رونق تولید فرش ریزبافت یزد همگام با اقتصاد مقاومتی

تاریخ خبر : 1392/12/16 – یزد – ایرنا – هم اکنون با وجود افزایش فرش ماشینی افزون بر30 رشته هنرهای دستی در استان یزد رایج است که از میان آنها، تولید فرش دستباف بعنوان یک هنر اصیل ایرانی در چارچوب توسعه اقتصاد مقاومتی مورد توجه قرار گرفته و تولید فرش ریزبافت در این استان رو به افزایش است.

از میان هنرهای دستی معروف استان یزد می توان به سفال و سرامیک میبد، آهنگری سنتی تفت و میبد، دارایی بافی و قلم زنی روی مس و هنرهای چوبی یزد، گیوه بافی ابرکوه و مهریز، حصیربافی بافق و … اشاره کرد.

یکی از مهمترین ویژگی فرش دستباف بعنوان یک هنر اصیل ایرانی و محصول فرهنگی و کالای سرمایه ای، ایجاد اشتغال برای تعدادی از خانواده هاست.

این صنعت بدون سرمایه گذاری بالا، نقش موثری در ایجاد مشاغل خانگی دارد و با تکیه بر ظرفیت های داخلی بعنوان منبعی تاثیرگذار در تامین درآمدهای ارزی کشور نیز محسوب می شود .

در حالی که تولید فرش دستباف کمترین میزان ارزبری را دارد، بیشترین شاغلان آن را در استان یزد زنان روستایی و شماری از بانوان ساکن شهرها تشکیل می دهند .

با توجه به رونق این صنعت در استان شاهد ایجاد مشاغلی از قبیل رنگرزی، چله کشی، نقشه کشی، تهیه نخ ، بازاریابی و گروه فروشندگان فرش نیز هستیم .

هرچند بدلیل برخی عوامل داخلی و خارجی، بازار فرش دستباف تا حدودی با رکود روبرو شده است، اما امید می رود در دولت تدبیر و امید با اتخاذ تدابیری، گره های پیچیده این صنعت مهم باز و افق های روشنی در این هنر که ریشه در آب و خاک ایران دارد، گشوده شود .

به اعتقاد شماری از کارشناسان اقتصادی، می توان با افزایش کیفیت تولید و کاهش قیمت تمام شده زمینه رقابت بیشتر فرش ایرانی را در بازار جهانی فراهم کرد.

کارشناسان معتقدند: در ایران تولید فرش برخلاف اغلب کشورهای رقیب که به صورت کارگاهی و در قالب مجتمع بافته می شود، بیشتر به صورت خانگی است.

از سوی دیگر، هزینه تولید فرش در ایران به صورت کارگاهی و در مجتمع ها بیشتر از هزینه تولید خانگی است که این موضوع ناشی از پرداخت حقوق بافندگان در روزهای تعطیل،عیدی، پاداش پایان سال و پرداخت حق بیمه از سوی کارفرماست.

مضاف براین، شاهد عرضه فرش برخی کشورهای رقیب با کیفیت پایین در بازار جهانی هستیم که این مساله به نماد تجاری فرش دستباف ایران که از گذشته جایگاه ویژه ای نزد خریداران خارجی داشته، تا اندازه ای خدشه وارد کرده است.

بر اساس آمار منتشره در رسانه ها، قیمت تمام شده فرش دستباف ایران در مقایسه با پاکستان و هند نسبتا بالاست.

علاوه بر مسائل داخلی، می توان به افزایش عرضه فرش ماشینی و موکت، رکود اقتصادی در جهان غرب، بیکاری و کاهش قدرت خرید مشتریان خارجی نیز اشاره کرد .

لازم است تجار و صادرکنندگان ایرانی، کشورهای خارجی بیشتری را بعنوان بازار هدف تعریف و بر روی آن سرمایه گذاری کنند و بدلیل اشباع بازار از عرضه کالا با کیفیت پایین و رقابت ناسالم دست بردارند.

به گفته صاحبنظران صنعت فرش، برای افزایش رقابت در بازار جهانی نیاز به سرمایه گذاری برای تبلیغات و نیز تدوین راهبردی برای نفوذ بیشتر داریم، زیرا تبلیغات نقش مهمی در معرفی فرش دستباف ایران در بازار جهانی دارد.

با نظرخواهی از تولیدکنندگان، می توان تجار و دست اندرکاران فرش، حضور واسطه ها را محدود ساخت و نقشه، طرح و رنگ را طبق سلیقه مشتریان کشورهای هدف تهیه کرد زیرا اگر غلفت کنیم باید بیش از این در انتظار کاهش صادرات فرش دستباف کشورمان باشیم .

گرچه اغلب مشتریان خارجی در جست و جوی فرشهای تجاری و ارزان قیمت هستند، اما دوستداران این هنر همچنان طالب خرید فرش های اصیل ایرانی اند.

