خانه توفیقی

-موقعیت طبیعی
با عنایت به موقعیت گسترش شهر در جهت شرقی و غربی و وجود رود خانه معروف زنجان چای در جنوب شهروهمچنین مد نظر قرار دادن رشته کوههای ضلع شمالی شهر بنای توفبقی در قسمت شرقی شهر و در حد فاصل رشته کوههای مزبور رودخانه زنجان چای ( در قسمت شمالی رود خانه ) واقع گردید .
2- موقعیت فعلی
بنای توفیقی دربافت قدیمی شهر در محله معروف به غریبیه بالا که به محله خرابه رجی نیز مشهور بوده ، قرار دارد . این بنا از شمال غرب نزدیک به دروازه رشت و از جنوب نزدیک به دروازه رشت و از جنوب نزدیسک به دروازه قزوین می باشد .
3– تاریخچه بنا :
بنای توفبقی از جمله بناهای اواخر دوران قاجار و اوایل پهلوی بوده که این امر با توجه به نوع معماری و تزیینات بکار رفته در آن بخوبی مشاهده می باشد .
شماره ثبت این اثر 2664 به تاریخ 25/12/78 می باشد .
4- مشخصات بنا :
بطور کلی بنای توفیقی از نقطه نظر سبک معماری و سیاق تزئینی مصادیق الگوی متقارن معمول و رایج در اواخر قاجار و اوائل پهلوی ساخته شده اند می باشد . این تقارن در شیوه معماری داخلی و سبک تزئینی در نمای خارجی به نقطه اوج می رسد لمبه کاری شده با طرحها و رنگهای زیبا در نمای داخلی و سقف و همچنین بخشهای آجر کاری شده در طرحها و موتیف های تزئینی متعدد ، از جمله شاخص های معماری و شیوه تزئینی این اثر تاریخی می باشد . این بنا منزل مسکونی مرحوم علی اکبر خان توفیقی نخستین شهردار و رئیس بلدیه شهر زنجان بوده است .
5- نوع بهره برداری و خصوصیات بارز بنا :
در حال حاضر بنیاد شهید استان زنجان در نظر دارد از بنای مزبور به عنوان گنجینه آثار شهیدان استان استفاده و بهره برداری نماید فلذا بدین منظور نیز اقداماتی اجرائی را در زمینه مرمت ، باز سازی و استحکام بخشی بنا انجام داده است .
6- عوامل تزئین شده ونوع آنها :
اولین نکته ای که در بدو ورود به منزل توفیقی نظر هر بیننده ای را به خود جلب می نماید ، حجم پیش آمده تالار طبقه اول با ستونهای گرد آجری آن در قسمت ورودی ساختمان می باشد ، در واقع پر کار ترین بخش نمای این ساختمان از نظر کار نماسازی با آجر همین حجم بیرون زده تالار می باشد آجر چینی رخبام در نمای جنوبی و همچنین آجر کاری ساده و مختصر دو طرفدر اصلی ، در جبهه جنوبی از جمله بخشهای تزئینی بنا می باشد ، از دیگر موارد تزئینی این اثر می توان بوجود تزئینات گچبری ، نگارها ، گچکاری دیوارهای طبقه اول در محل تلاقی سقفهای کاذب استفاده از لمبه با طرح ها و رنگهای زیبا و بکار بردن آجر های تزئینی به شکلهای قاب بندی در طرحهای مختلف به سبک تزئین بی نظیر آن اشاره نمود .
7- نحوه مالکیت بنا و مشخصات ثبت آن در ردیف آثار تاریخی :
با عنایت به بررسی به عمل آمده مالکیت بنا در حال حاضر به نام بنیاد شهید انقلاب اسلامی استان زنجان می باشد و همانطوریکه قبلاً ذکر شده این بنیاد در نظر دارد گنجینه آثار هدای استان را در این بنا دائر نماید .
در زمینه ثبت این اثر در فهرست آثار تاریخی نیز تا بحال اقدامی صورت نپذیرفته است .
8- اقدامات انجام شده در مورد بنا ذکر مشخصات :
بنای توفیقی تا چند سال اخیر بصورت منزل شخصی فعال و قابل استفاده بوده تا اینکه بنیاد شهید استان زنجان طی طرحی مصوب در نظر دارد تا بنای مزبور را گنجینه آثار شهدای استان زنجان دائر نموده و مورد بهره برداری قرار دهد لذا در این راستا اقدامات حفاظتی و مرمتی را به انجام رسانیده که مشروح آن در صفحه بعد آمده است.
9- توضیح ضروری و اختصاصی بنا :
نظر به اینکه بنای مزبور منزل اولین شهردار زنجان (آقای اکبر توفیقی ) می باشد و از آنجائیکه نامبرده فردی خیر بانی بناهای عام المنفعه دیگر همچون رختوشویخانه ، کارگاه و غیره … در سطح استان بوده که تماماً یا در فهرست آثار ملی ثبت شده و یا در حال ثبت می باشد لذا ضروری می نمود تا منزل شخصی وی نیز در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت برسد .

اشاره به اقداماتی که در دوره های گذشته روی بنا انجام شده است .
1- توسعه و یا تعمیرات و دخل و تصرف انجام شده تاکنون
2- رطوبت زدایی دیوارهای بیرونی (زه کشی )
3- مرمت سقف طبقه همکف
4- تعمیر و مرمت آجر کاری نما
5- مرمت بغل درگاهها
6- تعویض ستونهای چوبی ایوان
7- مرمت و باز سازی سقفهای کاذب ( تزئینی و غیره تزئینی )
8- مرمت و باز سازی در و پنجره های چوبی
9- بازسازی در و پنجره های چوبی
10- مرمت و یا تعویض ناودانیها