رشته کوه تفتان بین 28درجه و30دقیقه الی 28درجه و5دقیقه عرض شمال و60درجه و50دقیقه تا 61درجه 15درجه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قراردارداین کوه در چهل و دو کیلومتری شمال شهر خاش بین شهر میر جاوه وشهرستان خاش واقع شده است .ارتفاع آن ازسطح متوسط آب های خلیج فارس 3941متر ونسبت به دشت های اطراف حدود دو هزار متراست.
برخی بر این باورند که نام کوه تفتان از واژه ی تفت به معنی گرم وسوزان امده است . واین تسمیه به علت خروج آتشفشانی مرکب از بخار اب وگاز گوگرد از دهانه ان است . کوه تفتان در اصطلاح محلی به چهل تن معروف است . به طوری که شایع است چهل تن از راشد ین مذهبی در این کوه ناپد ید شده اند از این روکوه چهل تن نامیده می شود وشاخک شمال آن نیز به همین سبب به اسم کوه زیارت معروف شده است ودرگذشته محل زیارت اهالی این نواحی بوده است.
کوه تفتان دارای 4قله بانام ها ی به شرح زیر است :
-قله ی شما لی که مرتع تر می باشد وبه نام”کوه زیارت” معروف است .
-قله ی جنوبی که کوتاه تروآتشفشانی است ” مادرکوه” نامیده می شود .
-قله ی شمالی شرقی که” صبح کوه” نام دارد .
-قله ای که در مغرب مادرکوه قرار گرفته نرکوه نامیده می شود.
کوهنوردان برای صعود به قله ی تفتان باید ازطریق زاهدان به دهستان “کوشه” نرسیده به شهر خاش عزیمت نموده وازآن جا به روستای خم چین رفته سپس از طریق تنگ گلو راه ادامه می یابد.آب این دره دارای املاح گوگردی است وقابل مصرف نمی باشد بنابراین باید از چشمه ای موسوم به اب خوش که در نزدیکی تنگ گلو قرار دارد ودارای اب سالم و گوارایی است استفاده نما یند.
از آن جا که از روستای کوشه(مرکز دهستان کوشه)تا قله ی کوه حدود پانزده کیلومتر است.معمولا مدت صعود به قله حدود 10ساعت طول می کشد . دسته های مختلف کوهنورد به قله تقتان صعود کرده اند که اولین صعود در اخر سال 1893برابر با 1272شمسی به سرپرستی ژنرال “سرپرسی سایلس” انگلیسی انجام یافت و”سون اندرسن فون هدن” سیاح معروف سویدی که اکثربیابان های دنیا را بررسی و مطالعه کردنیز به کوه تفتان صعود کرده است.
به طور کلی در نواحی کوهستانی همانند دامنه های کوه تفتان شامل” چون آباد” ، “چانلی”،”امیرآبادکهنک”،” سرکم”،” کوشه”،” ترشاب وبالاخره قسمت های خاوری آن که به نواحی “سنگان” و”سرشک” محدود است ،میزان حرارت از حد معمول تجاوز نمی کند و نواحی یاد شده در فصل تابستان حکم ییلاق رادارند چنان که در پیش گفتیم “سر پرسی سایکس” که دراواخرسال1893میلادی به قله ی تفتان صعود نموده است می گوید: (( چشم اندازهای این حدودبهترین مناظر زیبای ایران است.((
درقلل کوه تفتان سه دریاچه وجود دارد که به دریا سرمعروف اند دو دریاچه در قسمت شمال واقع اند که عمق آن ها کم واغلب دارای آب گوارا می باشند ودیگری که نسبتابزرگ تراست دارای آب شوردایمی است. درپیرامون کوه تفتان دره های متعددی است که آب های قسمت شمال وشرق آن به صورت رودخانه ” لادیز” و” گزد” به رود میر جاوه که امتداد رود” تالاب” یا “تلخ آب” است می ریزدوآب دره های جنوبی کوه تفتان داخل دره ی خاش می گردد وبه سبب ارتفاع بسیار ودره های پرآبی که این کوه در آن منطقه ی گرم وسوزان دارد در فصل تابستان ییلاق مردم طایفه “ریگی” ودیگر عشایر بلوچ ساکن پیرامون شهرستان خاش است.
دردامنه های کوه تفتان شرایط طبیعی برای نشو ونمای اشجار وگیاهان جنگی بسیار مصاعدودرختانی بوجود امده که گر چه به انبوهی و شکوه جنگل های مازندران نمی رسند امادارای اشجار مفیدی است که میوه ی ان ها مورد استفاده ی اهالی است .
اشجار مزبور عبارتند از:
بنه یا پسته ی کوهی ، بادام کوهی – ازاشجار قیمتی این جنگل ها:ارژن، سیاه چوب، گز، تاگزوغیره را می توان نام برد.