بدلیل تغییرات اقتصادی نمی توان به تجارت فرش دستباف به شیوه سنتی ادامه داد و باید ارتباطات تجاری خود را با سیستم های جدید جهانی مطابقت دهیم و در این پیوند، استفاده از شبکه جهانی اطلاع رسانی یکی از این راهکار هاست.

رییس گروه فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد در این زمینه بر وجود ظرفیت های بالای صادراتی در فرش دستباف استان تاکید کرد.

ˈمحمدمهدی نبی زادهˈ با اشاره به ارزش افزوده و ارزآوری فرش بعنوان یک هنر سنتی ایرانی در رشد و شکوفایی اقتصاد ملی کشورمان به خبرنگار ایرنا گفت: راهکار پیشنهادی و سیاستگذاری این سازمان در عرصه صادرات فرش در اقتصاد مقاومتی، هدایت بافندگان به تولید فرش ریزبافت است.

وی اضافه کرد: این شیوه سیاستگذاری به افزایش کیفیت فرش های صادراتی منجر خواهد شد و در صورت شناخت بازار و سلیقه مشتری، سود بیشتری از آن نصیب بافندگان و تولید کنندگان خواهد شد .

رییس گروه فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان، قیمت متوسط هر مترمربع فرش دستباف یزد را هفت میلیون و 500 هزار ریال اعلام کرد و گفت: در صورت شناخت سلیقه مشتری در بازار جهانی این مبلغ تا سی میلیون ریال قابل افزایش است.

این مقام مسوول در صنعت فرش دستباف استان یزد تصریح کرد : هم اکنون تعدادی از بافندگان این هنر در چهار کارگاه، در حال تولید فرش ریزبافت هستند .

نبی زاده ادامه داد: در اجرای سیاست جدید و توجه به تولید فرش ریزبافت، کیفیت فرش یزد بیش از گذشته رو به افزایش است.

رییس گروه فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت یزد، تعداد بافندگان فعال فرش استان را 40هزار نفر اعلام کرد و افزود: از این تعداد ، شماری در کارگاه های خانگی و تعدادی در قالب شرکت های تعاونی فرش دستباف روستایی و نیز شماری در 42 کارگاه تولیدی فرش فعالیت دارند .

نبی زاده، طرح و رنگ فرش دستباف این منطقه را که عمدتا از گذشته دور تاکنون مورد توجه بافندگان یزدی است، ˈاحمد محمدآبادیˈ و ˈسردار جنگی ˈبا زمینه لاکی و آبی ذکر کرد .

به گفته وی،هم اکنون نمونه هایی از تولید فرش دستباف تبریز، کاشان، قم، نائین و … مورد توجه بافندگان یزدی که اغلب آنان را زنان تشکیل می دهند، قرار گرفته است .

رییس گروه فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یادآور شد: بدلیل کیفیت بالا، فرش تولیدی استان عمدتا در داخل کشور به مصرف می رسد.

وی در باره بهسازی و بهداشتی کردن کارگاه های قالی بافی استان اظهار داشت: این مسوولیت در گذشته بر عهده جهاد سازندگی بود و در سال 1382بر عهده اداره فرش استان گذاشته شد و پس از ادغام اداره های کل بازرگانی، صنایع و معادن، این مسوولیت خطیر را سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان انجام می دهد .

نبی زاده با بیان اینکه متولی امور فرش کشور، مرکز ملی فرش ایران است، افزود: در دور دوم سفر دولت دهم به استان یزد، مبلغ 70میلیارد ریال در قالب طرح بقاء برای بهسازی و بهداشتی کردن کارگاه های قالی بافی استان تصویب شد ولی تاکنون ریالی از این مبلغ پرداخت نشده است، در حالی که این سازمان برای جذب سریع اعتبار مصوب نسبت به آموزش توجیهی مسوولان اجرای طرح یاد شده در استان اقدام کرد .

رییس گروه فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت یزد در باره صادرات فرش به کشورهای هدف هم اظهار داشت: عمده مشتریان فرش دستباف استان از کشورهای حوزه خلیج فارس و آمریکا هستند و سایر کشورها در ردیف های بعد قرار دارند.

این مقام مسوول اضافه کرد: با وجود رکود در بازار جهانی فرش و شرایط نامناسب اوضاع اقتصادی در کشورهای غریی، در هشت ماهه امسال افزون بر200 هزار دلار فرش از گمرک یزد به خارج صادر شده است.

نبی زاده تاکید کرد: با توجه به مصرف فرش استان در دیگر استانها، به نظر می رسد بیش از این مبلغ از سایر گمرکات کشور فرش تولید یزد به خارج صادر شده باشد.

نبی زاده با بیان اهمیت آموزش در این حوزه به برگزاری هشتمین المپیاد سراسری فرش دستباف در شهر اردکان واقع در 60 کیلومتری شمال مرکز استان(یزد) در روزهای 13و 14اسفند ماه اشاره کرد و گفت: در المپیاد این دوره 160دانشجو و دانش آموز استانهای مطرح کشور در تولید فرش دستباف در سه رشته رنگریزی، طرح و نقشه، بافت و مرمت شرکت کردند.

