حال حاضر با توجه به همکاری شرکت‌های ایرانی با برخی تولید کنندگان آلمانی، فراورده‌های حاوی جلبکهای سبز تحت نظارت وزارت بهداشت و درمان در داروخانه‌ها موجود می‌باشد که امیدواریم در آینده نزدیک شاهد دستیابی متخصصان داخلی به فناوری تولید این جلبکها باشیم.
برای خواندن بخش اول- ارزش تغذیه ای جلبکهای سبز- اینجا کلیک کنید.
