گردشگری حلقه مفقوده روستاهای ایران

تاریخ خبر : 1392/11/19 – تهران – ایرنا – معمولا برای بسیاری از ایرانیان هزینه سفر نقش تعیین کننده ای در انتخاب مقصد دارد؛ دوست داریم این مقصد در عین زیبا بودن، هزینه کمتری نیز به ما تحمیل کند. حالا گردشگری روستایی (کشاورزی) این امکان را فراهم آورده که با کمترین هزینه شگفت انگیزترین مناطق را مشاهده کنیم.

گردشگری روستایی به معنی مشاهده نزدیک فعالیت های روستاییان در مزارع است. روستا مملو از زیبایی های طبیعی است و اگر کار و تلاش روستایی را نیز به آن بیفزایم در این صورت دنیایی از زیبایی ها در جلو چشمان ما قرار می گیرد.

حاصل یک روز همراهی با کشاورز در مزارع که با کمترین هزینه همراه بوده کسب تجربیات فراوان است که می تواند بهترین توشه سفر ما محسوب شود.

البته گردشگری کشاورزی فقط حضور در مزارع نیست بلکه همه فعالیت های تفریحی و گردشگری در مناطق روستایی که بر پایه ی کشاورزی، دامداری، ماهیگیری، هنرها و صنایع دستی، آداب و رسوم محلی، بافت سنتی، معماری بومی، شکار و … انجام می گیرد، را در بر می گیرد.

** حضور فعال گردشگر در امور روستا

در گردشگری روستایی فرد به طور فعال در روند زندگی روستایی قرار گرفته و تقریباً همه فعالیت هایی را که روستاییان انجام می دهند را انجام خواهد داد.

سحرخیزی، تغذیه روستایی، امور مختلف کشاورزی اعم از کاشت و داشت و برداشت محصولات زراعی و باغی، امور مختلف دامداری مانند چرای حیوانات و شیردوشی، آیین و رسوم روستایی مانند عروسی ها و جشن های آیینی و عزاداری ها از جمله فعالیت هایی است که گردشگر کشاورزی در آن شرکت می کند.

گردشگری کشاورزی در بعضی نقاط دنیا، اقامت گردشگران در روستا، خرید تولیدات روستایی، شرکت در برداشت محصول یا چیدن میوه و حتی تجربه غذا دادن به دام را نیز شامل می شود.

گردشگری کشاورزی با زمین گردی و طبیعت گردی رابطه نزدیکی دارد و علاوه بر آن می تواند در عرضه مستقیم محصولات کشاورزی نقش بسزایی داشته باشد.

در ایران تاکنون از گردشگری کشاورزی به عنوان یک وسیله جهت رفع مشکلات روستاییان یا حفاظت از محیط زیست استفاده نشده و تنها تعداد اندکی از روستاها مانند ماسوله، ابیانه، کندوان و … در طول سالهای اخیر مقصد گردشگران بوده است.

با توجه به تنوع اقلیم و آب و هوا در ایران، روستاهای بیشماری می توان یافت که زمینه جذب گردشگر را دارند و از این طریق می توان به رشد اقتصادی روستاهای کشور کمک کرد.

درایران مناطق زیادی با دارابودن ظرفیت های یاد شده برای جذب گردشگر وجود دارد. به عنوان مثال می توان از قمصر کاشان نام برد که هرساله و در فصل گلاب گیری بسیاری از هموطنان برای مشاهده مراسم گلاب گیری به آن جا سفر می کنند. اما صرفاً شاهد مراسم هستند و هیچ گونه مشارکت فعالی در آن ندارند.

** غیبت گردشگر کشاورزی در روستا

فیروز ناظری کارشناس گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری روز شنبه به خبرنگار ایرنا گفت: گردشگری کشاورزی زیر شاخه گردشگری روستایی است و در این نوع، گردشگران با حضور در روستا ضمن تفریح و دیدن مناظر طبیعی به همراه روستاییان به کار کشاورزی می پردازند.

وی افزود: درگردشگری کشاورزی گردشگر با حضور در بطن جامعه روستایی با زندگی کشاورزان آشنا می شود.

ناظری با بیان اینکه گردشگری کشاورزی هنوز در جامعه ما جانیفتاده است گفت: هنوز گردشگری کشاورزی در جامعه روستایی ما چندان مطرح نیست و امکان دارد فقط مردم برای دیدن طبیعت به این مناطق بروند.