وی اضافه کرد: افراد برتر المپیاد، پانزدهم اسفند ماه معرفی و از آنان تقدیر می شود.

این المپیاد با همکاری مرکز ملی فرش ایران، سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد و با همکاری دانشگاه علم و هنر شعبه اردکان در این شهر برگزار می شود.

ˈمحمدحسین میرجلیلیˈ از اتحادیه تعاونی های فرش دستباف روستایی استان یزد نیز با اشاره به اهمیت و جایگاه تولید فرش دستباف در اقتصاد ملی گفت: در حال حاضر 10شرکت تعاونی فرش روستایی که اغلب در زمان فعالیت سازمان جهاد سازندگی سابق تشکیل شده اند، زیر نظر این اتحادیه در سطح 10شهرستان فعالیت دارد.

وی تعداد سهامداران اتحادیه را حدود 16هزار نفر و شمار بافندگان روستایی را حدود 25هزار نفر اعلام کرد و افزود: 50 تا 60 درصد تولیدات بافندگان زیرپوشش به صورت امانی و قطعی در اختیار اتحادیه گذاشته می شود که امسال 15هزار مترمربع فرش بافندگان از سوی اتحادیه فروحته شد.

میرجلیلی در ادامه از فرش دستباف بعنوان یک کالای فرهنگی یاد کرد و اظهار داشت: هرچند فروش فرش دستباف نسبت به سالهای گذشته بیشتر شده است، اما از لحاظ استفاده نسبت به وضعیت مطلوب تا حدود زیادی فاصله داریم.

عضو اتحادیه تعاونی های فرش دستباف روستایی استان یزد با اشاره به وضعیت نسبتا خوب اقتصادی یزدی ها تصریح کرد: فرهنگ استفاده از این هنر اصیل در میان مردم این دیار نسبت به سایر استانها ضعیف است که انتظار می رود از آن استفاده بیشتری شود .

وی ادامه داد: این در حالی است که فرش تولیدی یزد از لحاظ کیفیت، دوام، استفاده از مواد اولیه مرغوب و از لحاظ قیمت در مقایسه با محصول سایر استانها مناسب تر است .

میرجلیلی، تبلیغات مناسب از سوی نهادهای ذیربط و تشویق مردم به خرید و استفاده از فرش دستباف را خواستار شد و اظهار داشت: این محصول از منظر اقتصادی کالای سرمایه ای است که با گذشت زمان، ارزش افزوده پیدا می کند در حالی که دیگر کالاهای مصرفی اینگونه نیست .

وی با بیان اینکه در تولید فرش دستباف از پشم طبیعی گوسفند استفاده می شود، گفت: این موضوع از لحاظ سلامت روحی و جسمی نیز به نفع مردم است .

عضو اتحادیه تعاونی های فرش دستباف روستایی استان یزد، عمده خریداران این اتحادیه را از استانهای اصفهان، تهران، فارس و همدان ذکر کرد و یادآور شد: هم اکنون بیشتر مردم تمایل به خرید فرش های دستباف در ابعاد دو در سه متری دارند و فروش فرش های 9 متری، 12متری و سایر اندازه ها در ردیف های بعدی قرار دارد.

میرجلیلی، حداقل قیمت هر متر مربع فرش دستباف روستایی استان یزد را افزون بر پنج میلیون ریال ذکر کرد .

وی همچنین با اشاره به تولید تابلو فرش از سوی بافندگان شرکت تعاونی فرش دستباف روستایی شهرستان بهاباد استان گفت:در چارچوب اصل مشتری مداری و توجه به سلیقه خریدار، فروش تابلو فرش های تبریزی هم از سوی فروشگاه اتحادیه برای جذب خریدار عرضه می شود .

این کارشناس فرش یادآور شد: وظیفه این اتحادیه تهیه مواد اولیه مرغوب با قیمت مناسب بدون واسطه، توزیع میان تعاونی های عضو، بازاریابی، فروش امانی محصول اعضا و شرکت در نمایشگاه های داخلی استانها و خارج از کشور است .

میرجلیلی، عمده مشکل بافندگان روستایی فرش دستباف استان یزد را ناتوانی در فروش محصول پس از تولید دانست و گفت: بافنده انتظار دارد، پس از تولید، فرش را با قیمت مناسب بفروشد امام بدلیل رکود در بازار فرش طی پنج، شش ماه گذشته این مشکل گریبان بافندگان را گرفته است .

عضو اتحادیه تعاونی های فرش دستباف روستایی استان یزد از دیگر چالش های این عرصه را ضعف بازاریابی عنوان کرد و گفت: باید بازارهای هدف را خوب بشناسیم و مسوولیت این کار بر عهده صادرکنندگان قوی و توانمند است و آنان نباید تنها به فکر دریافت جایزه صادراتی از سوی دولت باشند.

وی بعنوان نمونه به حضور صادرکنندگان قوی در عرصه صادرات سرامیک و کاشی استان یزد در سه سال اخیر اشاره کرد و گفت: آنان، بازارهای هدف را خوب شناختند و در این عرصه هم موفق بودند.