وی گفت: در گردشگری کشاورزی فقط دیدن طبیعت مطرح نیست درحالی که مفهوم درست آن آشنایی گردشگر با فرهنگ جامعه روستایی است.

این کارشناس افزود: آشنایی و آموختن فرهنگ روستایی از اهداف گردشگری کشاورزی است اما هنوز این نوع گردشگری در فرهنگ و سبد گردشگری ایرانیان قرار نگرفته است.

ناظری تصریح کرد گردشگری کشاورزی در جامعه ما مفقود شده است درحالی که ظرفیت ها و پتانسیل های زیادی برای رشد این نوع گردشگری در کشور وجوددارد.

وی گفت: گردشگری کشاورزی ضمن اینکه فواید روحی و مادی می تواند برای گردشگر به همراه داشته باشد برای مقصد نیز فواید اقتصادی به دنبال دارد.

ناظری بااشاره به برنامه های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای توسعه گردشگری کشاورزی گفت: تاکنون جلسات متعددی در سازمان برای شناسایی و گسترش این نوع گردشگری برگزار کردیم اما هنوز برای رشد این نوع گردشگری کاری نشده است.

وی افزود: قصد داریم گردشگری کشاورزی را در قالب گردشگری روستایی توسعه دهیم و این نوع گردشگری از گردشگری روستایی جدا نیست.

ناظری درباره ظرفیت های گردشگری کشاورزی گفت: گردشگر در سفر به این مناطق می تواند در کنار دیدن مزارع متنوع و تلاش کشاورزان، از مجتمع کشت و صنعت و همچنین محصولات کشاورزی آشنا شود.

وی گفت: گردشگر در این سفر باید ضمن هماهنگی با روستایی از باغات ومزارع آنان دیدن کند برای مثال در فصل برداشت مرکبات به همراه روستایی به باغات برود و در چیدن این محصول به باغدار کمک کند.

این کارشناس افزود: گردشگر در برداشت وکاشت محصولات مثل برنج، جو، گندم، صید ماهی و دامپروری گام به گام درمزارع با روستایی کار می کند و این مفهوم درست گردشگری کشاورزی است.

وی اظهارداشت در گردشگری کشاورزی باید منافع مادی به کشاورز برسد و گردشگر نیز با فرهنگ و سنت روستایی آشنا می شود.

ناظری در عین حال گفت که هرگز تصور این نیست که گردشگر به مانند کارگر برای روستایی کار کند بلکه گردشگر باید با رغبت به کمک روستایی بشتابد.

این کارشناس گفت: گردشگر کشاورزی در مدت اقامت در روستا از امکانات مختلف روستایی از جمله خانه او استفاده کرده و هزینه آن را نیز به کشاورز پرداخت می کند و از این طریق به رشد روستا کمک خواهد کرد.

وی افزود: در بحث گردشگری روستایی و کشاورزی، محققان نیز می توانند برای آشنایی فعالیت های کشاورزی به روستا بروند و در رونق روستا مشارکت کنند.

این کارشناس با اشاره به اینکه گردشگری کشاورزی در کشورما مغفول مانده است گفت: در زمان حاضر مردم تمایل چندانی ندارند که به این نوع گردشگری دست بزنند و برای توسعه این گردشگری باید اطلاع رسانی کرد.

وی تصریح کرد گردشگری ما با اصول علمی ومنطقی پیش نرفته است و برای مثال طبیعت گردی درجامعه ما به معنی درست جانیفتاده است و شاید مردم تمایل ندارند چنین فرهنگی گسترش یابد.

ناظری تصریح کرد طبیعت گردی در ایران فقط به دیدن طبیعت و مناظر طبیعی خلاصه شده درحالی که در این نوع گردشگری آشنایی با فرهنگ و رسوم منطقه و آموزش مورد نظر است.

** زنده نگه داشتن آیین روستا در گردشگری کشاورزی

شاید بتوان بزرگترین محاسن گردشگری کشاورزی را زنده نگه داشتن آیین ها و فعالیت های روستایی به عنوان یکی از مواریث فرهنگی یک سرزمین نام برد. چیزی که در شرف انقراض است.

در گردشگری کشاورزی بسیاری از کشتزارها در مناطق روستایی جذاب بوده که می تواند موقعیت فراغتی منحصر به فرد برای ساکنان شهرها باشد.

دراین راستا فراهم کردن امکان اسکان بازدیدکنندگان گردشگری کشاورزی و روستایی در قالب ایجاد کمپ ها در این مناطق می تواند موجب توسعه کشاورزی در سایه گردشگری شود.